Skinfaxi - 01.02.1934, Blaðsíða 27

SKINFAXI
27
Sigurðssonar og samtíðarmanna hans snýst mest um
það. Allt fram til 1918 er það sú barátta, sem A’fir-
gnæfir annað. Um lmna skiptast flokkarnir í land-
inu o. s. frv. Þrált fyrir það, þótt þessi mál væru, af
eðlilegum ástæðum, mál málanna, gætir Vakningar i
öðrum málum jafnhliða, svo sem verzlun, samgöngu-
málum, ræktun og betri meðferð húpenings. Má þar
til nefna verzlunarsamtök Þingeyinga, liinn fyrsta
vísi samvinnufélaganna hér á landi, og störf þeirra
Torfa í Ólafsdal og Hermanns á Þingeyrum o. 11.
Um verulega gerbreytingu á liögum þjóðarinnar
var að vísu ekki að ræða, heldur hægfara þróun.
Skilningurinn vex og framfaraliugur er vakinn. Þann-
ig er ástatt 1914, þegar heimsstyrjöldin skellur á. Á
þeim árum verður einskonar bylting í lífi þjóðarinn-
ar. Þá myndast ástand, sem á ýmsan liátt er erfiðara
að byggja á og úr að bæta, en því er var fyrir stríð-
ið. Allt kemst úr skorðum. Það hleypur gevsivöxtur
í einstaka staði við sjóinn. Farið er að reka fiskveið-
ar í stóriðjusniði (togarar), kaup liækkar og afurða-
verð. í nánd við kaupstaðina komast jarðirnar í geysi-
hátt verð. Það er braskað með jarðir og búpening.
Það kemst los á fólkið. í kaupstöðunum eru skemmt-
anir og fjörugra félagslíf — þar voru skólarnir. Þang-
að fer unga fólkið með arðinn af bústofninum, sem
verður þar að eyðslueyri. Fljótfengin vinnulaun við
sjávarsíðuna draga of mikið af þróttmikla fólkinu
úr sveitunum, og þólt dýrtiðin þar gleypi allt jafn-
■óðum, þá er auðveldara fyrir efnalítið fólk að mynda
þar heimili, en í sveitunum.
í lok styrjaldarinnar er svo komið, að hændur
standa uppi með verðháar jarðir, margveðsettar, og
æskan er farin á mölina, háa kaupið hefir farið í
dýran mat, dýrt húsnæði og rándýr lífsþægindi. At-
vinnuleysið gerir vart við sig. Allt er komið á ringul-
reið, fjármálin og hugsunarliátturinn.