Morgunblaðið - 09.02.2008, Qupperneq 18

Morgunblaðið - 09.02.2008, Qupperneq 18
MIÐSTÖÐ munnlegrar sögu safnar í ár minningum Reyk- víkinga sem tengjast frí- stundum. Í dag býður mið- stöðin gestum og gangandi að koma í hljóðver í Listasafni Ís- lands á milli klukkan 12 og 15 og segja frá því sem Reykvík- ingar hafa gert sér til skemmt- unar fyrr og nú. Leitað er að sögum frá öllum tímum sem tengjast margs- konar stöðum í borgarlandslaginu. Upptökurnar verða hluti af vef sem er í uppbyggingu þar sem Reykjavíkursögur frá ýmsum tímum verða að- gengilegar. Þau sem leggja til frásagnir fá afrit af þeim á geisladiski til eigu. Fræði Reykjavíkursögur í Listasafni Íslands Listasafn Íslands 18 LAUGARDAGUR 9. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ MENNING LJÓSMYNDARINN Irving Penn er hvað þekktastur fyrir glæsilegar tískuljósmyndir, enda var hann við- loðandi tímaritið Vogue í áratugi. Myndirnar sem Getty-safnið í Los Angeles eignaðist á dögunum sýna því allt aðra hlið á Penn en fólk á að venjast, en myndaröðin sam- anstendur af 252 ljósmyndum af verkafólki í vinnufötunum. Elstu myndirnar eru frá París á sjötta áratugnum, en þangað fór Penn á vegum Vogue til að mynda mannlífið í borginni. Hann hélt síðan áfram að mynda í New York og London. Penn er nú orðinn níræður og telur sjálfur þessa myndasyrpu vera það bitastæðasta sem situr eftir af löngum ferli. Virginia Heckert, sýningarstjóri á Getty-safninu, segir það mikið fagn- aðarefni að myndirnar séu nú komn- ar í eigu safnsins. Í samtali við The New York Times sagði Heckert að myndir Penns bæru merki tísku- ljósmyndunar. „Það er greinilega eitthvað leikrænt við samband við- fangsefnanna og myndavélarinnar.“ Verkafólk í vinnufötum Getty-safnið eignast portett eftir Penn Kafari Mynd eftir Penn frá 1951. FYRIRSÖGN á fréttaskýringu í gær, „Samruni í uppnámi“, var höf- undarverk blaðamanns en ekki þeirra er við var rætt. Jóhann Páll Valdimarsson, forstjóri Forlagsins, vill taka fram að þótt Forlaginu sé gert að selja verðmætar eignir út úr fyrirtækinu, þá telji hann það engan veginn setja starfsemi Forlagsins í uppnám, þótt óneitanlega þyki þeim sárt að sjá á eftir mikilvægum verk- um. Ítrekað skal, að fyrirsögninni var á engan hátt ætlað að skaða starf- semi Forlagsins, en hafi það skilist svo er beðist forláts. Ekkert uppnám SARA Vilbergsdóttir myndlist- armaður opnar sýningu í Hlið- arsal Gallerí Foldar í dag klukk- an 15. Þar sýnir hún litrík málverk, pappamassafólk og ljósmyndir af börnum sem brugðu á leik við pappafólkið. Verkin fjalla um fólk í sínu daglega amstri, sam- skipti þess og líkamstjáningu. Sara nam myndlist við Mynd- lista- og handíðaskóla Íslands og Statens Kunstakademi í Ósló þaðan sem hún út- skrifaðist árið 1987. Við opnunina leikur hljómsveitin Mongolidos fáein lög, en hún er skipuð nokkrum af meðlimum hljómsveitarinnar Trabant. Myndlist Börn og pappafólk bregða á leik Af sýningu Söru Vilbergsdóttur ÞAÐ verður fjölbreytt dagskrá í Söngskóla Reykjavíkur í dag í tilefni af Vetrarhátíð. Dag- skráin hefst klukkan 13.30 og verður mikið lagt upp úr þátt- töku tónleikagesta, m.a. gefst fólki tækifæri til að spreyta sig á vikivakadansi og syngja Tyrkjamessu undir stjórn Garðars Cortes. Burtfararprófsnemar halda þrenna tónleika yfir daginn, klukkan 14, 15:15 og 16:30. Þar verður sungið