Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1945, Blaðsíða 23

Einar Sigurðsson:
Örugg höfn
Innsigling gegnum Eiðið.
Vestmannaeyjar liggja fyrir hinni hafnlausu
suðurströnd miðri. Þær eru í siglingaleið milli
höfuðstaðar landsins og næstu viðskiptalanda
þess. Umhverfis þær og í tvær höfuðáttir frá
þeim eru einhver auðugustu fiskimið hér við
land. Heimaey er grösug og vel til ræktunar
fallin og getur auðveldlega framfleytt nautpen-
ingi, sem fullnægja myndi mjólkurþörf íbúanna,
þótt þeim fjölgi um helming frá því, sem nú er.
í björgum er gnægð fugla og eggja, sem eyjar-
skeggjar hafa frá ómunatíð hagnýtt sér til lífs-
viðurværis. Þar er jafnmildara loftslag en á
nokkrum öðrum stað á íslandi.
Eyjarnar hafa löngum verið sú mjólkurkýrin,
sem hefur dropað drýgst eigendum sínum fyrr
og síðar, kirkjuvaldi, konungum, einokunar—
verzlun og þjóðarheildinni.
Frumskilyrði til þroska byggðarlags nú á
dögum er, að samgöngur geti átt sér stað á
eðlilegan hátt. Fram að þessu hafa samgöngur
við Eyjarnar aðeins átt sér stað á sjó, og hefur
höfnin lengst af verið eins og náttúran hefir
skilað henni sér úr hendi, opinn vogur gegn að-
alvindáttinni, þar sem brimið gekk óhindrað inn,
nema það, sem sker og eyrar drógu úr. Þar var
því hætt öllum skipum, sem ekki voru sett á
land að róðri loknum. Bólverkið norðan undir
Löngunefi var helzti friðarstaðurinn fyrir stærri
fiskiskip, þar til hafnarfestarnar komu og síðan
garðarnir, fyrir aðeins aldarfjóðungi. Síðan
hefir öryggið enn aukizt með Básaskersbryggj-
unni nýju og skipakvínni í Botninum.
Vestmannaeyjahöfn má nú teljast sæmileg
fyrir takmarkaðan fjölda smærri skipa, eins og
hún var álitin góð til útróðra í tíð opnu skip-
anna. f Eyjum er nú líka stærsta bátaverstöð
landsins. Þar er einnig duglegt fólk, sem fram-
leiðir mikið útflutningsverðmæti, um sex þús-
und krónur á hvern íbúa árið 1944, eða nánar
tiltekið fyrir 11 milljónir króna ísfisk, 6 millj.
króna frosinn fisk, 4 milj. króna lýsi og þú milj.
króna fiskimjöl. Með flutningsgjöldum skipa,
sem eru í eigu Vestmannaeyinga, mun verð út-
fluttra vara þaðan nema yfir 10% af heildar-
útflutningi landsins, en þó eru eyjabúar ekki
nema tæp 3% af þjóðinni. Þeir hafa þó orðið að
VÍKINGUR
sníða skipastærð sína eftir hinni ótryggu,
grunnu og litlu höfn, á meðan önnur byggðar-
lög hafa óhindrað getað tekið í sína þjón-
ustu stærri og afkastameiy skip. En nú krefj-
ast þeir að fá skilyrði til hins sama. Fuílkomn-
ustu tækin svara líka alltaf mestri eftirtekjunni
í þjóðarbúið, svo það er ótvíræður gróði fyrir
þjóðarheildina, að þannig sé búið að hinni fjöl-
mennu sjómannastétt í Eyjum, að hún fái not-
ið sín til fulls. 25 nýtízku togai’ar, sem veiðar
stunda allan ársins hring, eru nú með um fimm-
falt meira afláverðmæti en sá bátafloti, 70—80,
sem nú er í Eyjum, en krefðist álíka margra
sjómanna. Fyrir siíitan togaraflota, og þótt
minni væri, er höfnin vanbúin. Og til afgreiðslu
millilanda- og strandferðaskipa, er slík veita
krefði, er hún enn þá ófullkomnari.
í nokkur ár hefir ekki verið fengizt við dýpk-
un innsiglingarinnar eða hreyft við Steinrifinu,
sem liggur yfir þvera leiðina. Sama er að segja
um aðal hafnarsvæðið, þar standa bátarnir á
legunni um fjöru. Hefir hér valdið miklu um
styrjöldin, sem hefir torveldað útvegun á píp-
um til að dæla sandinum og afkastameira dýpk-
unarskipi. Góð skipakví hefir þó verið grafin
inn í sandinn í Botninum og dýpkað á milli henn-
ar og Básaskersbryggjunnar. Eins og sakir
standa er nauðsynlegt að gera bátalegu og báta-
bryggju sem fjærst hafnarmynninu, þar sem
minnst gætir brims og soga. En ákjósanlegast
væri að geta Jiagnýtt allt svæðið innan garðanna
eða sem mest af því, því sannarlega er pollurinn
ekki of stór. Oft hefir því verið talað um garð,
þriðja varnargarðinn, frá Brasinu, Austurbúð-
arbryggjunni og nú seinast Edinborgarbryggj-
unni. En hafnarmynnið snýr eftir sem áður
gegn aðalvindáttinni, sem orsakar það, að inn-
og útsiglingin verður ófær með öllu marga daga
á ári og allir kunnugir þekkja, að landtakan í
Eyjum er oft erfiðust af sjóferðinni. Oft kemur
það fyrir, að bátar og skip verða að liggja undir
Eiðinu dægrum saman, án þess að komast inn í
höfnina eða fá afgreiðslu. Er skemmst að rninh-
23