Morgunblaðið - 12.07.2008, Blaðsíða 18

18 LAUGARDAGUR 12. JÚLÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
ÞEGAR Franz Kafka lést arfleiddi
hann vin sinn Max Brod að öllum
sínum handritum og lét hann sverja
þess eið að brenna þau öll. Eins og
frægt er orðið stóð Brod ekki við það
heit, en nær ómögulegt er að ímynda
sér bókmenntasögu 20. aldar ef
hann hefði reynst maður orða sinna.
Þegar Brod sjálfur dó hins vegar átti
hann ennþá töluvert af skjölum
Kafka í sínum fórum sem enn voru
óútgefin, þótt megnið hafi hann
ánafnað Bodleian-bókasafninu í Ox-
ford-háskóla. Það var Esther Hoffe,
ritari Brods, sem erfði skjölin eftir
hann og hún hefur alla tíð neitað öll-
um bónum um að gera skjölin op-
inber, þrátt fyrir mikinn þrýsting
frá ísraelska ríkinu sem telur þetta
dýrmætan hluta menningarsögu
gyðinga. Þýski útgefandinn Artemis
& Winkler borgaði Hoffe raunar
væna fyrirframgreiðslu fyrir útgáfu-
réttinn á þessum pappírum fyrir ald-
arfjórðungi en hefur þó enn ekki
fengið að sjá svo mikið sem eitt bréf-
snifsi.
Kafka með köttum og hundum
En í kjölfar andláts Hoffe, sem
varð 101 árs gömul, þá eru Kafka-
fræðingar vongóðir um að skjölin fái
loks að líta dagsins ljós, en það á þó
enn eftir að koma í ljós hver vilji af-
kvæma Hoffe er. Um er að ræða alls
kyns skjöl, handrit, póstkort, skissur
og einkamuni Kafka, en yfirvöld í
Tel Aviv hafa varað við því að óvíst
sé að safnið sé í almennilegu ástandi.
Íbúð Hoffe í miðbæ Tel Aviv hafi
verið rök og hún hafi haldið heilan
her af hundum og köttum sem óvíst
sé að hafi allir verið meðvitaðir um
menningarlegt gildi Kafka-safnsins
á heimilinu. En fræðimenn eru þó
margir bjartsýnir á að skjölin geti
varpað nýju ljósi á þennan einn dul-
arfyllsta rithöfund 20. aldarinnar,
þótt enginn geti fullyrt neitt að svo
stöddu. En hver veit, kannski leynist
enn eitt meistaraverkið þarna?
| asgeirhi@mbl.is
Franz Kafka
Ný verk
frá Kafka?
Óbirt skjöl skáldsins
skipta um eigendur
DÚÓ Harpverk heldur tón-
leika kl. 14 í dag í Sólheima-
kirkju í Grímsnesi. Meðlimir
þess eru Katie Elizabeth
Buckley hörpuleikari og
Frank Aarnink slagverksleik-
ari, en bæði eru þau hljóðfæra-
leikarar við Sinfóníuhljómsveit
Íslands. Á efnisskránni er að
finna ýmis ný, íslensk verk,
meðal annars eftir Daníel
Bjarnason og Báru Grímsdóttur ásamt fleiri verk-
um. Katie og Frank hafa spilað saman sem dúett
síðan þau kynntust í Sinfóníuhljómsveit Íslands
árið 2007. Þau segja að búast megi við glæsilegum
tónleikum þar sem nýsamin íslensk tónlist fær að
njóta sín. Aðgangur ókeypis.
Tónlist
Dúó Harpverk í
Sólheimakirkju
Dúó Harpverk
ÁTJÁN örverk eftir Þorvald
Þorsteinsson rithöfund og
myndlistarmann – með eft-
irmála – verða flutt í Útvarps-
leikhúsinu í átján daga frá og
með mánudegi og alltaf kl. 13.
