Skinfaxi - 01.12.1995, Page 38

38
UMFI
■■■■BBnasBi
AÐ VERA „GRÆNN"
Græn ferbaþjónusta birtist í ýmsum myndum
Aö vera „grœnn" er í tísku á íslandi. Þaö lítur a.m.k.
út fyrir þaö, ósjaldan má sjá greinar og erindi um
umhverfismál í blööum, tímaritum og öörum fjölmiöl-
um. Þaö er raett um þaö aö vera vistvœnn í hugsun
og hegöun, stuöla aö sjálfbcerri nýtingu náttúruauö-
linda, hugtökin „grœn þetta" og „graen hitt" skjóta
alstaöar upp kollinum. Og þannig viröist þaö vera
meö grœna feröamennsku, hugtakiö er oröiö þjált í
munni og kunnuglegt þeim, sem um feröamál fjalla.
En hvaö þýöir þetta allt saman og hvers vegna er sí-
aukin áhersla á mikilvœgi „grœnnar" feröamennsku?
Hvaö er „grœn" feröamennska og hvernig getum viö
stuölaö aö framgangi hennar?
Cöngugarpar á ferb um landib.
„Fjöldaferöa-
mennskan" og áhrif
hennar
Það var um miðbik
sjöunda áratugarins
sem bera fór á um-
fjöllun um græna
ferðamennsku. Ástæð-
urnar voru nokkra,
m.a. þrýstingur nátt-
úruverndarsinna og
þrýstihópa um um-
hverfismál, sem töldu
að síaukinn fjöldi
ferðamanna í heimin-
um hefði neikvæð
áhrif á náttúrulegt
umhverfi og þau sam-
félög sem sótt væru
heim. í kjölfar hins
svokallaða „tímabils
fjöldaferöamenn-
skunnar" (eftir heims-
styrjöldina síðari)
kom það enda í ljós
aö margir af fjölsótt-
ustu feröamannastöð-
um heims voru ýmist
að leggjast í rúst eða
áttu viö fyrirsjáanleg
félagsleg, umhverfisleg og menningar-
leg vandamál að stríða, sem rakin
voru til ágangs ferðamanna. Sem
dæmi má nefna að sólbaðsstrendur og
borgir við Miðjarðarhafið voru af
mörgum taldar orðnar „afmyndaðar"
vegna óhreininda og iila skipulagðra
byggingaframkvæmda og ekki þótti
ástandið betra t.a.m. í skíðahéruðum
Alpanna.
Syndir feöranna
Sem mótvægi við niðurníðslu bað-
stranda og fjallahéraða, óréttmætar
byggingaframkvæmdir og jafnvel fyr-
irsjáanlegri eymd heimamanna á fjöl-
förnum ferðamannastöðum, hófst nú
herferð fyrir breyttri hugsun og hegð-
un. Ferðamennska í litlum hópum og
einstaklingsferðamennska var kynnt
sem mótvægi við fjöldaferðamennsk-
unni. Ferðamenn voru hvattir til aö
sækja fáfarnari staði svo og að huga
meira ab umhverfismálum og um-
gengni við íbúa þeirra staba, sem sótt-
ir voru heim. Hér var komin „græn"
ferbamennska og oftar en ekki var
hugsunin sú að ferðamenn nútímans
myndu með breyttri hegbun og vib-
horfi bæta fyrir syndir og aðgerðir
þeirra, sem fyrr fóru.
Gagnrýnendur hafa haldið því fram
að græn feröamennska eins og hún
hefur verið kynnt sé fyrst og fremst
ný sölutækni. Feröaþjónustuaðilar
hafi séð fram á hnignun pakkaferða
og geri sér ljóst að ferðamenn nútím-
ans láti ekki bjóða sér hvað sem er.
Það var enda annað óhjákvæmilegt en
að ferðamennirnir sjálfir fyndu fyrir
áhrifum óhreinna baðstranda og því
að mörgum ferðamannastöðum væri
ofboðið. Ferðamenn voru nú einnig
orðnir reyndari og heimsvanari og
leituðu því á nýjar og fjarlægari slóðir
á ferðum sínum. Leitað var eftir