Morgunblaðið - 12.09.2007, Page 43

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. SEPTEMBER 2007 43
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
S
ÍA
0
7
-1
0
7
3
NÝ ÍSLENSK DAGSKRÁRGERÐ Í SJÓNVARPINU – Á HVERJUM DEGI Í VETUR
KILJAN
Nýr bókmenntaþáttur í umsjón Egils Helgasonar
í Sjónvarpinu á miðvikudagskvöldum. Fastagestir
hans verða þau Kolbrún Bergþórsdóttir og Páll Baldvin
Baldvinsson.
Í þætti kvöldsins verður fjallað um bókmenntahátíð
í Reykjavík sem nú stendur yfir. Meðal gesta verða
Ayaan Hirsi Ali, Tracy Chevalier, Yasmin Crowther,
Marina Lewycka, Kári Stefánsson, Vilborg Dagbjarts-
dóttir og Bragi Kristjónsson.
KL. 22.25 Í KVÖLD
TÓNLIST
Geisladiskur
Gjöll – Not to Lead nor to Follow
 TÓNLIST er í eðli sínu mjög mis-
munandi og gegnir einnig mismun-
andi hlutverki hjá hlustendum. Oft
fæ ég í hendurnar diska með hress-
andi rokki af einhverju tagi sem
framkallar rífandi stemmningu, eða
ljúfari og mildari tónlist sem er vel
til þess fallin að hrífa andann með
sér í notalegheit. Gjöll fellur í hvor-
ugan þennan flokk og er reyndar
undantekning frá flestum reglum
innan tónlistargeirans. Sem betur
fer verður alltaf til fólk sem kýs að
halda sig utan allra kerfa og gera
tónlist sem er ill-flokkanleg og þann-
ig tónlist er hljómsveitin Gjöll að
gera.
Báðir meðlimir Gjalla hafa fengist
við tilraunakennda tónlist og óhefð-
bundna í gegnum tíðina og því kem-
ur stefna þeirra í sjálfu sér ekkert á
óvart. Sigurður Harðarson er gjarn-
an kallaður Siggi pönk og hefur m.a.
framið list sína með Forgarði helvít-
is og Dys. Jóhann Eiríksson er best
þekktur úr tilraunarafsveitunum
Reptilicus og Project 8 og hefur því
verið að fást við að skapa sína furðu-
legu raftónlist í um tuttugu ár.
Það góða við samstarf Sigurðar og
Jóhanns er að þeir styðja vel við
bakið hvor á öðrum í tónlist sinni.
Sigurður semur ögrandi texta, sem
hann kýs að kalla anarkista-ljóð, og
flytur þá á eftirminnilegan hátt.
Hann hvíslar dularfullt, gargar úr
sér lungun, kallar og hrópar reiði-
lega og hálf-snöktir sig í gegnum
skammir til ríkisstjórnarinnar, og
hvatningu til fólks um að hugsa sjálf-
stætt. Jóhann sér um hljóðmyndina
sem virkar sem rammi utan um ljóð-
in, og sýnir hann einstaka leikni í að
koma frjóum hugmyndum sínum vel
fyrir, en skilja jafnframt eftir pláss
fyrir Sigurð í myndinni. Mikið af
hljóðunum á plötunni eru dáleiðandi
og lögin byggjast gjarnan upp á ein-
földu hljóði sem vindur síðan upp á
sig. Við bætist og grauturinn þykk-
ist og verður bragðmeiri, og er líða
tekur á suðuna eru sum laganna orð-
in heill veggur af (ó)-hljóðum.
