Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.2000, Qupperneq 21

aðalvélin drap á sér út í sjó.
Flatrak skipið iðulega og allt
upp í 12 klst., áður en skip-
verjunum tókst að koma að-
alvélinni í gang með lítilli og
lélegri varaljósavél. Eitt
skipti var skipið að reka upp
í fjöru, en þá tókst að draga
skipið frá landi.
Þrátt fyrir það var haffæri
skipsins í lok október 1999
framlengt út desember, þar
sem skipið átti samkvæmt
upplýsingum útgerðarinnar
að fara til viðgerðar upp úr
miðjum desember, en róa
þangað til. Ekki var skipið
þó skoðað, áður en haffær-
isskírteini þess var fram-
lengt, heldur alfarið byggt á
upplýsingum útgerðarinnar.
Síðar lýsti skipaskoðunar-
maðurinn því yfir í bréfi til
samgönguráðherra af gefnu
tilefni, að framlengingu haf-
færisskírteinisins hefði út-
gerðin fengið með blekking-
um.
Svipting haffæris-
skírteinis
Eftir að framlenging haf-
færisskírteinisins var fengin
hélt skipið áfram veiðum, en
þó ekki lengur en í nokkra
daga, þar sem lekinn með
skrúfuásnum jókst verulega,
dælur slóu út og ekki lengur hægt að skipta skrúfu eða andæfa. Var
þá hökt á skipinu í land og lagzt að bryggju. Var skipið þá þegar
svipt haffærisskírteini sínu. Deginum áður hafði áhöfninni verið sagt
upp og það vegna slipptöku á skipinu, eins og það var orðað í upp-
sagnarbréfinu.
í því sambandi vakti það athygli yfirmanna skipsins, að þótt skip-
ið ætti að fara í slipp, þá tæki slík viðgerð varla nema nokkrar vikur
miðað við að uppsagnarfrestur yfirmanna er þrír mánuðir. Varð þá
mönnum það Ijóst, að ekki stóð til að gera skipið meir út og ekki á-
hugi yfirhöfuð hjá útgerðinni að eiga skipið, sem kom á daginn,
enda var skipið selt, þegar loks kaupandi fannst að þvi. Hóf skipið
ekki aftur róðra hjá hinum nýja eiganda, fyrr en hálfu ári seinna og
þá fyrst orðið haffært. Tvö önnur skip útgerðar línuskipsins, sem
lagt var á svipuðum tíma, liggja enn.
Daginn eftir uppsögn útgerðarinnar á ráðningasamningi
áhafnarinnar, þ.e. 30. nóvember 1999 tilkynntu yfirmennirnir
útgerðinni formlega að þeir riftu ráðniugarsamningi sínum
þar sem skipið væri óhaffært og var ástæðum þess nánar
lýst í riftunartilkynningu yfirmannannanna. Stuttu síðar varð
samkomulag milli nokkurra fyrrum yfirmanna á skipinu og
útgerðarinnar að sérstakri beiðni útgerðarinnar að þeir
sigldu skipinu til Reykjavíkur til slipptöku, eins og útgerðin
fullyrti. Við þessari bón brugðust nokkrir yfirmannanna vel,
enda vildu þessir fyrrum skipverjar leggja sitt að mörkum að
útgerðin gæti loksins komið skipinu í haffært ástand, þótt
ráðningu þeirra á skipinu væri lokið. Fékkst bráðabirgðahaf-
færisskírteini til þess að hökta mætti með skipið til slipptöku
og viðgerðar að því er menn héldu.
