Morgunblaðið - 29.07.2007, Blaðsíða 56

Það er magnað hvað
fortíðarþráin getur
verið sterk, hún getur gert
menn bæði blinda og
heyrnarlausa … 60
»
reykjavíkreykjavík
Eftir Helga Snæ Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
FALLIÐ er hátt, 67 metrar, en Hallgríms-
kirkja er, til samanburðar, 76 metra há. 38
stukku fram af brúnni í fyrra og eru lík fjög-
urra enn ekki fundin. Þessi skelfilega hlið
brúarinnar er umfjöllunarefni kvikmynda-
gerðarmannsins Eric Steel í heimildarmynd-
inni Brúnni (The Bridge). Steel fylgdist með
brúnni frá báðum endum árið 2004 og festi á
filmu hvorki meira né minna en 23 sjálfsvíg.
Nokkur þeirra eru sýnd í myndinni og rætt
er við ættingja og vini nokkurra látinna.
Blaðamaður Morgunblaðsins ræddi við Steel
um þessa óvenjulegu og umdeildu heimildar-
mynd sem sýnd verður á Bíódögum Græna
ljóssins sem hefjast 15. ágúst næstkomandi.
Hvað fékk þig til að gera þessa mynd?
„Ég sá flugvélarnar lenda á World Trade
Center turnunum. Ég tók eftir því að margir
kusu heldur að stökkva út úr byggingunum
en að verða eldinum að bráð. Þegar ég las svo
grein í New Yorker, tveimur árum síðar, um
að fólk væri í tugatali að svipta sig lífi með
því að stökkva fram af Golden Gate-brúnni,
fannst mér þetta tvennt tengjast. Að sá sem
stykki fram af brúnni væri að flýja eitthvert
víti sálarinnar, hinir logandi víti. Ég gat ekki
hætt að hugsa um þetta.“
Hvernig var að fylgjast með þessu í gegn-
um linsu kvikmyndavélarinnar, að vita að það
hlyti að koma að því að einhver svipti sig lífi?
„Ég held ég hafi að vissu leyti verið búinn
undir þetta, eftir að hafa fylgst með fólkinu
stökkva út úr World Trade Center. Það leið
vart sá dagur að við héldum ekki að einhver
væri að fara að svipta sig lífi. Við vorum því
afar kvíðin og tilbúin með farsíma í hönd að
hringja á hjálp, að gera allt til að bjarga lífi
þessa fólks. Við tókum myndir af þúsundum
manna og fylgdumst með sumum í margar
klukkustundir. Flestir héldu að lokum á
brott, hittu vini o.s.frv. Við vorum svo langt
frá, sáum ekki það vel hvað
var að gerast og heyrðum
ekki í fólki. Það var því
ómögulegt að gera greinar-
mun á ferðamanni og
manni sem var í sjálfsvígs-
hugleiðingum.“
Hvernig viðbrögð
fékkstu við myndinni eftir
frumsýningu, og þá sér-
staklega ættingjum og vin-
um hinna látnu?
„Ég kveið því auðvitað að
sýna vinum og ættingjum
hinna látnu myndina. En ég
held þó að allir hafi tekið
mér og myndinni opnum
örmum og sýnt mér stuðn-
ing. Það sem skiptir mestu
máli í myndinni er þessi
ósýnileiki og þögn sem um-
lykur sjálfsvíg, að fólk þorir
ekki að ræða þau eða viðurkenna að þau séu
vandamál. Ættingjar hinna látnu sýndu mikið
hugrekki með því að ræða um þetta með jafn-
opinskáum hætti. Dagblöðin í San Francisco
fjölluðu ekkert um sjálfs-
víg í marga áratugi en nú
taka þau viðtöl við fólk
sem hefur hugleitt sjálfs-
víg, hefur reynt að svipta
sig lífi og fylgjast grannt
með hugmyndum um að
reisa sjálfsvígstálma á
brúnni.“
Sjálfsvígstálmi
margumræddur
Talandi um þennan
sjálfsvígstálma, það hefur
mikið verið rætt um
nauðsyn slíks tálma en þó
hefur enginn tálmi verið
reistur. Kannaðirðu þá
hlið málsins eitthvað?