Við fyrstu hlustun var ég reyndar
sannfærð um að heyrnartólin mín
væru biluð því í fyrsta laginu flakka
hljóð heilmikið á milli hægri og
vinstri. Mörg hljóðanna eru á þann
veg að væru þau ekki gagngert
tilbúin og gerð til að vera hluti af
tónlist væru þau kölluð hávaði. Það
orð er reyndar notað í ensku og talað
um noice-music eða hávaða-tónlist
en ég verð þá að bæta við að hávaði
Gjalla er mjög fallegur og snyrtilega
fram reiddur. Þýska hljómsveitin
Einstürzende Neubauten kemur
stundum upp í kollinn og hlýtur
reyndar að vera áhrifavaldur á alla
sem fást við hávaða-tónlist í dag, því
þeir voru frumkvöðlar. Gjöll eru þó
langt því frá að endurtaka eitthvað
sem ég hef áður heyrt og held ég
svei mér þá að þetta hljómi í alvör-
unni eins og ekkert sem ég hef heyrt
áður.
Galli plötunnar er fyrst og fremst
sá að hljómurinn er mjög ,,ag-
gressívur“ og harður og því er ekki
með góðu móti hægt að hlusta í
heyrnartólum nokkrum sinnum í röð
án þess að fá hreinlega hausverk.
Einhverra hluta vegna gengur það
þó betur upp ef maður er úti við með
heyrnartólin og eins er fínt að hlýða
á plötuna úr hátölurum. Platan er
krefjandi og þarfnast einhverra
hluta vegna mikils rýmis, líklega
sökum þess að mikið er um ákveðin
tíðnisvið í tónlistinni sem samræm-
ast ekki litlu rými. Platan nýtur sín
líka betur ef maður hlustar á hana
reiður, og boðskapurinn í anarkista-
ljóðum Sigurðar er nokkuð góð lexía.
Þetta er þó ekki plata sem hægt er
að mæla með við kertaljós og kósí-
heit því hún kallar frekar fram van-
líðan en þægilegar tilfinningar. Það
er samt ótrúlegt en satt, en í kaót-
ísku þjóðfélagi dagsins í dag er
hlustun á Gjöll stundum það eina
rétta í stöðunni.
Ragnheiður Eiríksdóttir
Hávaðatónlist
fyrir reiða
INDIANA Jones og konungsríki
kristalshauskúpunnar (The King-
dom of the Crystal Skull) er nafn
væntanlegrar kvikmyndar um forn-
leifafræðinginn og ævintýramann-
inn Indiana Jones. Shia LaBeouf
upplýsti þetta þegar mynd-
bandaverðlaun sjónvarpsstöðv-
arinnar MTV voru afhent í Las Ve-
gas í fyrrakvöld. Lebeouf leikur son
Indiana og Marion Ravenwood í
myndinni, en Karen Allen end-
urtekur hlutverk Ravenwood, sem
var kvenhetja fyrstu myndarinnar.
Steven Spielberg leikstýrir mynd-
inni eins og þeim þremur fyrri. Hún
gerist á sjötta áratug síðustu aldar
og fjallar um leitina af 13 krystals-
hauskúpum földum víðsvegar um
hnöttinn. Meðal annarra leikara í
myndinni eru Cate Blanchett, Ray
Winstone, John Hurt og Jim Broad-
bent. Sean Connery, sem lék föður
Indiana Jones í þriðju myndinni
verður ekki með í þeirri nýju enda
hættur að leika og kann lífi eft-
irlaunaþegans of vel til þess að láta
freystast. Fyrsta myndin, Raiders of
the Lost Ark, var frumsýnd árið
1981 og á eftir fylgdi Indiana Jones
and the Temple of Doom árið 1984
og loks Indiana Jones and the Last
Crusade árið 1989. Harrison Ford
virðist í góðu formi, ef marka má
kynningarmyndir, þótt hann sé orð-
inn 65 ára gamall og nálgist eft-
irlaunaaldurinn óðfluga sjálfur - og
spurning hvort LeBeouf sé hugs-
aður sem arftaki í fimmtu myndina.
Myndin verður frumsýnd 22. maí á
næsta ári.
Reuters
Hugsi „Hvað ætli ég eigi að gera
við þessa kristalshauskúpu?“
Indiana og
kristalshaus-
kúpurnar
Reuters
Arftaki? Shia LeBeouf leikur son
Indiana Jones í nýju myndinni.