Morgunblaðið - 23.04.2008, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. APRÍL 2008 23
Eftir Sunnu Ósk Logadóttur
sunna@mbl.is
Umræðan um breytingar ávaktafyrirkomulagiskurð- og svæfinga-hjúkrunarfræðinga
hófst fyrir fjórum árum,“ segir
Anna Stefánsdóttir, fram-
kvæmdastjóri hjúkrunar á LSH og
starfandi for-
stjóri. „Þær áttu
því ekki að koma
neinum á óvart.
En vissulega hef
ég skilning á því
að breytt vakta-
fyrirkomulag,
með skipulagðri
viðveru um helg-
ar sem þessi
hópur hjúkr-
unarfræðinga hefur ekki vanist,
valdi óánægju.“
– Er von til þess að þið hverfið frá
breytingunni?
„Nei, það stendur ekki til að
breyta þessari ákvörðun,“ segir
Anna.
Breytingin, sem gerð verður í
þremur áföngum til áramóta, mið-
ast að því að fjölga svokölluðum
staðarvöktum, þar sem hjúkr-
unarfræðingar eru í húsi í stað bak-
vakta. Í dag eru t.d. engir skurð-
eða svæfingahjúkrunarfræðingar á
staðarvöktum á sjúkrahúsinu um
helgar. Breytt vaktafyrirkomulag
nær til 104 skurð- og svæfinga-
hjúkrunarfræðinga og hafa 96
þeirra sagt upp störfum frá 1. maí
nk.
Sparnaður ekki
meginmarkmið
Anna segir markmiðið með breyt-
ingunum margþætt, en að sparn-
aður sé ekki meginatriðið. Ekki hafi
komið niðurskurðarkrafa frá Vil-
hjálmsnefndinni svokölluðu, líkt og
haldið hafi verið fram í fjölmiðlum.
Engu að síður sé það von stjórn-
enda spítalans að þegar nýtt kerfi
verði að fullu komið til fram-
kvæmda muni það spara peninga,
því veikindafjarvistir og yfirvinna
minnki.
„Við leggjum áherslu á að með
breytingunni ætlum við okkur að
auka öryggi sjúklinga,“ segir Anna.
Það verði m.a. gert með því að
fækka löngum vinnulotum hjúkr-
unarfræðinganna, sem standi nú
stundum vaktina í allt að sextán
klukkutíma. „Þessar löngu lotur
uppfylla hvorki vinnutímatilskipun
ESB, sem ekki verður undan vikist,
né vinnuvernd. Fjöldi rannsókna
sýnir að á svo löngum vöktum
minnkar einbeiting og mistökum
fjölgar.“
Anna segir að eitt af því sem
hjúkrunarfræðingarnir hafi áhyggj-
ur af sé að í breyttu vaktafyr-
irkomulagi þurfi þeir að sinna fjöl-
breyttari verkefnum, t.d. vöktum á
kvennasviði, sem þeir telji sig ekki
hafa fulla þjálfun til. Við þessu verði
brugðist með markvissri þjálfun áð-
ur en breytingin tekur að fullu gildi.
Hjúkrunarfræðingarnir hafa
einnig gagnrýnt að með breyttu
vaktafyrirkomulagi þurfi þeir að
vinna meira fyrir lægri laun. „Við
erum að taka upp staðarvaktir í stað
bakvakta þar sem greidd er yf-
irvinna og í einhverjum tilvikum
þurfa þeir að hafa meiri viðveru,“
segir Anna. „Ég hef skilning á
þeirra afstöðu en það breytir ekki
því að við þurfum á þessari stað-
arvakt að halda, líka um helgar.“
Mjög brýnt sé að hafa hjúkr-
unarfræðingana á staðnum ekki
bara í miðri viku heldur einnig um
helgar þegar eitthvað óvænt komi
upp, t.d. ef gera þurfi bráðakeis-
araskurð um helgi. Annað sem
hjúkrunarfræðingarnir hafa gagn-
rýnt er að breytingin nái aðeins til
þeirra en ekki annarra fagstétta á
sjúkrahúsinu, s.s. skurð- og svæf-
ingalækna. Anna segir það ekki
rétt. Til standi að gera sambærilega
breytingu á vaktafyrirkomulagi
lækna og að viðræður um slíkt séu
þegar hafnar og breytingin taki
gildi fyrsta september.
Að sögn Önnu var breyting á
vinnufyrirkomulagi hjúkrunarfræð-
inganna ákveðin af sviðsstjórum og
framkvæmdastjórn spítalans en
óskað hafi verið eftir samstarfi við
hjúkrunarfræðingana um útfærslu
og framkvæmd. „Því miður varð
ekki af því,“ segir Anna. Hjúkr-
unarfræðingarnir hafi allt frá upp-
hafi verið harðir á því að hafna
breytingunni alfarið, án þess að
leggja eitthvað annað til.
– Rússneskar stjórnunaraðferðir,
sagði hjúkrunarfræðingur í Morg-
unblaðinu nýverið. Er það svo?
„Ég er ósammála því,“ segir
Anna. „Hópurinn hefur vitað lengi
að breytingarnar stæðu til og þeim
var boðið til samstarfs um útfærslu.
