Morgunblaðið - 09.05.2007, Blaðsíða 12

12 MIÐVIKUDAGUR 9. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
BÍLAUMBOÐIÐ Brimborg bíður nú
svara frá olíufélögunum Skeljungi og
Olís um hvort þau telji fýsilegt að
bjóða viðskiptavinum sínum upp á et-
anól sem orkugjafa í bifreiðum og
verði svarið jákvætt er ekkert því til
fyrirstöðu að flytja inn hundruð, ef
ekki þúsundir, bifreiða sem hagnýta
hið óhefðbundna eldsneyti.
Boltinn er því hjá olíufélögunum en
samkvæmt upplýsingum talsmanna
Skeljungs og Olís eru þessi mál til al-
varlegar skoðunar og niðurstaðna
forkönnunar að vænta fyrir júníbyrj-
un í sumar.
Þetta segir Egill Jóhannsson,
framkvæmdastjóri bílaumboðsins
Brimborgar, sem telur slíka sam-
vinnu bílaumboða og eldsneytissala
mundu verða mikilsvert framlag til að
draga úr losun gróðurhúsaloftteg-
unda frá bílaflotanum, sem farið hef-
ur ört vaxandi hin síðustu ár.
Miðað við að hlutur etanólsins yrði
að hámarki 85% í eldsneytistönkum
bifreiða sem nýttu blöndu þess og
hefðbundins eldsneytis segir Egill að
hægt yrði að minnka heildarlosun
gróðurhúsalofttegunda um allt að
75%, sé miðað við allan lífsferil et-
anólsins.
Til samanburðar áætlar kanadíska
auðlindaráðið, NRC, að bruni etanóls
minnki losun um 45%. Tekið skal
fram að bíll kemst skemmra á etanóli
en bensíni. Íslenska lausnin yrði því
blanda etanóls og bensíns og telur
Egill raunhæft að etanólbifreiðar geti
orðið 10% heildarinnflutningsins inn-
an tveggja ára, eða um 1.400 til 1.500
bílar árlega.
Inntur eftir rökstuðningi fyrir
þessu markmiði bendir hann á að
Brimborg geti þegar flutt inn fimm
etanólbíla, tvo frá Ford og þrjá frá
Volvo. Á næsta ári bætist minnst
fimm módel við og miðað við þróunina
ætti umboðið að geta flutt inn 30 et-
anólbíla í öllum stærðarflokkum inn-
an tveggja ára. Önnur umboð gætu að
hans mati hæglega tekið þátt í fram-
boðinu, allir helstu bílaframleiðendur
ynnu að þróun etanólbíla.
Castro blandar sér í málið
Fidel Castro Kúbuleiðtogi hefur
gagnrýnt áherslu Bandaríkjastjórnar
á framleiðslu etanóls úr maís með
þeim rökum að hún sé ógn við þriðja
heiminn, þar eð hún hækki verð á
matvælum. Ýmsir svarnir andstæð-
ingar byltingarleiðtogans hafa tekið
undir þetta sjónarmið og bent á að
framleiðslan sé auk þess orkufrek og
því ekki jafnvistvæn og ætla mætti.
Spurður út í þessar gagnrýnisradd-
ir segir Egill að maís sé aðeins eitt
hráefnanna sem framleiða má etanól
úr og að framleiðsla Svía á slíku elds-
neyti úr lífmassa úr timbri sýni að
hún þurfi ekki að hækka matarverð.
Þá beri að líta til þess að mikið rækt-
arland innan Evrópusambandsins,
ESB, liggi ónýtt og bændum innan
þess greitt fyrir að yrkja ekki landið
til að hækka ekki matarfjallið. Með
því að hvetja bændur til að rækta líf-
massa fyrir etanólframleiðslu yrði því
stigið skref í átt frá niðurgreiðslum til
landbúnaðar, kolefnisbinding í gróði
myndi aukast og áhrif á matarverð
yrðu engin.
