Náttúrufræðingurinn - 1961, Blaðsíða 11

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
5
á því fyrirbæri, þar sem það mundi verða of langt mál í stuttri grein.
Segulmætti prótónanna og nevtrónanna er gefið í kjarnamagne-
tónum, en ein kjarnamagnetóna er eh/4 7r Mc, þar sem M er massi
prótónunnar. Ein kjarnamagnetóna er því um það bil 1836 sinnum
minni en ein Bohr magnetóna. Segulmætti prótónunnar mælist
vera 2,793 kjarnamagnetónur, en segulmætti nevtrónunnar -E913
kjamamagnetónur. Negatíva formerkið þýðir, að norður og suður
pólar nevtrónunnar snúa öfugt við norður og suður póla prótón-
unnar, þegar báðar snúast í sömu átt (sjá 8. og 16. mynd).
Kenning Diracs um elektrónuna.
Árið 1927 birti Englendingurinn P. A. M. Dirac, sem nú er prófess-
or við Cambridgeháskóla, líkingu, er lýsti mjög vel ýmsum eigin-
leikum elektrónunnar. Líking þessi byggðist á hinum almennu
lögmálum afstæðiskenningarinnar og orkuskammtakenningarinnar.
Inn í líkinguna setti hann aðeins hleðslu og massa elektrónunnar, og
var þá hægt að leiða út frá líkingunni, að elektrónan ætti að hafa
snúningsskriðþungamætti, segulmætti og aðra eiginleika, er voru ná-
kvæmlega þeir sömu og fundizt höfðu með tilraunum. Varð þetta til
þess að skapa mjög mikið traust á þessari líkingu Diracs og þeirri
kenningu, er hún byggðist á. Dirac fann tvær lausnir á líkingunni, er
svöruðu til þess, að til væru bæði pósitívar og negatívar elektrónur.
Pósitívu elektrónurnar áttu að vera alveg eins og hinar þekktu elek-
trónur, en hafa pósitíva rafhleðslu, en ekki negatíva. Það reyndist
ógerningur að koma í veg fyrir það, að líking Diracs gæfi báðar þess-
ar lausnir. Þetta þýddi, að annað hvort var kenning Diracs röng
eða þá, að til væru pósitívar elektrónur, sem enginn eðlisfræðing-
ur hafði nokkru sinni orðið var við eða jafnvel grunað, að til væru.
Anderson uppgötvar pósitrónuna.
Árið 1932 uppgötvaði Bandaríkjamaðurinn Carl D. Anderson,
prófessor við California Institute of Technology, áðurnefnda pósi-
tíva elektrónu, sem kölluð hefur verið pósitróna eða andelektróna.
Anderson var að rannsaka agnir, sem myndaðar eru af mjög orku-
miklum geislum, sem nefndir eru geimgeislar vegna þess, að þeir
berast til jarðar utan úr geimnum. Til þess notaði hann svokallað
Wilson þokuhylki, sem kennt er við Bretann C. T. R. Wilson, er