Morgunblaðið - 07.02.2008, Qupperneq 24


D
  
 


>
9
9

9


9
;
9






9


9

9

9
9

/!
602I!2''
J
!0+64K
3'+L
>
9
:
<9
<B
<B
@;
@B
!L
<

 
 
! 
" #
$%& '() *+,
$%& '() *-,
.(')#

/( 0 * /( 1 *
/2 * /1  *
 & (3) *
4( #* 4!5!65* -(  * 7 * # * ((* &  *  !655* 5 *
 6* 5  * 8 *  9!* :1* %- 15 * ;1(  * <* =5 * >%>) * G60M
C
50M3I/'2
!
E
4(5
6N0+2
;0
!4 
+ 
6!1 0
#. 


@A
$ 

 . 

$

456.75689:
'P
'
+- G
6DG
I4
D'
+/ -+
-G
0/
<
'
'(
4+
0(+
0'
:
# 

$%#. 
$
$ 
:
FRÉTTASKÝRING
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
D
ramað í kringum hin
endanlegu verðlaun
stjórnmálanna, forseta-
stól Bandaríkjanna,
heldur áfram eftir að engum fram-
bjóðanda demókrata og repúblik-
ana tókst að ná afgerandi forystu í
kapphlaupinu um útnefningu
flokks síns í forkosningunum á
þriðjudag, „Stóra þriðjudeginum“
sem svo er nefndur.
Verða Bandríkjamenn að bíða
enn um sinn eftir að sjá hinar end-
anlegu víglínur fyrir forsetakosn-
ingarnar í haust, sem þegar hafa
tekið á sig sögulegan blæ tíma-
mótaviðburðar, og eins og sjá má í
rammanum hér til hliðar gæti for-
skot meðal „ofurfulltrúa“ reynst
Clinton afar dýrmætt.
Spennan gæti vart verið meiri
demókratamegin. Hillary Clinton
vann fjölmennustu ríkin sem í boði
voru, New York og Kaliforníu, um
leið og Barack Obama undirstrik-
aði hversu öflugur andstæðingur
hann er með því að hljóta fleiri at-
kvæði í fleiri ríkjum en hún.
Obama nýtur þess jafnframt að
eiga meira eftir í kosningasjóðn-
um og gæti það vegið þungt næstu
vikur en jafnvel er talið að barátta
þeirra Clinton haldi áfram eftir
forkosningarnar í Ohio og Texas 4.
mars – ráðist jafnvel ekki fyrr en
eftir kjörið í Pennsylvaníu 22. apr-
íl – og kann að skipta máli að hún
hefur haft nokkurt forskot í suð-
urríkinu Texas.
Því ríður á fyrir Obama að höfða
til fólks af rómönskum uppruna í
Texas til að styðja við fylgi sitt
meðal blökkumanna en í her-
búðum hans ríkir bjartsýni um að
persónutöfrar hans muni ríða
baggamuninn í návígi við kjós-
endur í Virginíu, Maryland og í
höfuðborginni Washington.
Þá telja ráðgjafar Obama að
hann hafi forskot fyrir forkosn-
ingarnar í Louisiana og Nebraska
9. febrúar og flokkskjörið í Wash-
ingtonríki þann tólfta (í sumum
ríkjum velja flokksmenn fram-
bjóðendur í lokuðum kosningum).
Repúblikanamegin varð John
McCain ekki að þeirri ósk sinni að
fylgja eftir sigrinum á Flórída,
sem gerði endanlega út um vonir
Rudy Giulianis, með svo afgerandi
sigri að helsti andstæðingur hans,
Mitt Romney, yrði að játa sig sigr-
aðan.
McCain er engu að síður lang-
líklegastur til að hljóta útnefningu
þótt öflugur armur innan flokks-
ins sé á þessu stigi honum andvíg-
ur.
Kapphlaupið hjá repúblikönum
er um margt snúnara en hjá
demókrötum. Stuðningsmenn
Romneys hafa vænt Mike Hucka-
bee um að efna til samsæris um að
veikja framboð hans með sam-
vinnu við McCain á bak við tjöldin.
Kapallinn er því orðin flóknari eft-
ir að Huckabee kom á óvart og
náði sigri í sex ríkjum, þvert á
spár um að hann yrði úr leik eftir
þriðjudaginn, en upp frá því á
bandi McCains, með augun á emb-
ætti varaforseta.
Sigurinn í
Kaliforníu mikilvægur
Alls kusu demókratar í 22 ríkjum
og mátti ráða af ræðum Clinton á
Manhattan og Obama í Chicago –
hún er öldungadeildarþingmaður
frá New York, hann í sömu þing-
deild fyrir Illinois – að slagurinn
væri farinn að harðna og að hvor-
ugt þeirra gæti gert tilkall til að
vera afgerandi frambjóðandi
flokks síns.
Jafnt var á metunum í mörgum
ríkjum og skiptust þau á um að
