Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1951, Blaðsíða 24

Meðferð á fátækum sjómönnum
Ég rakst á eftirfarandi grein í Norges Sjöfarts-
og Handelstidende frá 14. febr. 1951, og fannst
hún svo athyglisverð, að hún yrði að koma fyrir
augu íslenzkra sjómanna. Nú er það þannig, að
hvorki ég né aðrir láta sér koma til hugar að ís-
lenzkir sjómenn yrðu að sæta slikri meðferð af
hendi stjómarvalda hér heima, ef þeir lentu
slíkri ógæfu, sem um getur í greininni, vegna þess
að hér myndi strax verða gripið til samskota
meðal almennings, sem er svo örlátur á fé til
þeirra, sem verða fyrir óvenjulegum skakkaföll-
um í lífsbaráttunni. En þeir eru margir, sem kyn-
oka sér við að taka við almennum ölmusum, jafn-
vel þó að því fylgi engin niðurlæging, og vilja
heldur hafa lagalegan rétt á bótum vegna tjóns,
sem orsakast af óviðráðanlegum atburðum, og
sem þeir eiga enga sök á sjálfir.
Nú eru viðsjárverðir tímar og enginn veit hve-
nær ófriðarógæfan skellur á, en sjómenn vita, að
þegar til slíks kemur, verða þeir að sigla, hversu
hættulegt, sem það verður. Væri því rétt að setja
einhver þau ákvæði í samninga eða lög, sem kæmu
í veg fyrir að sjómenn, er forlögin léku eins illa
og umgetna sænska starfsbræður, lentu í slikum
málarekstri. M. J.
Mörg falleg orð hafa fallið, bæði opinberlega og
meðal einstaklinga um sjómennina okkar í síðustu
heimsstyrjöld — og allt með réttu —, sem oft hættu
lífi sínu við að færa okkur lifsnauðsynjar. Með til-
liti til þessa, er í hæsta máta furðulegt, hvernig
sænsk stjórnarvöld hafa meðhöndlað skipverja af
sænsku skipi, sem sökkt var með tundurskeyti, og
urðu innlyksa í Shanghai, og urðu að dúsa þar án
atvinnu og launa í fjögur ár, og lifðii slíku sultar-
lífi, svo að minnsta kosti einn þeirra bíður þess
aldrei bætur. Sagan er í stuttu máli þessi:
Skipinu „Ningpo“, eign Sænska Austur-Asíufé-
lagsins var sökkt með tundurskeyti í Hong Kong
höfn í byrjun innrásar Japana, en skipverjar, 30
að tölu, komust til Shanghai. Þrír þeirra voru
drepnir af japönskum glæpamönnum, tveir dóu af
þrengingum, og margir hinna, sem eftir lifðu, þjáð-
ust af augn- og húðsjúkdómum. En verst fór þó
fyrir einum þeirra, stúdent, sem var um borð í skip-
inu til að læra verkstjórn. Hann veiktist af lungna-
tæringu og var ekki ferðafær, þegar eftirlifandi
félagar hans fóru heim árið 1945, en varð að liggja
sjúkrahúsi í Kina og komst ekki heim fyrr en
tveim dögum fyrir jól árið 1947.
Ofan á allt saman hefur hann nú fengið reikning
frá sænska ríkinu, hljóðandi á 40 þúsund króna
skuld. Félagar hans hafa einnig fengið reikninga
fyrir útlögðum kostnaði við sultarfæðið í tímabil-
inu, sem þeir neyddust til að dvelja í Kína.
Útgerðarfyrirtækið, sem greiddi sjómönnunum
hálfs árs laun, hefur ásamt Farmannasambandinu
og Stríðsábyrgðarnefnd krafizt skaðabóta til handa
þessum ólánssömu mönnum, en í þrjú ár hefur
enginn árangur náðzt.*
Mál þetta, sem fyrst nýlega varð opinbert,
vakti að sjálfsögðu afar mikla gremju og hneyksli
meðal almennings, og það hefur ekki farið leynt,
að menn furða sig á að jafnaðarmannastjórnin
skuli meðhöndla þessa ólánssömu sjómenn á þenna
hátt.
Það er ekki óviðeigandi að segja hér aðra sögu,
sem kunn varð um sama leyti og saga sjómann-
anna.
Fyrrverandi fjármálaráðherra, Vigfors, átti sjö-
tugsafmæli fyrir skömmu. — Hann hefur fengið
óþvegnari orð en nokkur annar Svíi, vegna hinna
óbærilegu skatta á þegnana. Á afmælisdaginn færðu
flokksbræður hans honum 50 þúsund krónur að
gjöf, með þeim orðum, að hann mætti eiga von á
meiri peningum áður en samskotunum yrði hætt.
En hér er um að ræða mann, sem fær há eftirlaun
sem fyrrverandi ráðherra, full laun sem háskóla-
kennari og auk þess hefur hann full laun sem þing-
maður. Ekki er fjárhagsörðugleikum fyrir að fara,
því að hann er alþekktur fyrir ósparsemi i lifnaðar-
háttum.
Greinarhöfundur er fús til að láta hér staðar
numið i þessum samanburði á sjómönnunum ann-
ars vegar og hr. Vigfors hins vegar, þvi að hann
veit að margir góðir og gegnir sænskir borgarar
halda honum áfram.
M. Jensson þýddi.
* Mál þetta er nú loks komið fyrir þingið, fyrir
tilstilli Fagsambandsins, en skaðabótakrafan er 1.5
millj. krónur.
17D
V I K I N □ U R