Morgunblaðið - 01.05.2007, Side 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 1. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
1. MAÍ
Herinn á Filippseyjum verður íviðbragðsstöðu í dag vegnaótta um að óeirðir brjótist út
á 1. maí-fundum. Í Kambódíu hyggj-
ast stéttarfélög nota daginn til að
knýja á um að upplýst verði morð á
verkalýðsleiðtoga fyrr á árinu. Í
Zimbabve hefur kröfugöngum og
fundum verið aflýst í fjórum héruðum
vegna hótana stuðningsmanna harð-
stjórans Roberts Mugabe um að
ganga í skrokk á mótmælendum.
Lögreglan í Djakarta, höfuðborg
Indónesíu, setti í gær 30 þúsund lög-
regluþjóna í viðbragðsstöðu af ótta
við óeirðir. Seint í gærkvöldi var þess
hins vegar engin merki að sjá á vef-
setri Alþýðusambands Íslands að
dagur verkalýðsins væri í vændum.
Í tímans rás hefur 1. maí verið not-
aður til að krefjast réttinda, sem nú
teljast sjálfsögð, og undanfarin ár
hefur sú spurning vaknað hvort dag-
urinn hafi glatað því hlutverki, sem
hann áður gegndi.
Á vefsetri Bandalags starfsmanna
ríkis og bæja var ávarp fulltrúaráðs
stéttarfélaganna í Reykjavík 1. maí
komið inn í gær. Þar segir að á tímum
aukins misréttis og vaxandi ójafnað-
ar í tekjuskiptingu þjóðarinnar sé
„mikilvægt að launafólk snúi bökum
saman til að bæta kjör launafólks og
vinna að því að útrýma fátækt í land-
inu. Yfir 5.000 börn á Íslandi lifa und-
ir fátæktarmörkum. Bilið milli ofur-
launamanna og þeirra sem lifa á
almennum launakjörum breikkar
stöðugt. Þeir sem hafa lifibrauð sitt
af fjármagnstekjum búa við allt aðra
skattlagningu en almennt launafólk.
Þetta misrétti í launa- og skattamál-
um verður að uppræta.
Gera þarf stórátak í að bæta kjör
aldraðra og öryrkja sem setið hafa
eftir í kaupmáttarþróun undangeng-
inna ára. Mikilvægt er að draga úr
tekjutengingu bóta, skatta á lífeyr-
isgreiðslur þarf að samræma við
skatta á fjármagnstekjur.
Það er krafa dagsins að fátækt
verði útrýmt í einu ríkasta landi ver-
aldar.“
Stórfelldar launahækkanir eru eld-
fimar og geta hæglega getið af sér
verðbólgu, sem étur þær upp á auga-
bragði og leiða jafnvel til þess að kjör
launþega versni. En það er hins veg-
ar enginn vafi á að fátækt ber að út-
rýma á Íslandi og það er ekki við-
unandi að börn séu þúsundum saman
undir fátæktarmörkum í þessu ríka
landi.
Það er heldur engin spurning að
það er hlutverk stéttarfélaganna að
þrýsta á stjórnvöld um að bæta hér
úr. Ekki má heldur gleyma hlut stétt-
arfélaganna í að koma á þeim stöð-
ugleika, sem gat af sér það velferð-
arskeið, sem ríkt hefur á Íslandi
rúmlega einn og hálfan áratug. Kjör-
orðin, sem hrópuð eru 1. maí kunna
að hljóma sem endurómur frá göml-
um tíma, en dagurinn er þörf áminn-
ing. Hann er áminning um að enn er
pottur brotinn á Íslandi. Hann er
áminning um að hvað sem líður vel-
ferðinni á Íslandi eru þau réttindi,
sem hér þykja sjálfsögð, langt hand-
an seilingar.
BIÐLISTAR, EINOKUN
OG SAMKEPPNI
Samfylkingin hyggst útrýma biðlist-um eftir heilbrigðisþjónustu ef
hún kemst til valda eftir kosningar.
Þetta er að sjálfsögðu gott markmið.
Það er algerlega óviðunandi að langir
biðlistar séu eftir mikilvægri heil-
brigðisþjónustu, hvort sem það er
greining á vandamáli barns eða ung-
lings, sem á erfitt uppdráttar, eða
bæklunaraðgerð á fullorðnum ein-
staklingi.
En hvaða leiðir vill samfylkingar-
fólk fara að þessu markmiði? Af lestri
tillagna flokksins verður ekki annað
ráðið en að eyða eigi biðlistunum með
því að setja meiri peninga í þá þjón-
ustu, sem hið opinbera rekur. Og það
er vissulega leið að markmiðinu.
