Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1972, Blaðsíða 2

og láta sig skipta hagsmuni þess-
ara aðila.
Viðræður fóru fram milli full-
trúa en ekkert varð þá úr sam-
vinnu. Al'ltaf öðruhverju var
á þessu ymprað innan vélstjóra-
félagsins en án árangurs. Met-
ingur var líka talsverður milli
starfshópanna, sem truflaði mjög
alla samkomulagsmöguleika.
1 nóvember 1928 áttu stýri-
menn á kaupskipum í kaupsamn-
ingum við Eimskipafélag fslands.
Leitaði þá félagið eftir samvinnu
við vélstjóra, sem ekki vildu
skipta sér að þeirri deilu.
í krigum árið 1930 var allmikil
hreyfing innan vélstjórafélags-
ins að ganga í Alþýðusamband
fslands. Voru þá skiptar skoð-
anir á því, þar sem litið var á
Alþýðusamband fslands sem póli-
tíska stofnun og fyrr er rætt.
Átökin um þetta stóðu allt fram
til ársins 1936, en þá var fellt
að sækja um inngöngu í Alþýðu-
sambandið í allsherjar athvæða-
greiðslu innan félagsins.
Meðan á þessu stóð hafði Stýri-
mannafélag íslads gengið í Al-
þýðusambandið, en var félagsað-
ili mjög stuttan tíma.
í febrúarmánuði 1936 beittu
stjórnarmenn Skipstjóra- og
stýrimannafélagsins öldunnar
sér fyrir því að reyna að sameina
yfirmannafélög skipanna í eitt
samband. Var öllum félögunum
skrifað og árangurinn varð sá
að fulltrúafundur með skipstjór-
um, stýrimönnum og vélstjórum
var haldinn. Var þar stofnað
Farmannasamband íslands og
bráðabirgðarstjórn, sem undir-
búa átti fyrsta sambandsþingið,
kjörin.
f stjórnina voru kjörnir Hall-
grímur Jónsson, formaður, Guð-
bjartur Óafsson, Sigurjón Ein-
arson, Þorgrímur Sveinsson og
Konráð Gíslason.
Fyrsta þing Farmanna- og
fiskimannasambands íslands eins
og það þá nefndist var haldið
dagana 2.-8. júní 1937 og sátu
það 16 fulltrúar. Þar voru lögin
samþykkt og ný stjórn kjörin.
Skipuðu hana eftirtaldir menn:
Forseti: Ásgeir Sigurðsson,
skipstjóri, varaforseti: Þor-
steinn Árnason, vélstjóri, gjald-
keri: Magnús Guðbjartsson, vél-
stjóri, varagjaldkeri: Júlíus Ól-
afsson, vélstjóri, ritari: Konráð
Gíslason, kompásasmiður, vara-
ritari: Guðbjartur Ólafsson, haf-
sögum. meðstjórnandi: Sigurjón
Einarsson, skipstjóri. Varamenn
í stjóm: Þorgrímur Sveinsson,
skipstj., Tryggvi Ólafsson, skip-
stj., Friðjón Guðlaugsson, vélstj.
Á þessu fyrsta þingi ríkti mik-
ill samhugur og menn ákveðnir
í að láta ýmsar óskir rætast ís-
lenzkri sjómannastétt til fram-
fara og gengis.
Árangurinn af þessu sam-
starfi, sem á þennan hátt hófst
hefur einnig á mörgum sviðum
verið mjög drjúgur. Málefnin
sem tekin hafa verið til meðferð-
ar, hafa verið mörg og margvís-
leg og margt komizt í örugga
höfn. Hefur-sambandið alla tíð
barizt fyrir bættu öryggi á sjón-
um, endurbótum á hafnarmálum
og vitakerfi landsins. Þá hefur
sambandið látið sig skipta mennt-
un sjómanna, uppbyggingu
skipaflotans, landhelgismál, frið-
un veiðisvæða og margt fleira.
Veigamikill þáttur í starfsemi
sambandsins hefur verið blaða-
útgáfa, en á vegum þess er Sjó-
mannablaðið Víkingur rekið. Hóf
Víkingur göngu sína árið 1939
og hefur allar götur síðan hald-
ið velli í hinni hörðu samkeppni
blaða og tímarita.
Skömmu eftir stofnun sam-
bandsins komu fram raddir um
aukna samvinnu milli aðila í
kjaramálum stéttanna. Voru vél-
stjórar lengi vel tregir til þess
samstarfs innan samtakanna.
Töldu þeir bezt fara á því, að
hver starfshópur sæi sínum
starfssamningum sjálfur borgið.
Var því kjaramálunum haldið
utan við samtökin.
Árið 1948 og næstu ár á eftir
var áberandi hversu kjarabar-
áttan breyttist, frá því sem áður
var. Nýir menn komu fram á
sjónarsviðið hjá vinnuveitendum
og sérstakir viðsemjendur tóku
að sér kjarasamningamálin úr
höndum forstjóra og stjórna út-
gerðafélaganna. Var áberandi
hversu hinir nýju menn þekktu
lítt til vinnustaða skipanna og
sveigðu alla samninga inn í áður
óþekktar lögfræðilegar vefjur.
Kom þá skýrt í ljós hversu ber-
skjaldaðir hóparnir voru, er þeir
hver fyrir sig komu til samninga.
Var þessum hópum, samstarfs-
mönnunum á skipunum, oft att
saman á lævíslegan hátt, sem því
miður endaði á hinn herfilegasta
máta með hatri og úlfúð og eftir-
tekjur af samningum ákaflega
mismunandi rífar.
Árið 1957 var séð, að við þetta
mátti ekki lengur búa. Var þá
með mikilli þrautseigju og vinnu
reynt að koma á samstarfi í
kjaramálunum milli yfirmanna
kaupskipaflotans. Tókst að koma
á samkomulagi um ríkjandi inn-
byrðis launahlutföll milli starfs-
greinanna og hinna ýmsu starfs-
stiga innan þeirra. Sameiginlega
var svo farið til samninga. Náð-
ust þá þær mestu kjarabætur,
sem nokkru sinni áður höfðu
þekkst starfshópum þessum til
handa. 1 beinu framhaldi af þess-
um góða árangri fóru fiskimenn
bæði báta og togara sameinaðir
til samninga og verður ekki séð
annað en vel hafi gefizt.
Samningamálin hafa því verið
allt frá árinu 1957 snar þáttur
í starfsemi sambandsins. Samn-
ingamálin eru nú orðin ákaflega
flókin og mjög tilfinninganæm.
Mikill vandi er því jafnan á herð-
um þeirra er þau framkvæma
hverju sinni, ekki sízt þegar
margir starfshópar fara saman.
Undirbúningur undir hverja
samningagerð þarf því að vera
mjög vandaður og áríðandi að
þeir sem veljast til að fara með
þau mál séu heiðarlegir, sam-
vizkusamir og til'litssamir við
samstarfsmenn sína, ef slíkt er
ekki fyrir hendi er voðinn vís
og auðvelt að rífa niður á einni
kvöldstund áratuga langt upp-
byggingarstarf margra mætra
manna.
218
VlKINGUR