Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1951, Blaðsíða 17

einn. Það stendur í bókum. Var hann lítill, ja,
guð komi til. Hvað lítill var hann þá? Hvað?“
„Heyrðu skipstjóri", sagði Mattson. „Þessi
Gustav Mattson, sem ég er að tala um. ... “
„Farðu út og hengdu þig og þennan Gustav
Mattson þinn“, öskraði skipstjórinn og tæmdi
glasið sitt. „Hvað lítill heldur Engström að
Karl XII, hafi verið? Var hann svona eins og
þumalfingursnögl ? Eða var hann álíka stór og
nefið á Anderson? Eða eins og kjafturinn á
Mattson þarna? Sá, sem hefur lesið og lært
bækur, ætti að geta sagt til um það, svona nokk-
urn veginn“.
„Við ættum nú ekki að fara að verða ósáttir,
hérna þar sem gamla Svíþjóð er annars vegar.
Þú lofar mér því skipstjóri, að verða ekki vond-
ur, þó ég segi þér hvernig Karl XII. leit út í
raun og veru“.
„All right“.
„Heyrðu, skipstjóri", sagði Mattson. ,.Hann
var ekki nema mýfluga samanborið við. .. . “
„Þegiðu“, sagði ég. „Engström, hvað stór
var Karl XII. ?“
„Hann var ekki eins stór og Herkúles, það
þori ég að dauðsverja", sagði Anderson. „Því að
Herkúles....“.
„Þegiðu, stýrimaður. Hvernig var hann þá,
Engström?"
„Jú, hann var lítill maður með rauðgult hár,
hér um bil fimm fet á hæð, og hvorki íþrótta-
maður né glímukappi. En hann var óvenju
vaskur maður, þegar á reyndi. Hann var satt
að segja hörkukarl, sem orkaði meiru en flestir
af hans stærð. Farið og skoðið fötin hans í safn-
inu, þegar þið komið til Stokkhólms. Skipst.jór-
inn hérna kæmist ekki í þau, þó að hann notaði
skóhorn. Og að síðustu get ég bætt því við, að
tengdapabbi minn rissaði mynd af honum, þeg-
ar kistan hans var síðast opnuð í Riddarahólms-
kirkjunni. Það er af frásögn hans, sem ég veit
þetta um vöxt konungsins“.
„F.jandinn hafi það“, sagði skipstjórinn.
„Nú, en Herkúles þá?“ spurði stýrmaðurinn.
„Var tengdapabbi Engströms líka viðstaddur,
þegar þeir opnuðu kistuna hans?“
„Nei, hann varð of síðbúinn til þess að geta
verið við þá opnun“.
„Það var slæmt“, sagði stýrimaðurinn og
fékk sér vænan sopa. „Er þetta satt? En þeir
segja nú, að Herkúles hafi verið allra mesta
slagsmálakempa. .. .“
,,Uss“, sagði Mattson. „Sá hefði orðið lag-
lega undir í viðureign við Gustav Mattson frá
Suðurvík. Hann var sterkasti maður í Svíþjóð.
Það má ég sverja. Við sigldum á sama skipi
fyrir fjörutíu árum síðan. .. .“
„Heyrið þið mig“, tók Söderbom fram í. ,,Það
er slæmt þetta með Karl XII. Er þetta alveg
dagsatt, þetta sem Engström segir: Að hann
hafi verið lítill, grannur og rauðhærður? Þá
tek ég myndina af honum niður af veggnum".
„Það ætti skipstjórinn ekki að gera, því þótt
einhver sé lítill, grannur og rauðhærður, en
stæltur eins og stálfjöður, og vinnur samt dáð-
ir, sem aðrir geta ekki leikið eftir honum, gerir
þær máske betur heldur en dólpungskarlar, þá
er styrkur hans í raun og veru enn meiri og dá-
samlegri vegna þess að hann er smávaxinn.
En nú þætti mér gaman að heyra hvaða stór-
virki þessi Gustav Mattson frá Suðurvík hefur
unnið. Leyfir skipstjórinn ekki að Mattson segi
okkur frá þeim?“
„Jú, víst geri ég það. Það er allt farið í hund-
ana, bæði með Karl XII. og Herkúles. Ander-
son má hafa orðið og segja frá því, sem honum
bezt líkar“.
„Já, sjáum nú til“, sagði Mattson. „Sjáum
nú til. Hvar á ég að byrja. Jú, ég byrja með:
Skál. Jú, sjáið þið, ég sigldi á Rósberg, gamla
briggskipinu, sem síðar var selt hingað. Við
lágum í Norðurkverk, mesti fjöldi af skútum
var þar saman kominn, aðallega voru það
Skerjagarðsjaktir. Þegar minnst varði rauk
hann upp með satansbrjálað foraðsveður af
norðnorðaustri. Sjórinn var á augabragði eins
og sjóðandi hver og allt í hvítaroki. Þetta var
í rauninni fellibylur. Og Engström er svo mikill
sjómaður, að hann skilur hvernig æfin var
þarna. Ha?“
„Jú, jú, en hvað kemur þetta sterkasta manni
Svíþjóðar við?“
„Truflaðu mig ekki. Ég ætla að segja hvern-
ig þetta gekk til, allt. Seglin sviptust í sundur
og stórráin fékk fría ferð til fjandans. Þegar
við reyndum að bjarga bramseglinu. . . .“
„Heyrðu nú, Mattson“, sagði Söderbom skip-
stjóri. „Þetta er gott og blessað, en haltu þig
við efnið. Það var Gustav Mattson. .. . “
„Skipstjóri“, sagði Mattson, „ef ég á að segja
frá, þá skal hundur heita í hausinn á mér, ef
ég segi ekki allt. Skál. Þegar við felldum bram-
seglið, slitnaði ráseilin og allt slóst og barðist
eins og verið væri að skjóta af fallbyssum.
All right. Framhyrnan. . . . “
„Heyrðu nú Mattson, ekki meira um seglin,
því að Engström hefur engan áhuga fyrir því.
En þessi Gustav Mattson. .. . “
„Haltu þér saman. Skál. Ef ég á að segja
VÍKINGUR
163