Morgunblaðið - 09.05.2007, Blaðsíða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 9. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
AKUREYRI
SÖNGTÓNLEIKAR með heitinu
Ljóðalög Jóns Hlöðvers verða
haldnir í Ketilhúsinu á Akureyri í
kvöld. Eins og nafnið gefur til
kynna eru á söngskránni eingöngu
lög eftir Akureyringinn Jón Hlöð-
ver Áskelsson en með tónleikum
þessum vill tónskáldið heiðra Sig-
urbjörgu Hlöðversdóttur móður
sína 85 ára og einnig minningu Ás-
kels Jónssonar föður síns, sem um
árabil var mikil driffjöður í söng-
og tónlistarlífi á Akureyri.
Aðgangseyri og frjálsum fram-
lögum á tónleikunum verður
óskiptum varið til Orgelsjóðs Gler-
árkirkju, en þann sjóð stofnuðu Ás-
kell og Sigurbjörg árið 1986.
Flytjendur á tónleikunum eru
Margrét Bóasdóttir – sópran,
Daníel Þorsteinsson á píanó, ásamt
kammerkórnum Hymnodia undir
stjórn Eyþórs Inga Jónssonar. Á
efnisskránni er
söngvaflokk-
urinn „Vísur um
draum“ við 12
ljóð eftir Þorgeir
Sveinbjarnarson
og les Þráinn
Karlsson leikari
ljóðin upp á und-
an. Einnig verð-
ur fluttur
þriggja laga
söngvasveigur, „Mýrarminni“ við
ljóð eftir Jón Bjarman, Sverri
Pálsson og Snorra Hjartarson.
Tónleikunum lýkur með kórverk-
inu „Í fjallasal“ við ljóð Sverris
Pálssonar, sem samið var í minn-
ingu Áskels Jónssonar.
Tónleikarnir hefjast kl. 20.30.
Tekið er við aðgangseyri, 1.000
krónum, og frjálsum framlögum,
við innganginn.
Gefur móður sinni
tónleika í afmælisgjöf
Jón Hlöðver
Áskelsson
SEGJA má að senn hefjist fyrir al-
vöru vertíð hjá Siglingaklúbbnum
Nökkva eins og öðrum sambæri-
legum félögum hér á landi. Aflinn
sem kemur að landi er ekki hefð-
bundinn og ekki mældur í kílóum
eða tonnum heldur brosi á andliti
ungmennis, gleði og ánægju eftir vel
heppnaða siglingu. Þegar sól hækk-
ar á lofti og sumarið minnir á sig
fjölgar litlum seglbátum á Pollinum,
fáeinir svifu þar seglum þöndum síð-
degis í gær og eitt vélknúið far-
artæki að auki, til aðstoðar.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Siglt til móts við sumarið
RES-Orkuskóli, alþjóðlegur skóli á
sviði endurnýjanlegra orkugjafa,
verður stofnaður í dag; einkarekin
mennta- og vísindastofnun sem verð-
ur til húsa í nýjum vísindagörðum
við Háskólann á Akureyri. RES mun
byggja starfsemi sína á forystu Ís-
lendinga á sviði orkumála.
Engin hliðstæða í heiminum
Friðrik Sophusson, forstjóri
Landsvirkjunar, stýrir opnunarhá-
tíðinni en einnig ávarpa samkomuna
Valgerður Sverrisdóttir utanríkis-
ráðherra og Halldór J. Kristjánsson,
bankastjóri Landsbankans. „Stofn-
un Orkuskólans er stór dagur í ís-
lensku menntakerfi og í raun á
heimsvísu enda á skólinn sér ekki
hliðstæðu í heiminum. Skólinn hefur
þegar fengið verulega kynningu er-
lendis og eru fyrstu nemendur hans
væntanlegir á komandi vikum,“ seg-
ir í frétt frá stofnendum.
RES-skólinn
stofnaður
Sauðárkrókur | Hinn 23. febrúar
síðastliðinn voru eitt hundrað ár lið-
in frá því að sjúkrahús var tekið í
notkun á Sauðárkróki. Í tilefni þess-
ara merku tímamóta er efnt til veg-
legrar afmælisdagskrár sem stend-
ur dagana 6. til 29. maí.