hafa forskot eftir því sem á taln-
inguna leið og var lengi framan af
óljóst hvort Clinton næði meiri-
hluta atkvæða í Kaliforníu. Það
tókst þó að lokum, sigur sem þykir
einkar mikilvægur, líkt og sigur
hennar í Massachusetts, þar sem
Obama var spáð góðu gengi vegna
stuðnings þeirra Edwards Kenne-
dys og John Kerrys.
Að mati fréttaskýranda New
York Times sýndu úrslitin fram á
styrk Obama og Clinton. Honum
hefði gengið vel að ná til hvítra,
blökkumanna og ungs fólks, henni
að afla fylgis kvenna, fólks af róm-
önskum uppruna og eldri kjós-
enda.
Raunar þykir hinn afgerandi
munur sem er á fylgi Obama og
Clinton eftir kjósendahópum
bregða birtu á þann reginmun sem
Í herbúðum repúblikanans McCains var þess vænst að forkosningar
forsetaframbjóðanda flokksins. Líkt og Clinton þarf hann að bíða þe
McCain skrefi næ
magnast hjá dem
AP
Forsetahjón? Obama og kona
hans Michelle fagna í Chicago.
Í mannhafinu Clinton fagnar í
New York á þriðjudagskvöld.
Sigurteiti John og Cindy McCain
fagna með sínu fólki í Phoenix.
24 FIMMTUDAGUR 7. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Í ÞÁGU HVERRA?
Í Morgunblaðinu í gær var skýrtfrá því, að Gildi lífeyrissjóður ogLífeyrissjóðir Bankastræti 7
hefðu keypt hlutabréf í FL Group
fyrir um 2 milljarða á síðustu vikum.
Í ljósi þess hvernig félaginu hefur
farnast á hlutabréfamarkaðnum á
undanförnum mánuðum hafa þessi
kaup vakið athygli. Lífeyrissjóðir eru
að ávaxta fjármuni félagsmanna
sinna og yfirleitt er reynt að tak-
marka áhættu þegar um er að ræða
ávöxtun á lífeyri fólks. Í þessu tilviki
hafa lífeyrissjóðirnir tveir ávaxtað
fjármuni félagsmanna sinna í því fyr-
irtæki sem reynzt hefur einna
áhættusamast á íslenzka hlutabréfa-
markaðnum. En vafalaust búa stjórn-
endur lífeyrissjóðanna yfir upplýs-
ingum sem aðrir hafa ekki undir
höndum og byggja þessar fjárfest-
ingar á traustum grunni.
Hitt vekur athygli, að þegar Morg-
unblaðið beindi þeirri spurningu til
lífeyrissjóðanna, hvers vegna þeir
hefðu fjárfest í þessum hlutabréfum
var svarið það, að talsmenn sjóðanna
tjái sig ekki um fjárfestingarstefnu
þeirra.
Hvers vegna ekki? Lífeyrissjóðirn-
ir eru í eigu félagsmanna sinna, al-
mennings í landinu. Hvers vegna er
fjárfestingarstefna þeirra leyndar-
mál?
Þessi svör hljóta að verða til þess
að umræður, sem fram fóru fyrir
nokkrum árum um kjör stjórna líf-
eyrissjóðanna, verði endurvaktar. Þá
benti Morgunblaðið á, að fjármunir
lífeyrissjóðanna eru eign fé-
lagsmanna þeirra en ekki fé-
lagsmanna og vinnuveitenda.
Greiðslur vinnuveitenda í lífeyris-
sjóði á móti framlögum félagsmanna
sjálfra eru samningsbundnar í kjara-
samningum launþega, hluti af þeirra
kjörum. Það eru engin rök fyrir því
nú á tímum, að vinnuveitendur eigi
fulltrúa í stjórnum lífeyrissjóðanna.
Það er úrelt fyrirkomulag sem á að
afnema. Félagsmenn í lífeyrissjóðun-
um eiga sjálfir að kjósa fulltrúa í
stjórnir sjóðanna í stað þess, að þeir
séu tilnefndir af stjórnum viðkom-
andi launþegafélaga.
Það er undarleg forræðishyggja á
21. öldinni að halda í þetta gamla fyr-
irkomulag, sem engin rök eru fyrir í
dag.
Ekki er ósennilegt að með breyttu
fyrirkomulagi við kjör á fulltrúum í
stjórnir lífeyrissjóðanna verði ein-
hver breyting á fjárfestingarstefnu
þeirra. Og líklegt má telja, að þá yrði
fjárfestingarstefna sjóðanna gagn-
særri og ekki erfiðleikum bundið að
fá upplýsingar um hver hún sé.
Hvernig stendur á því að fulltrúar
launþegafélaganna setja ekki fram
þessa sjálfsögðu kröfu í viðræðum við
