Morgunblaðið - 01.08.2007, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 1. ÁGÚST 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
ÉG get alveg hugsað mér að sitja í
tónleikasal með heimsins flottustu
hljómtæki og úrval af bestu tónlistar-
upptökum heims. Ég get ekki kvart-
að yfir að ekki sé rétt spilað, að tón-
hæð og öll tæknileg framfærsla sé
tipp topp eins og sagt var þegar ég
var yngri.
Ég get endurtekið þá hluta tón-
verkanna sem ég vil heyra aftur og
aftur …
Þá skeður eitthvað, á mig fellur efi
hvort þetta sé bezti vegurinn að njóta
tónlistar!
Ég sakna lífsins, ég sakna breyti-
leikans sem á sér stað þegar lifandi
tónlistarfólk leikur.
Ég sakna blæbrigðanna, spenn-
unnar, það sem kemur mér að óvör-
um þegar ég hlusta á tónlist.
Eru Íslendingar menningarþjóð?
Fáir myndu draga það í efa. Þjóðin,
með sína 300 þúsund þegna, er sam-
anbær við meðalstóra borg á meg-
inlandi Evrópu en þarf að halda uppi
allri þjónustu sem hvaða ríki sem er
þarf að bjóða upp á. Allir skilja að
þetta er ekki ókeypis, enda verða
margir útlendingar vægast sagt hissa
á að til er menning á Íslandi, sem er á
margan hátt á heimsmælikvarða.
Af hverju er þörf á sinfón-
íuhljómsveit?
Þegar ég er spurður um menning-
arlíf á Íslandi þá er oft spurt fyrst
hvort til sé sinfóníuhljómsveit. Þegar
Spurull Spyrjandi fær að hlýða á upp-
tökur með Sinfóníuhljómsveit Íslands
verður hann oft hvumsa og segir sig
ekki hafa búizt við slíkum gæðum.
Margir hérlendis hafa heyrt ís-
lenzka nútímatónlist á „popp“sviðinu,
sem er álitin á háu stigi og lifir við
góðan orðstír.
Það er þörf á háþróuðum og vel
skóluðum listamönnum bæði á klass-
íska sviðinu og hinu, sem og á öllum
sviðum menningar.
Hvernig færi fyrir íþróttahreyfing-
unni ef engar stjörnur væru til á þeim
himni?
Fyrirmyndir eru þær eimreiðir
sem draga lestirnar.
Ekki skal orða sérstaklega um
hvort nokkurt menningarsvið er
æðra öðru, það gildir um allt sem
gera skal að stóri fiskaflinn verður
ekki sóttur í flæðarmál heldur þarf að
halda á dýpið til betri árangurs.
Ef ætlazt er til að sá hluti þjóð-
arinnar, sem telst virkur aðdáandi sí-
gildrar tónlistar, beri einsamall allan
kostnað þess hluta menningarlífsins
væri það að bera saman við að ein-
ungis þeir sem vænta má að verði fyr-
ir óhöppum eða sjúkdómum beri
þann kostnað sjálfir.
Að sjálfsögðu verða allir skatt-
greiðendur að bera sameiginlegar
byrðir þjóðfélagsins.
Maður er nefndur Haukur. Engin
deili kann ég á honum og ætla mér
ekki þá dul að gagnrýna hann eða
hans persónu. Eitt er þó nokkuð víst
að við erum á gersamlega andstæðu
máli í þessu efni.
BJÖRN JÓNSSON,
starfandi tónlistarmaður
í Svíþjóð.
Um Sinfóníu-
hljómsveit Íslands
Frá Birni Jónssyni
GUÐMUNDUR Gunnarsson skrif-
ar í Mbl. 27/7 að ég haldi mig vera
að flengja verkalýðshreyfinguna.
Ekki var meiningin að flengja
einn eða neinn með þessum skrif-
um mínum, þó svo verkalýðsfor-
inginn hafi tekið það þannig til
sín. Þetta átti að vera vinsamleg
ábending til þeirra, sem stjórna
þessum sameiginlegu sjóðum laun-
þega. Það er nefnilega þannig að
finnist mér eitthvað óréttlátt eða
rangt get ég ekki stillt mig um að
vekja athygli á því og reyna að
benda á lausn til úrbóta, þó svo ég
eigi ekki von á að það hafi nokkur
áhrif. Sérstaklega allt er varðar
lífeyrissjóði. Ég er því þakklátur
að Guðmundur hefur séð og svar-
að grein minni. Það hefur ekki
gerst áður.