Þegar það náðist ekki þurftum við
að grípa til þess að tilkynna þetta
formlega. Hjúkrunarfræðingarnir
kusu hins vegar að sætta sig ekki
við boðaðar breytingar og sögðu
upp.“
Spurð hvort hún hafi átt von á
þeirri óánægju sem breytingin hafði
í för með sér segir Anna svo ekki
vera. „Ég átti ekki von á að upp-
sagnirnar yrðu svona margar, að
allur hópurinn myndi hafna breyt-
ingunni. Það kom mér á óvart.“
– En hverjar telurðu skýring-
arnar á þessari almennu óánægju?
„Þeir vilja bara óbreytt fyr-
irkomulag á vöktum,“ segir hún.
Viðvarandi álag á spítalanum sé
hins vegar ekki uppsprettan. „Við
höfum gert breytingar hjá öðrum
hópum hjúkrunarfræðinga, yfirleitt
í sátt og samvinnu. Flestir hafa haft
ríkan skilning á nauðsyn breyting-
anna.“
Niðurstaða á elleftu stundu?
– En hvað gerist fyrsta maí?
„Ég veit það ekki – ég er hóflega
bjartsýn á að það náist sam-
komulag. Það er oft þannig að nið-
urstaða næst á elleftu stundu og ég
bind vonir við að það muni einnig
gerast nú.“
Anna segir nú unnið að því að
ræða við hjúkrunarfræðingana þar
sem farið er yfir breytingar á vakta-
fyrirkomulagi hvers og eins. Hún
segir niðurstöður viðtalanna gefa
ákveðnar væntingar. Hins vegar sé
þegar ljóst að einhverjir muni
hætta.
„Hvernig sem þetta fer verður
það blóðtaka fyrir spítalann, við
megum ekki missa einn einasta
hjúkrunarfræðing.“ Skurð- og
svæfingahjúkrunarfræðingar séu
dýrmætir starfsmenn með mikla
þekkingu og reynslu og almennur
skortur sé á hjúkrunarfræðingum.
„Það mun því draga dilk á eftir sér
kjósi margir að fara.“
Anna segir að neyðaráætlun
verði undirbúin þegar árangur af
viðtölum verði ljós. „Við vonum það
besta en verðum að vera búin undir
það versta,“ segir Anna.
– Þegar þú lítur til baka, telurðu
að hægt hefði verið að standa öðru-
vísi að málum og ná samkomulagi
án þess að til uppsagna þyrfti að
koma?
„Miðað við þær aðstæður sem við
stóðum frammi fyrir tel ég okkur
ekki hafa getað staðið öðruvísi að
málum,“ segir Anna.
Hóflega bjart-
sýn á að sam-
komulag náist
„Það stendur ekki til að breyta þess-
ari ákvörðun,“ segir forstjóri LSH
Anna Stefánsdóttir
leiddi ferlið til þess að samstaða
næðist um stofnun Palestínuríkis
við hlið Ísraels.
Abbas fagnaði því að hafa fengið
afhent trúnaðarbréf Þórðar Ægis
Óskarssonar sendiherra, sem verð-
ur nú sérlegur sendimaður Íslands
gagnvart Palestínu. Utanrík-
isráðherra telur að skilgreina megi
nýja stöðu Þórðar sem sendiherra-
ígildi.
„Við erum ákaflega ánægð með
þessa breytingu,“ sagði Abbas.
„Þetta er býsna mikilvæg ákvörð-
un og við metum hana mikils
vegna þess að hún endurspeglar
ekki aðeins vonir Íslendinga um að
Palestínumenn og Ísraelar semji
frið heldur líka þann áhuga sem al-
þjóðasamfélagið sýnir málinu.“
kjon@mbl.is
samkomulagi um friðsamlega
lausn á Gaza milli deiluaðila.“
Nýtt embætti
sérlegs sendimanns
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir sagði
á fundinum í Ráðherrabústaðnum
að Íslendingar styddu eindregið
friðarviðleitnina í deilu Palest-
ínumanna og Ísraela. Vonandi
en því miður tókst honum ekki að
sannfæra þá. Ég vona að þeir hafi
hlustað vel en heimsókn hans bar
ekki góðan árangur.
Ég vil einnig taka skýrt fram
hér að ég er sem forseti Palestínu
einnig ábyrgur fyrir örlögum 1,2
milljóna Gazamanna. Með aðstoð
Mubaraks Egyptalandsforseta og
stjórnar hans er ég að reyna að ná
r breyt-
rið-
rs í
ns,“ svar-
im rétt
il að
ausnina
inga sem
við Ísrael
lagt fram skerf“
Morgunblaðið/Frikki
moud Abbas, forseti Palestínu, og Ingibjörg Sólrún Gísladóttir utanríkisráðherra á
áðherrabústaðnum í Reykjavík gær.
Í HNOTSKURN
»Staða Abbas veiktist mjögfyrir nokkrum árum þegar
flokkur hans, Fatah, missti
þingmeirihlutann í hendur ofsa-
trúaröflunum í Hamas-
samtökunum.