Spurningin er hins vegar hvort ekki
eru til aðrar leiðir, sem sameina það að
bæta heilbrigðisþjónustuna og nýta
betur fé skattgreiðenda.
Systurflokkur Samfylkingarinnar í
Bretlandi, Verkamannaflokkurinn,
hefur farið þá leið að lausn á sama
vandamáli að efla samkeppni í heil-
brigðiskerfinu. Fyrir síðustu kosning-
ar lofaði flokkurinn því að enginn
þyrfti að bíða lengur eftir læknisþjón-
ustu en 18 vikur. Verkamannaflokkur-
inn lofaði vissulega að setja meiri pen-
inga í heilbrigðiskerfið. En féð fylgir
sjúklingum og sjúkrastofnanir hins
opinbera og einkareknar læknastofur
og sjúkrahús keppa um sjúklingana og
þar með peningana með því að leitast
við að bjóða sem bezta þjónustu.
Þannig nýtast peningarnir betur.
Þess verður hins vegar ekki vart nú
í kosningabaráttunni að Samfylkingin
vilji gera neitt til að brjóta upp þá rík-
iseinokun á heilbrigðisþjónustu, sem
hér ríkir. Reynsla margra, þar á meðal
brezka Verkamannaflokksins, er hins
vegar að án samkeppni er nokkurn
veginn sama hversu miklum peningum
er bætt við í heilbrigðiskerfið; biðlist-
arnir hverfa ekki.
Verkamannaflokkurinn er búinn að
skilja hvers vegna þetta er. Með því að
gefa sjúklingum valfrelsi um þjónustu,
er valdið fært til þeirra. Ef einokun er
á þjónustunni, er valdið hins vegar hjá
þeim, sem hefur einokunina og
skammtar þjónustuna.
Hugmyndir í ætt við þær, sem nú
eru ríkjandi í brezka Verkamanna-
flokknum, hafa stundum verið viðrað-
ar í Samfylkingunni. En þær virðast
ekki eiga upp á pallborðið nú í kosn-
ingabaráttunni. Hvers vegna ekki?
Þarf Samfylkingin ekki á því að
halda að greina sig frá ríkisforsjár-
hyggju- og einokunarflokknum
Vinstrihreyfingunni – grænu fram-
boði?
Eða er Samfylkingin kannski ekki
komin jafnlangt á þróunarbraut nú-
tímalegra jafnaðarmannaflokka og
brezki Verkamannaflokkurinn?
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
M
eð þessum tillögum
er búið að taka út
öll virkjunaráform
í Þjórsárverum.
Það held ég að
hljóti að vera talsvert stór áfangi
fyrir fólk sem vill berjast fyrir
náttúruvernd,“ sagði Gunnar Örn
Marteinsson, oddviti Skeiða- og
Gnúpverjahrepps, en hann sat í
starfshópi sem umhverfisráðherra
skipaði til að fjalla um tillögur um
stækkun friðlands Þjórsárvera.
Hópurinn lagði til að friðlandið
yrði stækkað úr 353,3 km² í 1041,1
km². Hópurinn var hins vegar ekki
tilbúinn til að fallast á hugmyndir
um stækkun friðlandsins til suðurs
en tillögur hafa verið settar fram
um að það nái allt að Sult-
artangalóni.
Í starfshópnum, sem umhverf-
isráðherra skipaði í haust, áttu
sæti þrír fulltrúar sveitarfélaga á
svæðinu og fulltrúi Náttúru-
fræðistofnunar. Ekki er hægt að
stækka friðlönd nema sveit-
arfélögin á svæðinu séu því sam-
þykk.
„Við tökum langverðmætasta
svæðið, sem ekki var áður innan
friðlands Þjórsárvera, og gerum
tillögu um að það verði friðlýst.
Það er umdeilanlegt hvar mörk
friðlanda eiga að vera, þessa eins
og annarra. Þeir sem nýta afrétt-
inn eru dálítið hræddir við að láta
umsjón með landinu frá sér. Ég tel
að þessi stækkun sem hér er verið
að gera tillögu um sé ágæt og
bendi á að með henni er búið að
taka út öll virkjanaáform í sjálfum
Þjórárverum,“ sagði Gunnar Örn.