Vasaleikhúsið sló í gegn svo
um munaði þegar það hóf
göngu sína á öldum ljósvakans
árið 1991. Í frétt frá ríkisút-
varpinu segir að nú sé kominn
tími til að endurnýja kynnin.
Vasaleikhúsið muni næstu þrjár vikurnar heim-
sækja stóra bróður sinn, Útvarpsleikhúsið. Sam-
an rifji þau upp mörg af bestu leikritum Vasaleik-
hússins. Eins verði áheyrendum gefinn kostur á
að skyggnast á bak við tjöldin með Þorvaldi.
Leiklist
Vasaleikhúsið í
Útvarpsleikhúsið
Þorvaldur
Þorsteinsson
EINAR Jóhannesson klarí-
nettuleikari og Douglas A.
Brotchie organisti leika á há-
degistónleikum í Hallgríms-
kirkju kl. 12 í dag á Norrænni
orgelhátíð. Þeir félagar héldu
tónleika í Dómkirkjunni fyrir
skömmu en í Hallgrímskirkju
verða þeir með aðra efnisskrá
og leika fyrst Concertino eftir
ítalska barroktónskáldið Giu-
seppe Tartini í útsetningu Gordons Jacobs. Þá
leika þeir Music when soft voices die eftir John
Speight sem hann samdi sérstaklega fyrir þá, við
ljóð Shelleys, og tónleikunum lýkur með Hugleið-
ingu um ummyndum Krists á fjallinu eftir Hafliða
Hallgrímsson sem Douglas leikur.
Tónlist
Tónlist þegar
veikar raddir þagna
Douglas Brotchie
Eftir Gunnhildi Finnsdóttur
gunnhildur@mbl.is
MYNDLISTARDÚETTINN Sally
og Mo opnar sýningu í galleríi Auga
fyrir auga í dag þar sem hann sýnir
ljósmyndir, vídeó og styttur.
Yfirskrift sýningarinnar er Sally
og Mo, Ríða á vaðið og tengist því
hvernig hún var unnin. „Við lögðum
af stað án þess að hugsa útkomuna
fyrirfram, við létum bara vaða. Í
þessu samstarfi verður til einhver
dýnamík sem er spennandi fyrir
okkur báðar. Þetta er mikil áskorun
að vinna svona með öðrum, sleppa
svolítið tökunum og sjá hvað gerist
þegar við leiðum hesta okkar sam-
an,“ segir Mo, öðru nafni Elín Anna
Þórisdóttir. „Það er mikið glys og
léttúð á yfirborðinu en síðan er alltaf
einhver alvarlegur undirtónn.“
„Við erum alltaf á mörkunum á
örugga svæðinu,“ segir Sally sam-
starfskona hennar sem heitir Þóra
Gunnarsdóttir. „Við reynum að
hrista upp í hlutunum á gaman-
saman hátt.“
Leyndardómurinn á bak við nöfn-
in Sally og Mo verður afhjúpaður í
vídeóverki á sýningunni, sem verður
opnuð klukkan þrjú.
Glys og léttúð í galleríi Auga fyrir auga
Sally og Mo ríða á vaðið
SALLY og Mo kalla þrívíðu verkin
sín ekki skúlptúra, eins og flestir
listamenn, heldur tala þær um
styttur. „Við erum að leika okkur
með hugmyndina um stofustáss og
það hvað fólk lítur á sem myndlist.
Það er eitthvað misræmi á milli nú-
tímamyndlistar og þess hvað fólk er
tilbúið að hengja upp hjá sér eða
setja á sófaborðið,“ segir Þóra.
Myndirnar á sýningunni eru
rammaðar inn í þykka gyllta
ramma og styttunum er stillt upp á
stöpla. „Uppsetningin sjálf skiptir
máli. Umgjörðin virðist oft merki-
legri en hluturinn sjálfur.“
Morgunblaðið/Ómar
Stofustáss
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
HIN klassísku gildi, er yfirskrift
sumarsýningar Listasafns Íslands
sem opnuð var í vikunni. Sýning-
arstjóri er safnstjórinn, Halldór
Björn Runólfsson. Hann dæsir og
hlær þegar hann er inntur eftir því
hvar byrjað sé þegar fyrir liggur að
búa til svo stóra og viðamikla sýn-
ingu á verkum safnsins, en alls eru
89 verk á sýningunni, gömul og ný.
