Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1949, Blaðsíða 8

stjaka sér yfir meS stöng. Næsta skrefið var
að binda saman nokkra trjáboli og gera úr þeim
fleka, sem ýta mátti áfram með stöngum. Síðan
datt einhverjum það snjallræði í hug, að kljúfa
trjádrumb og hola hann innan, bæði með rauð-
glóandi steinum og hníf eða exi úr beini. Það
Fornar skipamyndir.
var stórum þægilegra að sitja í slíkum farkosti
og ýta sér áfram, en að standa á fleka og stjaka
honum. Síðan hefur einhver Edison þeirra frum-
mannanna fundið það af hugviti sínu eða lært
af reynslunni, að núningsmótstaðan í vatninu
varð minni og fleytan gangbetri með því að
ycHa hana til endanna. Loks hefur einhver tekið
eftir því, sennilega af tilviljun, að vindurinn
jók á hraðann, einkum ef dýrshúð eða strá-
mottu var tyllt upp þvert yfir nökkvann. Þar
með var fyrsti vísirinn að segli kominn til sög-
unnar.
Hinir holuðu trjádrumbar voru mjög þung-
lamaleg farartæki og burðarmagn þeirra sára-
lítið. Þróun skipagerðar með þessum hætti voru
ákaflega þröngar skorður settar. Það var því
ekki lítið framfaraspor, sem þeir forfeður okk-
ar stigu, sem fyrstir hófu raunverulega að
smíöa báta, lyftu skipagerðinni yfir eintrján-
ingsstigið, ef svo mætti að orði kveða. Löngu
fyrr hefur þetta orðið, en mannkindin kom fram
í birtu sögunnar, og verður því að ráða flest
af líkum.
Fræðimenn hyggja, að næsta skrefið eftir
eintrjáningana hafi verið gerð húðkeipa eða
skinnbáta. Frumstæðum manni var það ekki
um megn að leggja saman nokkra viðarbúta,
klístra á milli þeirra trjákvoðu eða biki, og
þekja síðan að utan með húðum. Skinnbátar
Eskimóa eru gott sýnishorn þess, hversu prýði-
legar slíkar fleytur geta verið. Sjálfsagt hafa
fyrstu bátarnir af þessari gerð verið klunna-
legir og óhentugir, en smám saman hefur reynsl-
an kennt mönnum að sníða af þeim helztu lýtin.
Þegar smíðar skinnbáta voru komnar á all-
hátt þróunarstig, gengu bátasmiðir feti framar.
Þá voru ýmis hjálpartæki manna, einkum egg-
vopn, orðin fullkomnari en áður var. Nú fóru
menn smám saman að smí'öa báta og skip úr
tré, leggja borð við borð, planka við planka,
og telgja eða sauma saman. Þegar fyrst fara
sögur af elztu menningarþjóðum, er skipagerð-
arlistin komin á allhátt stig, ef miðað ev við
Rómverskt skip.
trjádrumb frummannsins. Er fyrst að segja frá
Egyptum.
Egyptaland er, eins og flestir vita, mjó land-
ræma beggja megin Nílar. Fljótið Níl varð
snemma lífgjafi og menningargjafi milljóna
manna, sem komust upp á lag með að breyta
eyðimörk í frjósama akra, með flóknu og hug-
vitssamlegu áveitukerfi. Frá þeirri þjóð, seni
þarna bjó, hcfum við nútímamenn fyrstu raun-
verulegar heildir um skipagerð og siglingar.
Elzta mynd, sem til er af skipi, er á egypzku leir-
keri, sem geymt er í British Museum, og þykir
að sjálfsögðu hinn mesti dýrgripur. Mynd þessi
er talin vera um 8000 ára gömul. Frá næstu
árþúsundum þar á eftir er til fjöldi mynda af
egypzkum skipum á veggjum grafhýsa og must-
era. Lítil skipslíkön hafa einnig fundizt í gröf-
290
V í K I N E U R