Gunnar Örn sagði að það sem
eftir stæði væri spurning um lón
neðan við sjálf Þjórsárverin. Hann
sagði að það væri pólitísk spurning
hvort heimila ætti framkvæmdir
við þetta lón.„Við í starfshópnum
vildum ekki taka afstöðu til þess
máls. Menn eru ekki sammála um
hvort það eigi að fara í þessa fram-
kvæmd og við vildum ekki taka af-
stöðu til þess. Það verður að gera
það á öðrum vettvangi. Það er
grundvallaratriði varðandi stækk-
un friðlanda að um það sé sam-
staða meðal viðkomandi sveitarfé-
laga. Það er ekki samstaða um að
stækkunin nái fram að Sult-
artangalóni.“
Gunnar Örn sagði að það væri
samstaða í starfshópnum um þess-
ar tillögur. Ef mönnum litist ekki á
tillögurnar væri allt eins hægt að
fresta málinu öllu, en hann sagðist
telja þetta ágætan áfanga.
Allt verðmætasta svæðið verði
innan friðlandsins
„Ef menn eru að tala um að
stækka lífríki Þjórsárvera sem
einnar heildar
þá fela þessar
tillögur í sér
nægilega mikla
stækkun. Allt
verðmætasta
svæði Þjórs-
árvera er innan
þessara marka,“
sagði Egill Sig-
urðsson, sem
var fulltrúi Ása-
hrepps í starfshópnum.
Egill sagði að það væri lagaleg
óvissa varðandi túlkun á úrskurði
Jóns Kristjánssonar, setts um-
hverfisráðherra, varðandi Norð-
lingaöldulón. Í Ásahreppi hefði það
viðhorf verið ríkjandi að það kæmi
vel til greina að heimila lón af þess-
ari stærð neðan við Þjórsárver,
enda færi það ekki inn í friðlandið.
„Það er hins vegar alveg krist-
altært í okkar huga að við munum
ekki fallast á stækkun friðlands
með því að fara með það niður að
Sultartangalóni, niður með allri
Þjórsá. Það kemur ekki til greina á
þessari stundu. Ef menn ætla að
ganga svo langt eru menn farnir að
tala um allt annað en friðun Þjórs-
árvera. Þá eru menn að tala um
allt aðra hluti.“
Egill sagði að þó að búið væri að
tala mikið um friðun Þjórsárvera
hefðu menn ekki sýnt þessu svæði
mikla ræktarsemi. Umhve
stofnun, Þjórsárveranefnd
ir þeir sem mest hefðu ræt
friðun svæðisins hefðu ekk
því að merkja svæðið eða s
á annan hátt.
Ber að varðveita Þjórs
„Viðhorf mitt gagnvart Þ
árverum og friðlandinu þa
það beri að varðveita. Um
ég að ríki nokkuð almenn s
sagði Þorgerður Katrín Gu
arsdóttir, varaformaður Sj
isflokksins. „Við erum hor
því að ræða um að nota þe
veitu. Það eru aðrir virkj-
unarkostir í umræðunni, e
þetta svæði.“
Gengur þvert á
stefnu Samfylkingarinn
Ingibjörg Sólrún Gíslad
formaður Samfylkingarinn
að tillögur starfshópsins g
þvert á þær hugmyndir se
fylkingin hefði sett fram u
friðland Þjórsárvera yrði s
Skiptar skoðanir eru um tillögur starfshóps umhverfisr
Heimamenn segja f
tangalóni ná út fyrir
Þjórsárver Starfshópur sem Jónína Bjartmarz umhverfisráðherra skipaði á
lands Þjórsárvera. Ekki eru allir sáttir við tillögurnar og telja sumir að stæk
Fulltrúar heimamanna
í starfshópi um stækk-
un friðlands Þjórsár-
vera telja allt of langt
gengið að stækka frið-
landið allt að Sultar-
tangalóni. Slík friðun
nái langt út fyrir
Þjórsárver. Egill
Ólafsson ræddi við
nefndarmenn og full-
trúa flokkanna um
stækkun friðlandsins.







 


  

 



 Egill
Sigurðsson
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
Gunnar Örn
Marteinsson
Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir
Kolbrún
Halldórsdóttir
Guðjón Arnar
Kristjánsson
Guðni
Ágústsson
Í HNOTSKURN
»Friðland Þjórsárverdag 353,3 km² en sta
hópurinn leggur til að þ
verði stækkað í 1041,1 k
»Ekki náðist samstaðþær tillögur sem he
hafa verið í umræðunni
birtust í tillögum Umhv
isstofnunar vegna Nátt
úruverndaráætlunar 20
2008.
»Þjórsárver eru meðhelstu náttúrugerse
Íslands og hefur svæðið
friðlýst síðan 1981. Svæ
hefur verið á lista yfir a
þjóðlega mikilvæg votle
issvæði síðan 1990.