„Ég byrjaði á kjarnanum Finni
Jónssyni, Kjarval og Jóni Stef-
ánssyni. Þá fór allt hitt að koma. Það
verður að segjast eins og er að sterki
þráðurinn hjá íslenskum málurum
hefur alltaf verið formfræðin. Mynd-
byggingin er okkur nærtæk. Þannig
raðaðist þetta auðveldlega saman af
sjálfu sér. En ég var líka með óskap-
lega góða hjálparkokka, þá Ólaf
Inga Jónsson forvörð, og Ívar Val-
garðsson myndlistarmann. Sýningin
er verk okkar þriggja.“
Tvö ný verk meðal þeirra eldri
Verkin á sýningunni eru gömul og
ný og þar standa tvö verk frá
Listahátíðarsýningu safnsins, verk
Steinu og Elínar Hansdóttur. „Þau
passa alveg inn í hinn hluta sýning-
arinnar. Verk Steinu rímar líka
ákaflega fallega við „Sólvagn“ Jóns
Gunnars Árnasonar uppi á lending-
unni. Elín er með þennan endalausa
gang, sem er eins og gamalt völund-
arhús – sem er fornklassísk hug-
mynd.“ Í neðri sölunum eru svo verk
listamanna okkar allt til okkar daga.
Alls staðar er reynt að draga fram
skipuleg vinnubrögð listamannanna
sem leita aftur til klassískra gilda,
formpælinga og litflata.
Leitað í hin
klassísku gildi
Sumarsýning Listasafns Íslands teflir saman
nýjum verkum og gömlum sem sýna næmi
íslenskra listamanna fyrir formi og lit
Í HNOTSKURN
» Í litla salnum á neðri hæð-inni eru 47 verk. Þar eru
Kjarval, Jón Stefánsson og Finn-
ur Jónsson þéttur kjarni. Þar er
líka Ásgrímur Jónsson og sér-
stök rækt lögð við teikningar
hans og litlar vatnslitamyndir.
Þar eru líka teikningar eftir
Gunnlaug Scheving. Í hjarta sal-
arins eru Þórarinn B. Þorláks-
son, Muggur og Júlíana Sveins-
dóttir. Þar er líka brjóstmynd af
Þorvaldi Skúlasyni eftir Sig-
urjón Ólafsson og fleira.
» Á efri lendingunni er Ás-mundur Sveinsson og nýmóð-
ins verk eftir Árna Pál Jóhanns-
son og Magnús Kjartansson, en á
þeirri neðri eru nafnarnir Magn-
ús Pálsson og Magnús Tómasson.
» Kjarni sýningarinnar erbrjóstmynd eftir Picasso af
Jacqueline Roque, síðustu eig-
inkonu hans. Roque gaf Lista-
safninu og íslensku þjóðinni
myndina í heimsókn sinni til Ís-
lands.
» Í stóra salnum er módernísklist. Þar eru verk eftir
Snorra Arinbjarnar, Louisu
Matthíasdóttur, Karl Kvaran,
Þorvald Skúlason, Kristján Dav-
íðsson, Eyborgu Guðmunds-
dóttur og Nínu Tryggvadóttur.
Þar eru líka höggmyndir eftir
Guðmund Benediktsson og Gerði
Helgadóttur og verk eftir Erró,
Hörð Ágústsson og Svavar
Guðnason.
Morgunblaðið/G.Rúnar
Form og litir Abstraktion eftir Gerði Helgadóttur og Mynd eftir Gunnar
Örn Gunnarsson. Sumarsýningin í Listasafninu stendur til septemberloka.
Tvíeyki Þær Elín Anna Þórisdóttir og Þóra Gunnarsdóttir eru Sally og Mo.