Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1972, Blaðsíða 8

arar aldar. Jafnhliða hefir
vinnsla sjávaraflans tekið stór-
stígum framförum. Mikil aukn-
ing varð í fiskiskipastólnum eftir
síðari heimsstyrjöldina. Á sjötta
áratugnum var mikil uppbygging
í síldveiðiflotanum, og alhliða
uppbygging hefir átt sér stað
síðan. Þá hafa ætíð verið næg
verkefni við að fylgjast með í
veiðitækni og tækni til slysa-
varna. Svo er fyrir að þakka, að
við höfum ætíð átt á að skipa
vökulum mönnum í ykkar röðum
um þessi mál.
Já, verkefnin hafa verið ærin,
og mörgum hefir verið hrundið
í framkvæmd með góðum árangri.
En tímans hjól snýst, og ávallt
koma ný verkefni upp með nýjum
sjónarmiðum í síbreytilegum
heimi. Það verkefni sem einna
hæst ber í sjávarútveginum nú,
að landhelgismálunum ógleymd-
um, eru skuttogarakaupin, sem
margir binda miklar vonir við.
Það er ósk mín, að þær vonir
rætist, og jafnframt að svo megi
skipuleggja veiðar með þessum
nýju skioum, að til sem minnsta
ágreinings komi milli byggðar-
laga og landshluta.
Landhelgismálin hafa lengi
verið hjartans mál okkar. Nú
stöndum við frammi fyrir út-
færslu fiskveiðilandhelginnar í 50
mílur, og standa íslenzka sjó-
mannastéttin og útvegsmenn ein-
huga að baki þeirrar útfærslu, og
reyndar öll íslenzka þióðin, og
svo hefur að jafnaði verið í þess-
um baráttumálum.
Fram til 1903 höfðum við 16
sjómílna fiskveiðilögsögu, en
næstu hálfa öldina vorum við
bundnir af samningi Dana við
Breta um 3 mílna lögsögu. Eftir
samþykkt landgrunnslaganna
1948 hefur verið stefnt aS sem
víðtækustum yfirráðum íslend-
inga yfir landgrunninu. Fisk-
veiðimörkin voru færð út 1952 og
aftur 1958, og nokkrar breyting-
ar á grunnlínunni 1961.
Miklar umræður eiga sér nú al-
mennt stað um fiskveiðilögsögu
og nýtingu hafsbotnsins, og 15.
febr. á þessu ári var gerð ein-
róma samþykkt á Alþingi Is-
lendinga um útfærslu fiskveiði-
lendhelginnar í 50 mílur í haust.
Um þetta standa Islendingar
saman sem einn maður, eins og
áður segir. En ýmsar erlendar
þjóðir mótmæla þessum aðgerð-
um okkar. Við munum þó aldrei
fallast á annað en að við eigum
fullan og óskoraðan rétt til alls
þess, sem við nú stefnum að 1.
september. Hins vegar er talið
rétt að eiga viðræður við þær ná-
grannaþjóðir um takmarkaðar
veiðiheimildir um mjög skamman
tíma. Viðræður um þau mál
standa nú yfir. Ég leyfi mér að
vona, að vel og friðsamlega rætist
úr þessum málum.
íslenzk sjómannastétt! Hlutur
ykkar í gæfu og gengi þessa lands
er mikill, enda eruð þið oft kall-
aðir hetjur hafsins. Mér er þó
kunnugt um, að þið hugsið sem
svo, að það sé nú ekki alltaf á
borði þótt það sé í orði. Eg vil
samt taka undir þetta ávarp. Is-
lenzkir sjómenn og fiskvinnslu-
fólk vinna einhver áhættusöm-
ustu og erfiðustu störf í þjóð-
félaginu og hafa að jafnaði lengri
vinnudag en aðrir. Þið eruð fram-
varðasveit íslenzks þjóðlífs, og
án ykkar skerfs værum við all-
miklu skemmra á veg komin og
gætum ekki lifað því lífi velferða,r
og menningar, sem við erum vitni
að.
Á öðrum vettvangi eru þó líka
unnin hetjustörf, og stundum fer
lítið fyrir þeim. Hygg ég, að ekk-
ert sé frá ykkur tekið, þótt þess
sé getið hér og nú.
Sjómannsheimilið. Unnustan,
eiginkonan, móðirin, amman. Hve
stór er ekki skerfur þeirra? Eru
þær ekki styrkasta stoðin og bak-
hjarlinn í hverri raun? Hugsum
okkur í dag í brimveiðistöð fyrir
ekki alltof mörgum árum, sem
margur á miðjum aldri þekkir af
raun enn þann dag í dag.
Allir voru á sjó. Snögglega
brimaði og skyggni fór versnandi
vegna hríðar og húms. Þá mátti
svo að segja í hverjum glugga sjá
andlit, sem rýndi út á sjóinn, og
oft fylgdu augu hinna smærri,
sem rétt náðu upp í gluggakist-
una, ef þau tylltu sér á tá. Á
slíkum dögum var elzta bamið oft
beðið fyrir hin yngri, því að
mamma þurfti að skreppa niður
að sjó og fá frekari fréttir. Þar
stóðu þeir, sem að landi voru
komnir, og aðrir plássbúar, er
ekki voru bundnir heima. Konan
spurði þá hverjir væru komnir
að landi, hvemig landtaka hefði
gengið, og hvernig horfði fyrir
þeim, sem ókomnir væru. Jú, þeir
voru allir komnir nema einn eða
tveir, og enn lengdist biðin, sem
að þessu sinni tók enda, er næst
varð hlé milli élja og lag á sundi.
Áhyggjur þessa dags voru á enda
hjá þeim, sem heima biðu.
Við getum eins hugsað til fólks-
ins í verstöðvunum vestur á
Fjörðum, fyrir norðan eða aust-
an. Þótt margar þeirra bjóði upp
á skjólgóðar hafnir inni á fjörð-
um, þá er sótt út á opið haf í
skammdeginu, þar sem veður
verða harðari en þá órar fyrir,
sem ekki þekkja til og kannski
aldrei hugsað útí. Setjum okkur
í spor sjómannskonunnar þar.
Ég hefi átt því láni að fagna
að kynnastvellífiþessarakvenna,
ekki sízt í minni heimabyggð. Eg
man margar þeirra frá bernsku
minni og hef síðan fylgst með
þeim. Þær hafa fylgt þremur ætt-
liðum á sjóinn og margar orðið
fyrir þungbærri reynslu. Það sem
einkennir þær öðru fremur, er ró-
semin og öryggið, sem frá þeim
stafar. Mér finnst ég þekkja þær
um land allt.
Eg vil senda þessum konum
ásamt ykkur, sjómenn góðir,
beztu kveðjur og hamingjuóskir
í tilefni dagsins og árna ykkur
allra heilla í framtíðinni. Ég veit
að útvegsmenn um allt land taka
undir þessar kveður mínar heils
hugar.
224
VlKINGUR