Annars finnst mér lítilmannlegt
af foringjanum að reyna að flengja
stjórnmálamenn fyrir að ekkert
hafi verið gert til að leiðrétta
þessi vitlausu lög. Ég verð að
segja það.
Hvað hafi stjórnir sjóðanna gert
til að fá þessu breytt eða leiðrétt?
Voru það stjórnmálamenn sem
réðu óhæfan forstjóra fyrir lífeyr-
issjóð og leystu svo út með tug
milljóna starfslokasamningi, áður
en hann gerði meir af sér?
Voru það stjórnmálamennirnir,
sem sömdu lög um skiptingu elli-
lífeyrisréttinda milli hjóna? Ég
hefi áður bent á skilyrði um aldur,
en þar stendur líka. „Það skilyrði
er sett í lögunum að heilsa sjóð-
félagans dragi ekki úr lífslíkum
hans.“
Þetta skil ég sem svo að maður,
sem t.d. greinist með krabbamein
um fimmtugt, getur ekki gengið
þannig frá inneign sinni í lífeyr-
issjóði að hún sé að hálfu eign
maka. Samt segir Guðmundur ný-
lega í Morgunblaðinu að slíkt sé
minnsta mál í heimi. Í þessu dæmi
gæti staðan verið þannig að þau
ættu 5 börn, sem öll eru upp-
komin. Konan verið heima á með-
an hann vann úti og borgaði í sinn
lífeyrissjóð.
Guðmundur, hvað fengi kona
þessa manns frá lífeyrissjóðnum
að honum látnum? Ég veit svarið
og það er þetta, sem ég hefi kallað
lífeyrisþjófnað. Væri lífeyr-
issjóðslán á húsnæði þeirra þá
fengi hún að greiða af því. Hægt
er að nefna mörg svona dæmi og
hefi ég reyndar gert það, en lítið
verið um svör.
Eitt er víst að stjórnendur líf-
eyrissjóða vilja sitja sem fastast
og litlu breyta.
Nýlega var fróðlegur Kast-
ljósþáttur um örlæti ráðherra á fé
til ýmissa málefna. Það væri verð-
ugt verkefni að skoða kostnað líf-
eyrissjóðanna, t.d. laun yfirmanna
og stjórnarmanna? Hvað er greitt
í ferðalög, dagpeninga og risnu?
Hvað eru margir með starfsloka-
samning og hversu háa? Bera
meðallaun starfsmanna saman við
meðallaun sjóðsfélaganna. Mikið
af þessum upplýsingum má eflaust
lesa úr ársreikningum.
SIGURÐUR ODDSSON,
Maríubaugi 21, Reykjavík
Flengingar
Frá Sigurði Oddssyni
MEGINORSÖK þess hvernig
komið er fyrir fiskistofnum við Ís-
landsstrendur er notkun togveið-
arfæra, botntrolls, snurvoðar og ann-
arra togveiðarfæra. Þessi veiðarfæri
eru búin að eyðileggja stóran hluta
landgrunnsins, með því að draga eftir
botninum fleiri tonna veiðarfæri,
járnhlera, bobbinga (kúlur sem eru
neðst á veiðarfærinu, til að halda því
við botninn), víra, keðjur og net, sem
geta verið allt að 20
tonn að þyngd.
Þessi veiðarfæri
hafa ekki aðeins eyði-
lagt allan gróður á
hafsbotninum, þara,
þörunga, kóralla og
annan botnsjáv-
argróður, heldur drepa
þau einnig öll smádýr,
t.d. marflær og önnur
liðdýr, hrogn og egg
skötunnar (péturs-
skip), sem eru hluti af
lífkeðju sjávarins. Síð-
ast en ekki síst drepa
þessi veiðarfæri ótölu-
legan fjölda smáfiska og seiða á
fyrstu árum ævi þeirra. Þessi veið-
arfæri þyrla upp miklu magni af leir
og leðju á leið sinni yfir botninn, sem
sest í tálkn fiskanna (fiskarnir anda,
taka súrefni úr sjónum í gegnum
tálknin) og stórskaða þá og jafnvel
drepur fjölda þeirra.