„Í Svíþjóð vinna tæknifyrirtæki
stöðugt að því, ásamt stjórnvöldum,
sveitarfélögum og ESB, að fullkomna
framleiðsluaðferðirnar. Nú er svo
komið að 98 prósent þess lífetanóls,
sem framleitt er, er alveg laust við
jarðefnaeldsneyti í framleiðsluferlinu
og því er í rauninni þegar um lokaða
hringrás að ræða. Allt bensín í Sví-
þjóð er í dag blandað með a.m.k. 5% af
etanóli.“
Spurður um þátt ríkisvaldsins í að
stuðla að útbreiðslu etanólsins er Eg-
ill þeirrar skoðunar að leggja eigi
aukin gjöld á jarðefnaeldsneyti, veita
afslátt af etanólinu og metangasi, en
til mótvægis lækka vörugjöld á bílum,
sem Bílgreinasambandið hafi nýlega
ályktað að eigi að vera 15%, en ekki 30
eða 45% eftir því hvort vélar séu yfir
2.000 rúmsentimetrum að stærð.
Afnám stjórnvalda á vörugjöldum á
vetnis- og rafmagnsbílum og lækkun
gjalda á metanbíla sé táknrænt skref
sem hafi mjög lítið að segja, ekki sé
raunhæft að slíkum bifreiðum muni
fjölga í bráð því að úrval þeirra sé tak-
markað enn sem komið er.
Niðurstaða í lok mánaðarins
Shell hefur tekið virkan þátt í sölu
etanólsins í Svíþjóð og segir Egill
heildarmarkaðinn hafa vaxið hratt,
fjöldi stöðva í eigu ýmissa olíufélaga
sem bjóði upp á etanól hafi aukist úr 0
árið 2001 í um 800 í ár. Fjöldinn aukist
dag frá degi og 100 stöðvar bæst við í
marsmánuði.
Skeljungur er handhafi vörumerk-
isins Shell á Íslandi og kann sama
þróun að eiga sér stað hér.
„Við gerum ráð fyrir að þeirra sé að
vænta í lok maí,“ segir Gunnar Karl
Guðmundsson, forstjóri Skeljungs,
um hvenær megi vænta niðurstaðna
forkönnunar á fýsileika þess að selja
etanól á bensínstöðvum.
„Ég er frekar bjartsýnn á að þetta
geti orðið að veruleika. Það þarf að
hafa í huga að það er alveg óljóst af
hvaða stærðargráðu þetta verður.
Innkaupsverð á etanóli verður hærra
en á bensíni. Þetta verður því tæpast
samkeppnishæft nema yfirvöld beiti
einhverjum ívilnunum yfir umhverf-
isvænt eldsneyti.“
Jón Ólafur Halldórsson, fram-
kvæmdastjóri sölusviðs Olís, er sam-
mála Gunnari Karli um að einhverjar
ívilnanir þurfi að koma frá ríkisvald-
inu, fyrirtækið sé að fara yfir etanól-
málin og að niðurstöðu fýsileikakönn-
unar sé að vænta á næstunni.
„Heimurinn getur ekki búið við
þetta ójafnvægi sem er á heimsmark-
aði með olíu í dag,“ segir Jón Ólafur
Halldórsson.
Undirbýr innflutning
þúsunda etanólbifreiða
 Framkvæmdastjóri Brimborgar þrýstir á olíufélögin  Skýrist í lok maí
Morgunblaðið/Ómar
Lífrænt eldsneyti Hér mun etanól verða einn af mörgum valkostum.
Í Brasilíu er etanól hins vegar framleitt úr sykurreyr og notkunin mikil.
BANDARÍKIN ganga nú í gegnum nýtt tímabil í
orkusögu sinni þar sem allt kapp er lagt á fram-
leiðslu etanóls og er kappið svo mikið að leita
þarf aftur um fjóra áratugi og til áherslu raf-
orkufyrirtækjanna á smíði kjarnorkuvera til að
finna jafnhraðar breytingar á orkumarkaði.
Þetta fullyrðir blaðamaðurinn Matthew L. Wald
í úttekt sinni á etanólmarkaðnum vestanhafs, í
tímaritinu Scientific American, þar sem hann
meðal annars lýsir yfir efasemdum um umhverf-
isávinninginn af því að framleiða etanól úr maís.
Við fyrstu sýn ætti þessi þróun að vera um-
hverfissinnum gleðiefni en þegar betur er að gáð
er allsendis óvíst hvort etanól úr maís er jafn-
vistvænt og helstu formælendur fullyrða. Öðru
máli kann að gegna um framleiðslu úr sellu-
lósa, lífmassa sem inniheldur minna magn
sykurs, hráefnis etanóls, öðru nafni vínanda,
í trefjunum, sem krefst minni orku, að því
gefnu að framfarir verði í notkun ensíma
við niðurbrot þessa lífmassa.