„Ég vildi ekki hafa það
með í myndinni, hún er
um annað og meira en
tálmann. Ég tel þó mikilvægt að koma upp
slíkum tálma. Þetta er að mörgu leyti skrítið,
löngu áður en ég hóf gerð myndarinnar birt-
ist grein í New Yorker þar sem farið var yfir
allar þær ástæður sem yfirvöld hafa gefið
fyrir því að reisa ekki slíkan tálma. Hann hef-
ur þótt of dýr í framkvæmd, of flókið að reisa
hann, of ljótur fyrir brúna.
Í blaðinu voru allar þessar ástæður
sundurtættar og vísað til föðurhúsanna. Þá
hugsaði ég með mér: „Jæja, nú hlýtur ein-
hvers konar tálmi að verða reistur,“ en allt
kom fyrir ekki. Ekkert var gert. Þrýsting-
urinn hefur nú aukist á yfirvöld, eftir að við
sýndum fólk fremja sjálfsvíg á brúnni. Nú er
hafin rannsókn á því hvað hægt sé að gera og
niðurstaða fyrsta hluta hennar er sú að verk-
fræðilega er mögulegt að reisa svona hindr-
un.“
Steel segist hafa haldið sér sem sögumanni
viljandi utan við frásögnina. Áhorfandinn
verður hans aðeins var sem auga bak við lins-
una og í svörum ættingja og vina hinna látnu.
„Það eru engir sérfræðingar í myndinni að
segja manni hvað manni eigi að finnast, eng-
inn segir manni hvernig maður eigi að meta
það sem maður sér eða heyrir. Þannig vildi
ég hafa það.“
Þú hefur verið sakaður um að misnota þér
aðstæður þessa fólks sem svipti sig lífi og
ættingja þess, hverju svararðu því?
„Á móti hverjum neikvæðum dómi hefur
myndin fengið fimm til tíu lofdóma. Það var
óhjákvæmilegt að myndin kæmi illa við suma,
ég skil vel að sumum líði illa af því að horfa á
hana því umfjöllunarefnið er óþægilegt. Við
viljum helst ekkert vita af sjálfsvígum, hvað
þá sjá þau. Fólk veit ekki alltaf hvernig það á
að bregðast við.“
Steel segir að Brúin spyrji vissulega spurn-
inga um hlutverk kvikmyndagerðarmannsins,
en einnig um hlutverk manna í nútímasam-
félagi almennt. „Það er ekki erfiðast að horfa
á fólk svipta sig lífi í myndinni. Það er erfið-
ast að horfa á þau atriði sem sýna manneskju
standa á brúarriðinu, um það bil að svipta sig
lífi, og vegfarendur ganga fram hjá henni án
þess að virða hana viðlits.“
GULLNA HLIÐIÐ
GOLDEN GATE-BRÚIN Í SAN FRANCISCO ER FAGURT
MANNVIRKI OG VERKFRÆÐIAFREK, LIGGUR YFIR HIÐ
SVONEFNDA GULLNA HLIÐ, SUNDIÐ SEM TENGIR KYRRAHAF
OG SAN FRANCISCO-FLÓA Í BANDARÍKJUNUM. EKKERT ANNAÐ
MANNVIRKI HEIMS ER JAFNOFT NOTAÐ TIL SJÁLFSVÍGA.
AP
Mikilfengleg Golden Gate brúin í San Fransisco var tilbúin árið 1937 og var þá stærsta hengibrú heims. Nú er hún sú næststærsta í Bandaríkjunum á eftir Verrazano-Narrows brúnni í NY.
Leikstjórinn Eric Steel leikstjóri The
Bridge segir afskiptaleysið erfiðast.