Til viðmiðunnar fyrir þá, sem ekk-
ert þekkja til þessara stórvirku veið-
arfæra, má líkja eyðileggingarmætti
þeirra á hafsbotninum við það, að
flugdreki færi yfir land, móa, mela,
kjarr og gróið land og drægi á eftir
sér, yfir landið, 20 tonn af járni, vírum
og netum, sem væri yfir 50 m á
breidd og 50 m á lengd.
Hvernig ætli það land
liti út eftir slíka með-
ferð? Þetta er full-
komlega raunhæf sam-
líking, þó svo einhverjir
vilji meina að hlutir séu
léttari í vatni, en á landi,
þá er ljóst að botngróður
er viðkvæmari en gróður
á landi.
Bandaríkin, Chile,
Noregur og fleiri strand-
ríki hafa stóraukið bann
sitt við togveiðum í lög-
sögu sinni, vitandi hvað
þessi veiðarfæri eru
skaðleg lífríki land-
grunnsins og eru þau þó engan veg-
inn eins háð fiskiveiðum og við. Heil-
brigð dómgreind og reynsla segja
mér að þetta sé megin orsök hvernig
komið er fyrir þorskstofninum og
reyndar öllum fiskistofnum við Ís-
landsstrendur. Það vekur mér furðu
að hvorki Hafró né náttúrvernd-
arsamtök hafa einu orði minnst á
þessi augljósu sannindi.
Skaðsemi togveiða
Togveiðarfæri eyðileggja gróð-
ur og drepa öll smádýr segir
Hafsteinn Sigurbjörnsson
» Veiðarfærin þyrlaupp miklu magni af
leir og leðju á leið sinni
yfir botninn sem sest í
tálkn fiskanna, stór-
skaðar þá og jafnvel
drepur fjölda þeirra.
Hafsteinn
Sigurbjörnsson
Höfundur er fyrrverandi sjómaður
en núverandi ellilífeyrisþegi.
Fjarst í eilífðar útsæ
vakir eylendan þín
Nóttlaus voraldar veröld,
þar sem víðsýnið skín.
ÞETTA eru línur
úr kvæði Kletta-
fjallaskáldsins, sem
ólst upp í Skagafirði,
þeirri glæsilegu sveit,
en flutti ungur til
Kanada. Ætli Steph-
an G. hafi ekki sakn-
að víðsýnisins inni í
skógi Klettafjalla?
Ekki get ég láð hon-
um það. Svona erum
við landar hans enn í
dag.
Að ferðast um
lönd, þar sem lítið
sést útúr augum fyrir trjám, er
ekki við okkar hæfi. Var það
minnimáttarkennd, samviskubit og
gróðasjónarmið sem fékk okkur til
að taka erlendar trjátegundir
fram yfir þær íslensku, og lét
birkið okkar víkja fyrir barrtrjám
og núna síðast fyrir öspinni? Mörg
umhverfisslys hafa orðið, það sér
stór hluti almennings nú þegar.
Mörgum er ljóst, að einn dýr-
asti auður Íslendinga og allra
jarðarbúa er ósnortið land. Það er
orðið lítið um það í Evrópu í dag.
Við höfum farið of geyst í mörgu,
síðan við komumst út úr mold-
arkofunum. Kapp er best með
forsjá. Nú er mál að linni, og að
þjóðin nái sáttum, því að öll erum
við tengd móðurmoldinni.
Hekluskógar eru fallegt dæmi
og mín von. Þar er horfið til upp-
runans og birki og víði sáð og
plantað í sandinn. Það er sönn
uppgræðsla, en ekki landbreyting.
Landgræðslan stendur vel undir
nafni, og ég óska henni velferðar.
Skógrækt erlends
trjágróðurs er hvorki
landgræðsla né land-
vernd, heldur land-
breyting. Ísland á að
njóta sinna sérkenna,
og gleymum ekki, að
undir okkur er „und-
arlegt sambland af
frosti og funa“. Þjóð-
garðurinn á Þingvöll-
um er þar ekkert und-
anskilinn. Það var
danskur maður, sem
var þjóðgarðsvörður,
sem gróðursetti barrtrén kringum
Þingvallabæinn. Auðvitað á að
halda í upprunalega mynd Þing-
valla. Kolviðaráætlun mun skila
mun meiri árangri í regnskóg-
unum en á Íslandi.
Öspin (stóri njóli) er bönnuð í
borgum erlendis. Hvergi á ég þó
erfiðara með að horfa á hana en
úti í náttúrunni. Og nú eru komin
í hana óþrif, einhver „bjalla“. Í
Noregi og víðar er löngu bannað
að flytja inn erl. trjátegundir. Nú
eru tímamót. Það eru 100 ár síðan
skógrækt hófst hér á landi. Allir
vaxa við að viðurkenna mistök. Nú
eigum við að læra af reynslunni.