Mikilvægt er að haft sé í huga að
gera þarf lífsferilsgreiningu á etanól-
inu sem flutt er til Íslands m.t.t. þess
magns gróðurhúsalofttegunda sem
framleiðsluferlið leiðir af sér.
Svíar hafa valið síðarnefndu leiðina sem á eft-
ir að verða hagkvæmari samfara þróun niður-
brotsefna og hefur Samuel Bodman, orku-
málaráðherra Bandaríkjanna, lýst því yfir að
aðferðin verði samkeppnishæf vestanhafs fyrir
árslok 2011.
Wald rifjar upp að í ágúst 2005 hafi Banda-
ríkjaþing sett sér það markmið að framleiða 34
milljarða lítra af etanóli fyrir árið 2012, miðað
við um 18 milljarða lítra framleiðslu árið sem
frumvarpið var samþykkt.
Áttu skattaívilnanir að ýta undir aukninguna
en óumdeilt er að samhengi pólitísks óstöð-
ugleika og þess hvar olíu er að finna á mikinn
þátt í þessari stefnumörkun stjórnvalda.
Til samanburðar nemur bensín- og dísilnotk-
unin um 636 milljörðum lítra á ári og myndi að
sögn heimildarmanns Wald framleiðsla etanóls
úr öllum fáanlegum maís í Bandaríkjunum að-
eins jafngilda að hámarki sjö prósent olíu-
notkunar farartækja.
Í þessu samhengi skal tekið fram að
etanólið er um þriðjungi orku-
minna en jarðefnaeldsneyti og því
nægir ekki að horfa á lítrafjöld-
ann.
Að sögn Wald telja sérfræðingar
að þetta markmið muni nást mun
fyrr vegna skattareglna stjórnvalda
og niðurgreiðslna – og ef olíuverð
haldist hátt – því kostnaðurinn við að
vinna etanól úr lífmassa sé lægri en þær
159 krónur sem gallonið, eða 4,54 lítrar,
hafi kostað síðasta haust á bandarískum
bensínstöðvum.
Maísinn ekki framtíðin
Líkt og leiðarahöfundur tímaritsins Econom-
ist gerði nokkru eftir birtingu greinarinnar
kemst Wald að þeirri niðurstöðu að framleiðsla
etanóls úr maís sé hreint ekki umhverfisvæn, sex
rannsóknir vísindastofnunarinnar California
Institute of Technology bendi til að framleiðsla
einnar orkueiningar – í þessu tilviki eins mega-
júls af orku – úr maís krefjist 0,77 eininga úr
orku úr jarðefnaeldsneyti. Sé hráefnið sellulósi,
s.s. úr stilkum plantna, krefst framleiðslan 0,10
eininga sem er að sjálfsögðu mun ákjósanlegra.
Þá er gas víða notað sem orkugjafi við fram-
leiðsluna og þarf sem svarar 36.000 varmaein-
ingar (Btu) af því til að framleiða þær 80.000
varmaeiningar sem er að finna í galloninu. Notk-
unin hækki verðið á gasinu sem er miklu dýrara
en á síðasta áratug og frá sjónarhóli loftslags-
verndar er reikningsdæmið sagt koma enn verr
út þar sem kol koma í stað gassins.
Ennfremur segir Wald flutningabílana sem
komi etanólinu á markað dísilknúna, auk þess
sem maísinn sé gerj-
aður með aðstoð
efna sem séu fram-
leidd úr jarðgasi.
Eins og áður segir
krefst etanólfram-
leiðsla úr sellulósa
mun minni orku.
Framboðið er auk
þess miklu meira en
af maís og hefur ver-
ið áætlað að etanól
úr því gæti orðið
þriðjungur eldsneyt-
isnotkunar farartækja í Bandaríkjunum.
Svíar sækja etanól sitt í sellulósa sem er þar
almennt ónýttur úrgangur frá skógarhöggi. Við
framleiðslu etanóls úr sellulósanum fellur líka til
tréni, helsta trefjaefni plantna ásamt beðmi, sem
má brenna og svo nýta varmaorkuna við nið-
urbrotið eða til raforkuframleiðslu. Þessi hring-
rás er vistvæn, brennslan leiðir til losunar koltví-
sýrings, CO2, í andrúmsloftið en binst aftur við
ræktun plantna, hráefnis sellulósans.