Við upphaf þessara hátíðahalda, á
sunnudaginn, var boðið til samsætis
í hátíðarsal Fjölbrautaskólans á
Sauðárkróki þar sem Örn Ragnars-
son yfirlæknir setti samkomuna en
Herdís Klausen hjúkrunarforstjóri
stýrði dagskrá. Ávörp fluttu Sveinn
Magnússon, starfsmaður heilbrigð-
isráðuneytis, í forföllum Sivjar Frið-
leifsdóttur heilbrigðisráðherra, og
Birgir Gunnarsson, framkvæmda-
stjóri Heilbrigðisstofnunarinnar á
Sauðárkróki. Þá flutti Jón Ormar
Ormsson „Nokkur orð um sögu“ úr
samantekt sinni um sögu sjúkra-
hússins á Sauðárkróki og fjallaði þar
aðallega um undirbúning, byggingu
og fyrstu árin í sögu sjúkrahússins,
svo og nokkra þá menn sem mörk-
uðu glögg spor í sögu heilbrigðis-
mála í héraðinu. Þá sungu Álftagerð-
isbræður og gestir þágu veitingar í
boði Heilbrigðisstofnunarinnar.
Síðar um daginn var opnuð glæsi-
leg og mjög fróðleg sýning í hinum
hundrað ára „Gamla spítala“ sem nú
þjónar sem safnaðarheimili Sauðár-
krókssafnaðar, en þar hefur verið
komið fyrir skemmtilegum mynd-
spjöldum sem sýna í texta og mynd-
um sögu sjúkrahússins en einnig eru
í sýningarskápum gömul lækninga-
áhöld og á efri hæð er endurgerð
sjúkrastofa sem líkust því sem var á
upphafsárunum. Sigríður Sigurðar-
dóttir, safnvörður í Glaumbæ, ann-
aðist uppsetningu og hönnun. Verð-
ur sýningin opin flesta daga út
mánuðinn, en einnig eru sjö kvöld-
dagskrár á „Gamla spítalanum“ þar
sem Jón Ormar mun fjalla ásamt
Sigríði K. Jónsdóttur um einstaka
þætti í sögunni. Fjöldi gesta var við-
staddur á sunnudaginn, m.a. ráð-
herrar, alþingismenn og forstöðu-
menn annarra heilbrigðisstofnana.
Ljósmynd/Björn Björnsson
Hátíðahöld Aldarafmælinu fagnað á Sauðárkróki sl. sunnudag. Friðrik
Jens, fyrrv. héraðslæknir, til hægri, skoðar gömul lækningaáhöld með
Óskari Jónssyni yfirlækni og Sturlu Böðvarssyni samgönguráðherra.
Eitt hundrað ár
frá stofnun
sjúkrahússins
MARGRA grasa kennir í veglegu
riti, 100 ár í heilbrigði, sem kom út í
tilefni afmælisárs Heilbrigðisstofn-
unarinnar á Sauðárkróki og dreift
hefur verið á öll heimili í Skagafirði.
Jón Ormar Ormsson stiklar þar á
stóru í sögu sjúkrahúss á Króknum.
Jón Þorláksson, landsverkfræð-
ingur, síðar forsætisráðherra og
borgarstjóri í Reykjavík, teiknaði
sjúkrahúsið við Aðalgötuna sem reist
var 1906-1907.
Húsið var formlega tekið í notkun
23. febrúar 1907 en samkvæmt
sjúkrahússkýrslum var farið að taka
á móti sjúklingum í desember 1906.
Tíu sjúkrarúm voru í húsinu en
1912 var það stækkað og þá voru þar
fjórtán rúm. Stóð svo fram yfir 1920.
Margir merkir menn koma við
sögu, t.d. nafnarnir Guðmundur
Hannesson og Magnússon, héraðs-
læknar, Sigurður Pálsson og Jónas
Kristjánsson, sem gegndu sama
embætti.