og leikið á píanó og harmónikku. Efnisskráin er al-norræn og eiga finnsk, íslensk og dönsk tónskáld verk á tónleik- unum. Aðgangur er ókeypis og boðið verður upp á þjóðlegar veitingar. Tónlist Norræn dagskrá í Söngskólanum Garðar Cortes Eftir Einar Fal Ingólfsson efi@mbl.is „SIGURÐUR Guðmundsson málari var í raun mjög áhrifamikill tískuhönn- uður, og ég held því fram að þjóðbún- ingar séu í raun ákveðin tíska,“ segir Æsa Sigurjónsdóttir listfræðingur, sem er höfundur sýningarinnar Til gagns og til fegurðar, sem opnaði í Þjóðminjasafninu í gærkvöldi á Safna- nótt. Ennfremur er komin út samnefnd bók eftir Æsu, ríkulega prýdd mynd- um. Kynntar eru rannsóknir hennar á klæðaburði Íslendinga á ljósmyndum í eina öld, frá 1860 til 1960. Æsa heldur áfram að tala um Sig- urð. „Hann var fyrst og fremst hönn- uður en venjulega er horft á þjóðbún- inga hans út frá þjóðernissjónarmiði frekar en tísku. Sumarið 1860 voru konur fyrst ljós- myndaðar í skautbúningi hans. Ljós- myndirnar á sýningunni sýna meðal annars hvernig búningarnir, skaut- búningur, kyrtill og peysuföt breytt- ust og hvernig konur löguðu bún- ingana að eigin þörfum og smekk. Sigurður hafði lengi áhrif sem tísku- hönnuður, til að mynda á Dýrleif Ár- mann þegar hún var að hanna kjóla og kyrtla á fegurðardrottningar um 1960.“ Æsa hefur rannsakað ýmsar hliðar ljósmyndasögunnar á síðustu árum. Nýverið var greint frá fundi hennar á ljósmyndum sem Werner Bishof tók hér á landi vegna Marshall-aðstoð- arinnar, en hún segist hafa farið að hugsa um fatnað fólks á íslenskum ljósmyndum þegar hún vann að bók- inni um Sigríði Zoëga ljósmyndara og Ísland í sjónmáli, sem er um franska ljósmyndara á Íslandi á tímabilinu 1845 til 1900. „Bókina Til gagns og til fegurðar og sýninguna sjálfa má lesa í þremur lög- um,“ segir hún. „Ljósmyndirnar sjálf- ar eru eitt. Þær eru ákveðin sviðsetn- ing á raunveruleikanum. Ég reyni einnig að gefa fólki tilfinningu fyrir ólíkri ljósmyndatækni sem beitt var, hvað er „vísitmynd“ og hvað er mynd af glerplötu, mynd prentuð í tímariti, póstkort eða negatífa af filmu. Annað lagið er sagnfræðin; ljós- myndasagan sem er skoðuð í sögulegu samhengi. Upphaf ljósmyndunar á Ís- landi er um 1860, þá má segja að nú- tíminn hafi hafið innreið sína, versl- unarhöftin féllu og innflutningur margfaldaðist. Um 1960 urðu einnig miklar breytingar á efnahag þjóð- arinnar. Þriðja lagið er tískan og búning- arnir. Inn í allt saman gengur síðan eins og fleygur hugmyndin um svið- setningu þjóðríkisins, þessi þjóðernis- ímyndarsköpun sem er þráður í gegn- um allt verkið. Mér fannst til að mynda sérlega áhugavert að skoða tímabilið 1930 til 40, þegar Íslendingar fóru að verk- smiðjuframleiða hluti og fatnað, iðn- aðurinn byggðist upp á þjóðern- islegum forsendum á þessu tímabili og endurnýjaðist með tilkomu Marshall- aðstoðarinnar um 1950.“ Afneituðu þjóðbúningum Á 19. öld var þjóðin vissulega nokk- uð einangruð en Æsa segir hóp Ís- lendinga samt hafa reynt að fylgjast með tískustraumum erlendis. „Dönsk tískublöð fóru að koma út um miðja 19. öld og til eru heimildir um að fólk sé í sendibréfum að biðja um tískuupplýsingar, um að fólk sem er erlendis kaupi fyrir sig tískublöð og efni. Þetta eru bæði karlar og konur. Karlar hugsuðu ekki síður um að líta vel út. Þeir sýndu sumir mikil tilþrif og lögðu áherslu á alþjóðlega borg- artísku. Karlar afneituðu hins vegar þjóðbúningnum sem Sigurður málari reyndi að koma þeim í skömmu eftir 1870.