Náttúrufræðingurinn - 2006, Blaðsíða 31

Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
10. mynd. Hluti eldri hryssnanna frá Skáney ásamt folöldum. Sumar að kljást. - Some of the adult mares from Skáney allogrooming.
Ljósm./photo: Hrefna Sigurjónsdóttir.
ÚRVINNSLA
Forritið Observer" , sem er hannað
tii skráningar á hegðun, var notað
til að skrá gögnin í litla tölvu úti við
og einnig í úrvinnslu. Tölfræðileg
próf voru gerð með hjálp Sigmastat,
Matman’ og Excel. Til að bera sam-
an gögn í fylkjum (þar sem sam-
skipti allra tvennda í hóp koma
fram) var miðað við ákveðið gildi,
svokallað few sem segir til um fylgni
milli raða (hver röð innihélt upplýs-
ingar um samskipti eins hests við
alla hina) í tveimur fylkjum og
einnig voru gerð hlutfylgnipróf (e.
partial correlation) þar sem tekið er
fyrir þann möguleika að fylgibreyta
geti orsakað hina séðu fylgni. For-
ritið Matman var notað til að reikna
út virðingarröð innan hóps.16 Til að
finna hvort virðingarraðir væru
línulegar var miðað við svokallaðan
Landau's H-stuðul. Eftir því sem
röðin er línulegri því minna er um
tilfelli þar sem hestur réð yfir ein-
hverjum sem var ofar í útreiknaðri
virðingarröð. Auk þess voru U-
próf, Kruskall-Wallis og t-próf not-
uð til að bera saman meðalgildi
tveggja eða fleiri hópa, Spearman
rho til að finna fylgni á milli
tveggja breyta og G-próf til að at-
huga dreifingu gagna.17
Til að meta hvort jákvæð sam-
skipti á milli hrossanna tengdust
aldri, kyni, kunnugleika, skyldleika
og virðingarröð voru gerð nokkurs
konar tilgátufylki. Fylki sem segir
til um aldur er þá þannig hannað að
hver tvennd er skoðuð og ef hrossin
eru í sama aldurshópi fær hólfið í
fylkinu gildið 1 en annars 0. Sama
er gert með kyn og kunnugleika
(sami bær). Einnig var unnið með
fylki sem segir til um hve langt var
á milli allra einstaklinga í virðingar-
röðinni. Upplýsingar um skyldleika
milli allra hestanna fengust úr Feng
(sjá slóðina www.islandsfengur.is).
Reiknaður var innræktunarstuðull,
F, milli allra hrossanna.18 í Skáneyj-
arstóðinu voru öll hrossin nema ein
hryssa og sonur hennar eitthvað
skyld öllum hinum. Arið 1999, þeg-
ar ókunnug hross voru sett í stóðið,
var meira um óskyld hross.
NlÐURSTÖÐUR OG UMRÆÐUR
Hér á eftir er félagsgerð hópanna
lýst út frá því hvers eðlis virðingar-
röðin var í hópunum og hverjir
mynduðu helst vinatengsl. Til að
athuga áhrif þess að fá ný hross í
hópinn og sundra hóp er gerður
samanburður á hegðun hrossanna í
hópunum þremur og við aðra hópa.
Auk þess er hegðun íslensku hross-
anna borin saman við niðurstöður
erlendra rannsókna á hegðun
hrossa í stóðum þar sem stóðhestur
var til staðar.
31