»Hamas-menn tóku öll völd áGaza í fyrra. Þótt Hamas-
menn séu súnnítar hafa þeir
lengi fengið stuðning frá Hiz-
bollah, samstökum herskárra
sjíta í Líbanon og bakhjörlum
þeirra, klerkastjórninni í Íran.
»Jimmy Carter, fyrrverandiBandaríkjaforseti, ræddi
við æðstu menn Hamas í liðinni
viku og segir að þeir hafi gefið
fyrirheit um að grafa ekki und-
an friðarsamningum verði þeir
að veruleika.
ðarinnar
eirihlut-
rn Pal-
ða.“
stundum
i, stund-
a það …
kap og
a, eru
brögð.
ni viku.
gt á bak
að gang-
fstæk-
til árs-
mistakist
allri
ela. Þá
muni
n við mun-
is, hvort
a, þjóð-
fyrirvara.
amas.“
ðið/Frikki
eyndur
EINN af þekktustu leiðtogum Pal-
estínumanna síðustu árin er án efa
Saeb Erekat, hinn 53 ára gamli að-
alsamningamaður þeirra und-
anfarinn áratug í viðræðunum við
Ísraela. Hann er frá Jeríkó, hlaut
menntun sína í hagfræði og stjórn-
málafræði við háskóla í Bandaríkj-
unum og Bretlandi og starfar sem
háskólaprófessor.
– Hvernig eru friðarhorfurnar
núna ef þú berð þær saman við
stöðu mála þegar þú byrjaðir?
„Við eigum okkur langa sam-
skiptasögu, Palestínumenn og Ísr-
aelar,“ segir Erekat. „Og þetta er
ekki einfalt mál að leysa, þetta er
flóknara en landamæraþrætur
milli Ekvador og Perú, erfiðara
viðfangs en landhelgisdeilurnar
ykkar á sínum tíma. Gyðingar í
borginni minni hafa farið í sam-
kunduhús í 5.700 ár, kristnir í
kirkju í bráðum 2.000 ár og músl-
ímar í mosku í meira en 1.350 ár.
Þeir fara alltaf með sömu bæn-
irnar og ekki má hnika einu orði,
aldrei yrði hægt að semja um það.
Þetta er deila sem snýst um svo
margt. Um landamæri, um Jerú-
salem, trú, öryggi, sálarástand.
Fyrir 15 árum gátum við samn-
ingamennirnir ekki sætt okkur við
að sjá hver annan, við urðum að
hafa vegg á milli í sjónvarps-
viðtölum! Og við viðurkenndum
ekki tilvistarrétt hver annars.
Almenningur vill frið
Núna styðja 70% aðspurðra í báð-
um löndunum þá lausn að þjóð-
irnar búi hvor fyrir sig í sjálf-
stæðu ríki, hlið við hlið. Forseti
Bandaríkjanna hefur lýst stuðn-
ingi við þá lausn, Ísland eykur nú
samstarf við Palestínustjórn.
Skilaboðin sem ákvörðun ykkar
merkir eru mikilvæg fyrir Palest-
ínumenn, hvort sem þeir búa á
Gaza eða í Jeríkó. Þetta merkir í
eyrum þeirra að þeir eru ekki ein-
ir í heiminum. Að heimurinn skilji
vandann og vilji leysa hann.
Ég held að við séum búin að ná
miklum árangri.“
– En þetta lítur illa út núna...
„Erfiðasti tími meðgöngunnar
er sjálf fæðingin, þá er sársaukinn
mestur. Ég held að Palestínumenn
og Ísraelar séu að ganga í gegnum
það skeið í friðarferlinu núna.
Þetta er tími umskipta, þetta eru
hvörf í sálfræðilegum skilningi,
líka landfræðilegum og hvað varð-
ar tilifinningu fyrir öryggi. Þetta
er ekki auðveldur tími, alls ekki.
Afurð eigin sögu
En við eigum að halda áfram á
þessari braut. Ég hef sagt: Ég vinn
að friði af því að ég vil ekki að son-
ur minn verði sjálfsmorðssprengj-
umaður.“
– Tala margir Palestínumenn
enn um slíkt fólk sem píslarvotta?
„Allar þjóðir eiga sína menn-
ingu og sögu, þið eigið ykkar
menningu og ég lít ekki niður á
hana. Við erum afurð okkar eigin
menningar.
Fólk af minni kynslóð vill semja
frið, við viljum vernda lífið. Ég hef
trú á að við Palestínumenn og Ísr-
aelar munum að þessu sinni ná því
takmarki að semja um frið.“
– Hefð er fyrir því í ritum íslams
að tala um bráðabirgðafrið,
hudna. Þá er ætlunin að nota tím-
ann til að eflast og hjóla seinna í
andstæðinginn. Verður þetta
raunverulegur friður?
„Já þetta verður raunverulegur
friður.“
Fæðingin sársaukafyllsti
hluti meðgöngunnar
Morgunblaðið/Frikki
Samningamaðurinn Saeb Erekat: „Ég vinn að friði af því að ég vil ekki
að sonur minn verði sjálfsmorðssprengjumaður.“