“ Í mynd frá 1929 er hópur karl- manna í nýjum búningi Tryggva Magnússonar listmálara. Búningur hans náði ekki heldur flugi. „Tillögur Tryggva eru samt áhuga- verðar út frá listfræðilegu sjónarmiði. Hann var að hanna þjóðarímynd sem ennþá er reynt að halda í út frá sjón- rænum forsendum. Almennt séð lagði fólk mikið á sig til að líta vel út. Þennan heim vil ég opna fyrir gestum á sýningunni.“ Karlar ekki síður í tískunni Ljósmyndasýning á útliti og klæðaburði Íslendinga opnuð í Þjóðminjasafninu Ljósmynd/Sigurhans Vignir Tyllidagaföt Hópur manna í nýjum karlmannabúningi Tryggva Magnússonar, ljósmyndaðir 17. júní árið 1929. Þeir ákváðu að klæðast búningnum á tyllidögum, en þetta átti að vera fallegur og hentugur sparibúningur. íkdaga og margt í boði. Í dag kl. 14 spila blás- araoktettinn Hnúkaþeyr og strengjasveitin Aþena saman á tónleikum í Salnum og frum- flytja verk eftir Jónas Tómasson, Önnu Þor- valdsdóttur og fleiri. Aþena verður ein á tón- leikum í Listasafni Íslands kl. 18 og frumflytur meðal annars verk eftir Hildigunni Rúnars- dóttur. Einar Jóhannesson og Douglas Brotc- hie verða með tónleika í Langholtskirkju kl. 20 í minningu sellóleikarans Richards Talkow- skys, og á sama tíma verður Camilla Söder- berg í Salnum með eigin tónsmíðar fyrir blokkflautur og rafhljóð. Hugmyndin kom nokkrum árum síðar Sönglúðrar lýðveldisins hefja dagskrána á morgun kl. 13 í Þjóðmenningarhúsinu. „Við ætlum að leika íslenska málmblásaratónlist. Áskell Másson skrifaði eitt sinn verk fyrir Ca- Eftir Bergþóru Jónsdóttur begga@mbl.is „KJARTAN samdi Dimmu fyrir mig árið 1985. Við lentum svo á kjaftatörn í fyrravor sem lauk með því að hann sagði: „Ég skrifa bara annað verk!“ Svo kom verkið og er þá samið frá sama útgangspunkti og Dimma. Kjartan er svo mik- ill bítill og mikið dræv í Dimmunni, en nýja verkið heitir Bjarmi og er kannski til marks um það að við erum farin að eldast og fókusinn fer í aðrar áttir,“ segir Helga Þórarinsdóttir víóluleikari, en hún heldur tónleika á Myrkum músíkdögum á morgun kl. 17.30 í Listasafni Íslands ásamt Dagnýju Björgvinsdóttur pí- anóleikara. Tónskáldið er Kjartan Ólafsson, og Dimma er eitt hans þekktasta verk. Þær frum- flytja líka I wander eftir Árna Egilson. Helgin er pökkuð af tónleikum Myrkra mús- put, þar sem okkur fannst hann skrifa mjög skemmtilega fyrir okkur í brassinu, þannig að við fórum að nudda í honum að skrifa fyrir okkur kvintett. Hann umlaði lengi, og svo hætti kvintettinn, en nokkrum árum síðar kom Áskell og sagðist vera með hugmynd. Þá var hann uppveðraður og vildi semja kvintettinn. Það er hann sem við frumflytjum á tónleik- unum, og hann er jafnframt kveikjan að því að við höldum tónleikana,“ segir Eiríkur Örn Pálsson trompetleikari. Blásarasveit Reykjavíkur verður í Seltjarn- arneskirkju kl. 15 með tónlist eftir Pál P. Páls- son sem verður áttræður á árinu, og kl. 20 verða Bryndís Halla Gylfadóttir og Anna Guðný Guðmundsdóttir með tónleika í Salnum og leika meðal annars Myndir á þili eftir Jón Nordal og Sónötu eftir Atla Heimi Sveinsson. Bjarmi í myrkrinu Spilverk Hnúkaþeyr og Aþena leika saman ný verk í Salnum í dag kl. 14. ♦♦♦

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.