Íslenskir vísindamenn hafa rannsakað hvort
hitakærar örverur gætu gegnt hlutverki niður-
brotsefna og mun hátt olíuverð og mikill þrýst-
ingur um aðgerðir til að draga úr losun gróð-
urhúsalofttegunda án efa flýta fyrir framförum
á þessu sviði.
Sellulósinn bíður nýrra ensíma
 Framleiðsla etanóls úr maís ekki talin fýsilegur kostur  Svíar nýta timbur
BJÖRN Bjarnason dómsmálaráð-
herra segir fyllilega eðlilegt að aug-
lýsa stöðu aðstoðarríkislögreglu-
stjóra eingöngu í Lögbirtingablaði
en ekki víðar, miðað við þann mark-
hóp umsækjenda sem höfðað hafi
verið til. Einn umsækjandi hefur sótt
um stöðuna og rann umsóknarfrest-
ur út 4. maí. Björn segir að auglýst
hafi verið eftir lögfræðingi í stöðuna.
„Miðað við markhópinn sem við
höfðum í huga var ekkert óeðlilegt að
auglýsa í Lögbirtingablaðinu,“ segir
Björn. Spurður hví ekki hafi verið
auglýst á vefsíðunni starfatorg.is
sem fjármálaráðuneytið hefur um-
sjón með og geymir upplýsingar um
laus störf hjá ríkinu, segir Björn, að í
þessu tilviki hafi einmitt verið farið
eftir þeirri reglu frá fjármálaráðu-
neytinu, að auglýsa laust embætti í
Lögbirtingablaði. Starfatorgið dugi
ekki til að auglýsa embætti. „Það
getur verið matsatriði hvernig við
stöndum að auglýsingum, en emb-
ætti er okkur skylt að auglýsa í Lög-
birtingablaðinu,“ segir hann. „Við
fullnægjum þeirri skyldu og vitum
að markhópurinn okkar les blaðið.“
Dómsmálaráðuneytið auglýsti ný-
lega á starfatorgi lausa stöðu héraðs-
dómara og segir Björn að í þeim efn-
um sé fylgt ákveðnum fordæmum
sem ekki séu fyrir hendi í tilviki að-
stoðarríkislögreglustjórastöðunnar,
slíkt embætti hafi aldrei verið aug-
lýst áður. Hér sé um að ræða annað
tveggja embætta aðstoðarríkislög-
reglustjóra.
Embættinu
skylt að
nota Lög-
birtingablað
ÞORGERÐUR Katrín Gunnarsdótt-
ir, menntamálaráðherra, hefur skip-
að Katrínu Hall í embætti listdans-
stjóra Íslenska
dansflokksins til
fimm ára frá 1.
ágúst 2007 að
telja, en Katrín
hefur gegnt
embættinu frá
árinu 1996.
Embætti list-
dansstjóra var
auglýst laust til
umsóknar með auglýsingu, dagsettri
þann fjórða mars síðastliðinn.
Fimm umsóknir bárust um emb-
ættið og voru sendar stjórn Íslenska
dansflokksins til umsagnar og til-
lögugerðar. Stjórnin mælti í umsögn
sinni til menntamálaráðherra með
því að Katrínu Hall yrði veitt emb-
ættið. Með reglum um starfsemi Ís-
lenska dansflokksins nr. 14/2002 var
listdansstjóri gerður að forstöðu-
manni dansflokksins í stað fram-
kvæmdastjóra skv. eldri reglum.
Katrín Hall
áfram list-
dansstjóri
Katrín Hall
SEXTÁN ára piltur var handtekinn í
Grafarvogi í fyrrinótt vegna innbrots
í fyrirtæki þar sem stolið var pen-
ingakassa, sígarettum og DVD-
myndum. Pilturinn komst ekki langt
með stolnu munina og var stöðvaður
skammt frá vettvangi.
Að sögn lögreglu er öryggis-
myndavél í fyrirtækinu og náðust
skýrar myndir af innbrotinu.
Í fórum piltsins fundust fleiri hlut-
ir sem hann átti erfitt með að gera
grein fyrir. Við frekari eftirgrennsl-
an kom í ljós að í fyrrinótt var einnig
brotist inn í bíl nærri áðurnefndu
fyrirtæki og er pilturinn jafnframt
grunaður um þann verknað.
Tekinn fyrir
innbrot
♦♦♦
♦♦♦