Grípum niður í frásögn Jóns Orm-
ars: „Guðmundur Hannesson hér-
aðslæknir hafði áður komið hreyf-
ingu á sjúkrahúsmálið, eins og hann
orðaði það en þegar Sigurður Páls-
son tók við sem héraðslæknir, 1898,
hófst hann þegar handa að hrinda
byggingu sjúkrahússins, í fram-
kvæmd.“
Sigurður þessi var Húnvetningur
eins og þeir fyrirrennarar hans. Jón
Ormar vitnar í Sögu Sauðárkróks, og
segir: „Sigurður læknir naut svo
óvenjulegra mannheilla, að slíks
munu fá dæmi í Skagafirði. Sjúkling-
ar hans gátu þess, að návist hans til
aðgerða hefði orðið þeim mikill
þrautaléttir, þó ekki kæma til að-
gerða. Hann var hress í anda, þel-
hlýr, bar með sér sólskin að sjúkra-
beði. Hins vegar er í sögnum, að
Guðmundur Hannesson og síðar
Jónas Kristjánsson hafi bölvað
hressilega, tvinnað og þrinnað, er
þeir fengust við smærri aðgerðir,
sjúklingunum til hugarléttis og gaf
góða raun. Virðast því báðar aðferð-
irnar gagnlegar, aðalatriðið að sýna
ekki tilfinningaleysi.“
Jón Ormar greinir frá í riti sínu að
Skagfirðingar nutu Sigurðar Páls-
sonar ekki lengi eftir að sjúkrahúsið
var risið. „Haustið 1910 fór Sigurður
læknisferð vestur á Skagaströnd að
ósk vinar hans Carls Berndsens
kaupmanns. Ófús var Sigurðar þess-
arar farar en vildi ekki neita þessum
vini sínum, þótt annar læknir væri
nær á Blönduósi. Það lýsir vel sam-
gönguháttum þessa tíma að Sigurður
tók strandferðaskipið Vestu, vestur
til Skagastrandar, en þegar þangað
kom var veðri þannig háttað að skip-
ið hafnaði sig ekki heldur hélt inn til
Blönduóss. Verða þessir atburðir
ekki raktir frekar hér að öðru en því
að þegar hann hugðist fara landveg
til Skagastrandar var hann ekki vel
til ferðalags búinn eins og rakið er í
Sögu Sauðárkróks. Þegar kom að
Laxá í Refasveit varð það slys að
hann féll af hestinum og drukknaði í
ánni. Þegar fréttir bárust af þessu
slysi til Skagafjarðar var Skagfirð-
ingum mjög brugðið. En þeir ákváðu
að halda vestur Fjöll að sækja lík
Sigurðar og gera þá för eft-
irminnilega og bera líkkistuna á
höndum sér austur Kolugafjall og
segja heimildir að sú leið sem farin
var sé um 40 kílómetrar. Fór Jón Ós-
mann, ferjumaður á Vesturósi, einn
kynlegasti kvistur í skagfirskum
sögum seinni tíma fyrir göngumönn-
um. Höfðu þeir Sigurður átt marga
góða stund saman við veiðar, vín og
ljóð, á Furðuströndum, byrgi Jóns
við Vesturósinn. Þegar fréttist að lík-
fylgdin væri komin að Gönguskarðsá
hélt fjöldi fólks úr Króknum að fylgja
lækninum síðasta spölinn utan frá
Eyrinni og heim að læknishúsinu.
Útförin var gerð frá Sauðárkróks-
kirkju 31. október. Mikið fjölmenni
var við athöfnina og hafa sumir getið
þess til að fjölmennari jarðarför hafi
ekki verið gerð í Skagafirði á seinni
öldum. Theodór Friðriksson rithöf-
undur var búsettur á Króknum þeg-
ar þessi atburður gerðist og í sinni
einstöku ævisögu, Í verum, segir
hann frá þeim og lýkur frásögn á
þessum orðum: „Hef ég aldrei séð
fólki meira burgðið en við útför þessa
vinsæla læknis. Einkum var það eft-
irtektarvert, hve margar konur vildu
gráta þennan fríða mann úr helju.“
Báru líkkistu
læknisins 40 km
Ljósmynd/Björn Björnsson
Spítali og safnaðarheimili „Gamli spítalinn“ við Aðalgötu þjónar sem safnaðarheimili Sauðárkrókssafnaðar.
Gamli tíminn Frá sýningunni í Gamla spítalanum; sjúkrastofa lík því sem
var á upphafsárunum. Sigríður Sigurðardóttir hannaði og setti upp.
LANDIÐ