Náttúrufræðingurinn - 1961, Blaðsíða 10

4
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
Á 3. mynd, sem er af vetnisatóminu, sést, að atómið líkist mjög
plánetukerfi.
3. mynd.
Elektrónan snýst um möndul sinn og svífur
kringum kjarnann. Hreyfing hennar er lík
hreyfingum plánetanna.
Bohr magnetóna.
Elektróna, sem snýst, hefur ekki aðeins skriðþungamætti, held-
ur einnig segulmætti, þ. e. a. s. hún hagar sér eins og lítill segull
með norður og suður póla (sjá 4. mynd). Ef 1 er fjarlægðin milli
póla segulstangar og M styrkleiki hvors póls um sig, þá er segul-
mætti stangarinnar p = Ml.
Það kemur í ljós, að segulmætti elektrónu vegna snúningsins,
sem kalla má p8, er ps = eh/4 tt mc, þar sem h er fyrrgreindur
Plancks stuðull, e er hleðsla og m massi elektrónunnar, en c er
s
i
4. mynd.
Líta má á elektrónuna sem kúlu, er vegur 9,108 x
10-28 g 0g snýst um möndul sinn. Hún hefur negatíva
rafhleðslu og vegna snúningsins norður og suður segul-
póla.
ljóshraðinn (3 X 1010 cm/sek): pB er kölluð Bohr magnetóna í
heiðursskyni við Niels Bohr.
Þegar sett eru inn gildin á e, h, m og c, kemur út, að ein Bohr
magnetóna er 9,27 X 10~21 erg/gauss.
Prótónur og nevtrónur snúast. Kjarnamagnetóna.
Það hefur verið leitt í ljós, að prótónur og nevtrónur snúast um
möndul sinn á sama hátt og elektrónan, og hefur hvor þeirra um sig
sama snúningsskriðþungamætti og elektrónan, l/2 (h/2 vr). Báðar
þessar agnir hafa einnig segulmætti. Það kemur nokkuð á óvart, að
nevtrónan, sem er óhlaðin (órafmögnuð), skuli hafa segulmætti. Hér
verður ekki greint frá skýringu þeirri, sem vísindamenn gefa