Við komuna til Reykjavíkur kom í Ijós að ekkert pláss var þar fyr-
ir skipið og enginn slippurinn. Var skipinu þá siglt til Hafnarfjarðar
og enginn slippurinn þar heldur. Var því skipinu lagt þar við bryggju
í þanghafinu, þar sem skipið lá næstu mánuði. Varð mönnum Ijóst,
að allt fyrra tal um að skipið ætti að fara í slipp til viðgerða var bara
fyrirsláttur. í fyrra skiptið til þess að fá haffærisskírteinið framlengt. í
síðara skiptið til að koma skipinu í burtu frá útgerðarstaðnum,
þannig að það yrði ekki fyrir augum heimamanna, lekt og ryðgað,
þeim til ama og leiðinda næstu mánuðina meðan verið væri að
reyna að selja það.
Málaferli hefjast
Skipverjarnir kröfðu nú útgerðina um laun í uppsagnarfresti
vegna riftunar þeirra á ráðningarsamningnum í samræmi við 19. gr.
sjómannalaganna. Byggðu skipverjarnir rök sín í fyrsta lagi á 1.
tölulið 16. gr. laga um eftirlit með skipum, að skipið hefði í fyrsta
lagi verið formlega óhaffært, þar sem skipið hefði verið svipt haf-
færisskírteininu. í öðru lagi byggðu þeir á 3. tölulið 16. gr., að skipið
með eða án haffærisskírteinis hefði verið efnislega óhaffært. í því
sambandi var m.a. vísað í bréf frá Siglingastofnun íslands, þar sem
fram kemur með skýrum hætti að skipið hafi ekki fullnægt ákvæð-
um 3. töluliðar 16. gr. og hafi því verið efnislega óhaffært. í bréfinu
segir orðrétt, eftir að efni 3. töluliðar hefur verið rakið. „Telja verður
að bilun í skiptibúnaði og leki með skrúfuhaus í m.s. ( nafn skips-
ins) þýði að hættulegra sé að vera með skipið í förum.“
Skipverjarnir byggðu mál sitt á því, að þeir uppfylltu lagaskilyrði
19. gr. sjómannalaganna til að rifta ráðningunni, þar sem skipið
hefði verið óhaffært og skipstjórinn eigi bætt úr því. í því sambandi
breytti ( engu sú staðreynd, að skipstjórinn hefði ekki haft nein tök
á að bæta úr ágöllunum, þrátt fyrir ítarlegar tilraunir, þar sem það
væri alfarið í valdi útgerðarinnar að gera skipið haffært og ekkert
farið eftir ítrekuðum kröfum skipstjórans um úrbætur.
Stjórnsýslukæra
Af hálfu útgerðarinnar var á hinn bóginn fyrst og fremst á því
byggt, að útgerðin hefði kært þá ákvörðun skipaskoðunarmannsins
að svipta skipið haffærisskírteininu, þar sem skipaskoðunarmaður-
inn hefði ekki kynnt sér sjálfur ástand skipsins við skoðun, og hefði
auk þess ekki gefið útgerðinni kost á að tjá sig um málið, áður en
hann svipti skipið haffærisskírteininu. Þar af leiðandi hefði hann
brotið í bága við stjórnsýslulög, bæði hvað snertir svokallaða rann-
sóknarreglu og andmælaregluna.
Ráðuneyti það, sem mál þetta átti undir, féllst á þessi rök og
felldi ákvörðun skipaskoðunarmannsins úr gildi með úrskurði. Síðar
skrifaði skipaskoðunarmaðurinn ráðherra bréf og kvartaði yfir því,
að ráðuneytið hefði með úrskurðinum sjálft brotið gegn þessum
sömu grundvallarreglum stjórnasýsluréttar um rannsóknarregluna
og andmælaregluna með því að rannsaka málið ekki betur og hafa
ekki gefið sér kost á að bera hönd fyrir höfuð sér, þar sem verið
væri í raun að bera sig sökum um afglöp í starfi. Hefði ráðuneytið ►
SLIPI
R 0 K K A R
- sterkir
& RAFVER
SKEIFUNNI 3E-F • SfMI 581 2333 ■ FAX 568 0215 ■ rafver@simnet.is
Engin þörf fyrir lykil

i k v (c m n i
Sjómannablaðið Víkingur - 21