Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1972, Blaðsíða 32

Skipasmíðar á Islandi
eftir Guöfinn Þorbjörnsson
Enda þótt ég sé sennilega
búinn að skrifa of mikið um
skipasmíðar á íslandi, hafi e. t. v.
þreytt lesendur með þrálátu mál-
æði engum til gagns né þægðar,
get ég ekki látið hjá líða að stinga
enn þá einu sinni niður penna um
þetta hugðarefni mitt, sem e. t. v.
má segja að komið sé á heila
gamla mannsins (en þá löngu áð-
ur en hann varð gamall).
Tilefni þessarar hugleiðingar
minnar er tvíþætt: 1) Grein Lár-
usar Jónssonar, alþingismanns í
Morgunblaðinu í dag, 28. marz
1972. 2) Frásögn frá Varðar-
fundi í sama blaði um þetta efni:
Innlenda skipasmíði.
Grein herra alþingismanns
Lárusar Jónssonar er skorinorð,
og virðist hann hafa opin augu
fyrir hinni þjóðhagslegu hlið
þessa iðnaðar, enda þótt hann
dragi þá hlið málsins ekki nægi-
lega skýrt fram í erindi sínu —
okkur stendur miklum mun nær
að efla þennan iðnað, skipasmíði,
í landinu sjálfu. Hann hefur svo
víðtæk áhrif á svo til allar at-
vinnustéttir landsins, ekki aðeins
á iðnaðinn sjálfan, heldur flestar
greinar atvinnu og viðskipta.
Jafnvel þótt ríkissjóður styrki
þessa starfrækslu að einhverju
leyti eins og t. d. landbúnað
til að hann væri fyllilega sam-
keppnisfær, væri ekkert við
því að segja. Landbúnaðurinn
hefur notið ýmiss konar styrkja
og fyrirgreiðslna á undangengn-
um áratugum og landbúnaðar-
vörur auk þess greiddar niður
til þess að hamla á móti síhækk-
Þetta er Báran frá Iteykjavík. Skipið
strandaði á Söndunum, en náðist út.
andi dýrtíð og svíkja launþega
um lögboðna kauphækkun sam-
kvæmt ófalsaðri vísitölu. Við
þessu er ekkert að segja annað
en það að þrátt fyrir alla þessa
fyrirhöfn hefur verðbólgan dafn-
að og blómstrað í sístórstígari
mæli. Þetta er 'ekki nema að litlu
leyti bændum að kenna og verður
ekki rætt hér frekar.
Ef hinar ýmsu greinar iðnaðar
og þá fyrst og fremst stálskipa-
smíðar hefðu á undanfömum ára-
um notið eitthvað svipaðrar
fyrirgreiðslu hins opinbera og
veitt hefur verið til landbúnaðar
til hjálpar uppbyggingar hans,
væri sennilega ýmislegt í þessu
sambandi betur á vegi statt en
nú er án þess að sú hjálp kæmi
jafn illþyrmislega við vísitöluna
og vasa borgara og fyrrnefnd
hjálp við landbúnað og fleiri
greinar.
Af því sem sagt er frá Varðar-
fundinum sem vitnað er til hér
að framan (öðrum lið), og að því
er virðist hefur átt að helgast
iðnaðinum í landinu, er ósköp lít-
ið að byggja á. Áferðarfallegar
ræður framsögumanna eins og
þeirra var von, en ekki gripið
á vandamálum iðnaðarins í heild,
og þá heldur ekkert farið inn á
það aðalatriði að iðnaðarmenn,
fjölmennasta atvinnustétt þjóð-
arinnar, hafa frá upphafi verið
hornrekur íslenzkra stjórnmála-
manna og eru það vissulega enn.
Jón Sveinsson, sem árum sam-
an hefur staðið í vonlítilli bar-
áttu til þess að stálskipasmíði
væri yfirleitt metin öðru vísi en
Síðar gerðist Báran Vestfirðingur og
nefndist Fjóla. Auðsjáanlega hefur lit-
urinn mikla þýðingu í útliti skipa.
„hobbí“, var svo lítillátur á þess-
um fundi, að hann beindi vinsam-
legum tilmælum til þingmanna
Sjálfstæðisflokksins (sem nú um
skeið er í minnihluta), að þeir
„kölluöu stíft eftir mótun í iön-
aöarmálum hjá núverandi ríkis-
stjórn“. Það er ekki hægt annað
en að dást að þvílíku léttlyndi,
ef tillit er tekið til reynslu þessa
manns í viðskiptum við ríkis-
stjórn og aðra forráðamenn síðan
hann og þeir félagar hófu upp-
byggingu Stálvíkur og fram-
leiðslu stálskipa.
Síðasti ræðumaður virðist hafa
verið Gunnar Thoroddsen með
glansræðu, sem að vísu virðist
ekki hafa verið ætluð til neinna
stökkbreytinga í þessu þjóðhags-
munamáli.
Það kom fram í ræðu Jóns
Sveinssonar, að íslendingar eru,
þrátt fyrir allt, samkeppnisfærir
við japanskar stöðvar, þegar allt
er talið með. Ef þetta er rétt, er
erfitt að finna ástæðu fyrir hinni
raunalegu þröngsýni stjórnmála-
manna og reyndar borgara yfir-
leittt í viðhorfi til íslenzks iðnað-
ar.
Hin mikla síldveiði í Hvalfirði
á árinu 1946-7, sem öllum er í
fersku minni, veitti milljónatug-
um í viðskipti landsmanna. Þessi
veiði og hagnýting aflans, sem
þó voru eins frumstæðar og hægt
var, ollu eftir því sem ég bezt
. veit reikningslegu tapi Síldar-
verksmiðja ríkisins, en hvaða Is-
lendingur hefði viljað afhenda er-
lendum mönnum alla þá umsetn-
ingu og umsvif í þjóðfélaginu,
sem þessi aflahrota skapaði öllum
stéttum þjóðarinnar?
Fjöldasmíði skipa skapar lík
umsvif í litlu þjóðfélagi og mikil
aflahrota og virðist ætti að með-
höndlast með svipuðum hugsun-
arhætti.
Mér finnst „Víkingur" ekki
taka þessi mál nægilega til at-
hugunar, jafnvel þótt þau eins
og í þessu tilfelli séu þess eðlis,
að lesendur blaðsins ættu að hafa
áhuga á þeim engu síður en ýmsu
öðru efni.
VlKINGUR