Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1963, Side 18

anlega fréttaþjónusta fyrir skips-
höfnina.
Á ráðstefnu skipstjóra kom fram,
að skipalestin átti að sigla með 7
mílna hraða. Þá lét skipstjóri for-
ustuskipsins þess getið, að í lest-
inni væri lítið skip, sem hann væri
staðráðinn í að skilja ekki eftir í
reiðuleysi þó eitthvað kynni að
skorta á, að það héldi þessum
hraða. Auðvitað var þetta skip
Selfoss.
Nokkru fyrir hádegi sunnudaginn
2. maí var siglt úr höfn og skipa-
lestinni raðað upp. Hlaut Selfoss
þriðja sæti í annarri röð frá vinstri.
Fyrstu fjóra sólarhringana bar
ekki til tíðinda. Veður var stillt,
suðlæg átt og sjólítið. Stundum brá
fyrir þoku, en ekki til tafar að ráði.
Þann 7. maí var blíðskaparveður.
Sunnan andvari gáraði sjóinn, hlý-
indi voru í lofti og sólin sást gegn-
um þunna skýjaslæðu.
Um hádegi stóð skipstjóri úti á
bátapalli bakborðsmegin . Ég sat
við borðið í loftskeytaklefanum
inn af kortaklefanum, og sá þaðan
út á bátapallinn. Heyri ég þá skip-
stjóra segja:
„Jæja, þar fór það fyrsta".
Ég geng út á bátapallinn til skip-
stjórans og heyri í sömu svifum
þungan dynk. Mikill mökkur steig
upp af skipinu, sem var skáhallt
fyrir framan okkur bakborðsmegin
og það tók að hallast. í sama bili
heyrðist vélbyssugelt frá næsta
skipi fyrir aftan, hliðarskipi okk-
ar, því að nú sást frá því hvar
tundurskeyti kom æðandi að.
Skipti það engum togum að tund
urskeytið hitti það nálægt miðju.
Hafði kafbáturinn legið kyrr eftir
að hafa skotið á fyrra skipið og
beðið þess, að hið síðara kæmi í
skotmál. Enn heyrist þungur dynk-
ur er tundurskeytið springur og
tætir sundur innviði skipsins. Tek-
ur nú fyrra skipið mjög að síga
og var það sokkið eftir nálega
stundarfjórðung. Seinna skipið
sökk mjög hægt, því að það hafði
timburfarm með miklu flotmagni
bæði í lestum og á þilfari. Var það
ekki sokkið eftir klukkutíma, er það
hvarf inn í mistrið, en mjög tekið
að hallast. Síðasta skipið í röðinni
sneri sér þegar að björgunarstarf-
inu, en að öðru leyti hélt lestin á
fram í krákustígum til að torvelda
kafbátum miðun tundurskeyta
sinna.
Nú hófst mikill gauragangur.
Tundurspillar og korvettur þustu
á vettvang og tókst að kasta út
djúpsprengjum þar sem þeim þótti
líklegast að kafbáturinn væri.
Stóðu sjóstrókamir hátt í loft við
sprengingarnar, en þrýstingurinn
af þeim verkaði eins og bylmings-
högg í botn nálægra skipa. Kraft-
iu- þessara sprenginga var slíkur,
að þess voru dæmi, að menn þustu
út á þilfar í þeirri trú, að skipið
hefði orðið fyrir sprengju — og
man ég til þess úr annarri ferð.
Smám saman linnti látum, og
bar ekki frekar til tíðinda þennan
dag. En þegar dimmt var orðið um
kvöldið, sveigði skipalestin til suð-
urs, þvert úr fyrri stefnu. Var nú
sigld suðlæg stefna í þrjá sólar-
hringa, unz komið var suður undir
fertugasta breiddarbaug. Þá var
sveigt til austurs og stefna tekin
skammt norðan við Azoreyjar.
Þótti okkur á Selfossi það
undarleg stefna og óþessleg að
skila okkur áleiðis heim.
Brátt varð þess vart, að her-
skipavernd skipalestarinnar var
aukin, og á þriðja sólarhring eftir
árásina bættist henni flugvélamóð-
urskip, sem fylgdi henni síðan lang-
leiðina austur um haf, en flugvél-
ar þess sveimuðu yfir flotanum og
leituðu óvinaskipa út frá honum.
Virðist sú leit hafa borið árangur,
því að viku eftir að skipunum var
sökkt, tilkynnti forustuskipið, að
hefnt væri ófaranna.
Eftir að þetta bar til tíðinda, var
ferðum skipaflotans hraðað eftir
megni. En á því var annmarki.
Hæggengasta skipið skammtaði
hraðann. Og ekki þarf að taka fram,
að skipið var Selfoss. Þó að vél
hans væri knúin til hins ýtrasta,
dróst hann aftur úr. Þá kallaði for-
ustuskipið á ljósmorsi og spurði
hverju gegndi. Að fengnu svari var
skipaflotanum gefið fyrirmæli með
merkjaflöggum að minnka hrað-
ann um fjórðung úr mílu.
Eins og áður var sagt, var Sel-
Egill Þoigilsson, skipstjóri
foss 775 smálestir. í skipalestinni
voru á milli þrjátíu og f jörutíu skip,
og áreiðanlega ekkert annað en Sel-
foss undir 2500 tonn að stærð.
Hefðu tvö eða þrjú skip í flotanum
skipt á milli sín farmi hans, hefði
þess naumast orðið vart, að þau
ristu dýpra þess vegna. Og vegna
þessa krílis urðu skip, sem saman-
lagt báru sennilega tvö hundruð
sinnum meira en hann látin doka
við.
Og þó dugði þetta ekki. Enn dróst
Selfoss aftur úr. Enn var spurt um
ástæðu. Og aftur var svarað, að
Selfoss kæmist ekki hraðara.
Þannig gengur þetta dögum sam-
an. Þegar Selfossi hefur tekizt í
nokkra klukkutíma, másandi og
blásandi að halda í við lestina, er
merki gefið um aukinn hraða. Þá
dregst Selfoss aftur úr, og vitað er,
að kafbátar eru á næstu slóðum,
og eftirlegukind úr skipalest yrði
þeim vafalaust auðveld og kærkom-
in bráð. Enn ganga því skeyti á
milli og skipalestin er látin draga
úr hraðanum.
Auðvelt er að gera sér í hugar-
lund að áhöfnum annarra skipa í
flotanum hefur þótt súrt í brotið
að láta þennan gamla kláf, sem
ekki var stærri en svo, að hann
hefði næstum því komizt fyrir á þil-
fari stærstu skipanna í lestinni,
skammta sér hraðann.
Næsta skip á undan Selfossi var
stórt og nýlegt fragtskip. Til að
sjá hlýtur Selfoss að hafa verið
VÍKINGUR
42