vinnuveitendur, þá kröfu að gamalt
og úrelt fyrirkomulag verði afnumið
og sjálfsagt lýðræði innleitt í starf-
semi sjóðanna?
Varla er það orðið sameiginlegt
hagsmunamál verkalýðsforingja og
vinnuveitenda að halda óbreyttu fyr-
irkomulagi í rekstri sjóðanna?!
HÆTTULEGUR FARMUR
Frágangur á farmi vörubíla er alltof oft ófullnægjandi. Ítrekað hef-
ur það gerst að þungur farmur er ekki
festur nógu tryggilega og hefur ekki
mátt miklu muna að illa færi þegar
þungir hlutið hafa dottið af vörubílum
á götum úti. Á þriðjudag féllu nokkur
átta hundruð kílóa rör af flutningabíl
á mótum Strandgötu og Hringbraut-
ar í Hafnarfirði og var mesta mildi að
hvorki urðu slys á fólki né skemmdir á
farartækjum.
Í frétt í Morgunblaðinu í gær kem-
ur fram að rörin hafi verið fest með
keðjum og styttur notaðar til að
hindra hliðarskrið. Engar skriðvarnir
hafi hins vegar verið fyrir afturenda
pallsins og ómögulegt hafi verið að
koma þeim fyrir. Haft er eftir verk-
stjóra, sem sá um að fjarlægja rörin,
að þau hafi verið afar sleip og þau
þurfi að festa betur næst. Vöruflutn-
ingabíllinn var á vegum GG-flutninga.
Guðfinnur Pálsson, framkvæmda-
stjóri GG-flutninga, segir að fyrir-
tækið hafi sínar verklagsreglur og
þær taki mið af gildandi reglugerð. Sé
miðað við að festingar varni einnig
fram- og afturskriði. Hann ætlar að
láta skoða hvers vegna það hafi ekki
verið gert.
Engin tvímæli eru um það í reglu-
gerð um flutninga að ganga skuli
þannig frá farmi að hann renni ekki
aftur af palli og þar er einnig kveðið á
um það hvernig eigi að bera sig að.
Mikill munur er á fólksbíl og flutn-
ingabíl í umferðinni. Umferðin er oft
þung á Íslandi, hvort sem það er á
þjóðvegum landsins eða í þéttbýli, og
oft er bíll við bíl. Bifreiðar í þunga-
flutningum eru hluti af umferðinni
eins og aðrir bílar. Hvernig sem frá-
gangi er almennt háttað á farmi á
flutningabílum GG-flutninga er engin
spurning um það að iðulega er illa
gengið frá farmi flutningabíla.
Í fyrra var sagt frá því í Morgun-
blaðinu að lögreglan hefði í umferð-
areftirliti á Suðurlandsvegi haft af-
skipti af 20 bílum á einum degi vegna
ófullnægjandi frágangs á farmi.
Helmingur þeirra var kærður fyrir
brot á reglugerð á frágangi farms og
fjórir voru kyrrsettir vegna þess að
ekki þótti forsvaranlegt að leyfa þeim
að halda áfram. Ef þessi tölfræði er
yfirfærð á landið allt er ljóst að á
hverjum degi er lífshættulegt að vera
á ferli í umferðinni. Glannalegur frá-
gangur á bílfarmi er óforsvaranlegur
og atvik eins og það, sem átti sér stað
í Hafnarfirði í fyrradag, kemur óorði
á alla stétt flutningabílstjóra. Hér
hefur áður verið kallað eftir því að
gert verði átak í öryggismálum í frá-
gangi farms á vörubílum og fyllsta
ástæða til að ítreka það. Allir, sem að
greininni standa, þurfa að taka sér
tak. Það er ekki hægt að bjóða al-
menningi upp á að það sé lífshættu-
legt að voga sér út á götu vegna þess
að á flutningabílum er farmurinn
laus.
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
BARACK Obama jók fylgi
forkosningarnar í fyrrada
er staðið. Alls voru 1.678 f
megin þarf 2.025 til að try
af útkomunni í forkosning
hafa frjálst val um hvern þ
hópnum. Samkvæmt talni
213 ofurfulltrúa, Obama 1
Clinton
„ofurfull
Í HNOTSKURN
»Svo virðist sem fylgtil baka, séu líklegri
»Romney fékk flest aVirginíu en í seinni
stuðningsmenn McCain
Pauls að samið hefði ve
»Forkosningunum lýbraska 12. júlí og síð
25.-28.ágúst og landsþin
»Kosningarnar fara fmunu Bandaríkjam