Snúa okkur að upprunanum og
virða hann. Ekki taka fram fyrir
hendur skaparans. Náttúran er
ein okkar dýrasta auðlind. Skyldu
ekki fleiri landar vilja láta skoðun
sína í ljós, ég vona það. Kannski
er þörf á nýjum landvernd-
arsamtökum.
Kapp er best
með forsjá
Snúum okkur að upprunanum
í skógræktinni
segir Vigdís Ágústsdóttir
Vigdís Ágústsdóttir
»Hekluskógar eru fal-legt dæmi og mín
von. Þar er horfið til
upprunans og birki og
víði sáð og plantað í
sandinn.
Höfundur er náttúrubarn.
ÞAÐ er rétt að óska aðstandendum
Vatnajökulsþjóðgarðs til hamingju
með góðan árangur í því að hamla
aðgengi að Dettifossi. Allar leiðir að
fossinum og þar með þjóðgarðinum
eru ófærar að kalla. Þvottabrettið
hennar ömmu gömlu virðist slétt og
fellt miðað við þau ósköp sem ganga
á á vegarspottum þeim er liggja að
Dettifossi, mesta aðdráttarafli
ferðaþjónustunnar á Norðurlandi.
Hamingjuóskir
til umhverfisráðherra
Umhverfisráðherra ætti að kætast
sérstaklega þar sem einn fulltrúi
hans í stjórn Vatnajökulsþjóðgarðs-
ins hefur nú kært það að almenni-
legur uppbyggður vegur skuli lagð-
ur að Dettifossi og þjóðgarðinum
sem tilheyrir honum. Draumar
hinna vel menntuðu, yfirgangssömu
og auðugu umhvefissnobbara eru
um malarvegi sem ná ekki upp úr
grasi, með hámarkshraða 60 km/
klst. og helst einbreiða og alls ekki
greiðfæra. Þeirra draumar eru okk-
ar martröð. Réttast væri að sveit-
arfélög á svæðinu slitu nú þegar
öllu samstarfi við þetta lið og hugs-
uðu framtíð svæðisins út frá raun-
verulegum hagsmunum, hags-
munum og áherslum heimamanna
og þörfum svæðisins í heild.
Umhvefissnobbið sigrar
Þó það sé erfitt að játa sig sigraðan
þá er það svo að þegar stjórn-
armenn í þjóðgarðsbullinu, rík-
isreknir og á styrkjum og launum
hjá hinu opinbera, standa að því að
stöðva fyrirhugaðar framkvæmdir í
þjóðgörðum þá er fátt til ráða. Um-
hverfismatsferli nothæfs vegar að
Dettifossi hefur tekið fimm ár. Um-
hverfissnobbið hefur hreiðrað það
vel um sig í stjórnkerfinu að það
ræður för. Sérstaklega þegar ráð-
herra umhverfismála fer þar
fremstur í flokki.
Ástfóstur umhverfissnobbsins
Ekki er nóg með að minkur og tófa
og öll illfygli landsins njóti grið-
lands í þjóðgörðum heldur er á
sama tíma reynt að hamla aðgengi
almennings að fallegum stöðum.
Allt er einnig gert til að stækka
beitarlönd rollunnar enda er hvergi
minnst á að vernda og hamla að-
gengi þeirrar skepnu. Enda eru
„hin ósnortnu víðerni“, ástfóstur
umhverfissnobbsins, ekkert annað
en eyðimerkur sem eru afleiðing of-
beitar og landeyðingar.
Fuglar finnast vart lengur á
þessum svæðum. Endur skulu
skotnar allt árið, rjúpan í jólamat-
inn, hrossagaukur til hátíðabrigða.
Í eyrum umhvefissnobbaranna
eru „raddir vorsins“ aðeins byssu-
hvellir, tófugarg, drunur tvinnjepp-
anna, sveifluhljóð flugnastanganna,
mal hinna umhverfissnobbaranna
og svo auðvitað fréttir úr Kauphöll-
inni.
SIGURJÓN BENEDIKTSSON,
tannlæknir á Húsavík.
Ófært í þjóðgarðinn og að Dettifossi
Frá Sigurjóni Benediktssyni
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn