Náttúrufræðingurinn - 2000, Síða 46

um að velta því fyrir sér hvað
hefði getað gerst í árdaga í lítilli
hlýrri tjöm (Calvin 1969).
Pasteur fjallaði ekki heldur um
upphaf lífs í ritum sínum og
reyndar er óvíst hvern hug hann
bar til þróunarkenningar
Darwins. Henni var yfirleitt
fálega tekið í Frakklandi. I öllum
ritum Pasteurs er Darwin aðeins
einu sinni nefndur á nafn (Farley
1977) og líklega hefur Darwin
ekki verið nákominn vísinda-
störfum Pasteurs. Þessir
snillingar fórust á mis.
■ FRYMI OG
SLÍMVERUR
4. mynd Ernst Haeckel (1834-1919). (Úr History ofGe-
netics eftir H. Stubbe.)
sínum hafði hugsað sér að gerast þjónn
kirkjunnar, var nú orðinn trúleysingi
(Desmond og Moore 1992).
Darwin sagði í bréfi frá sjöunda ára-
tugnum að spurningin um sjálfkviknun lífs
væri utan marka vísindamanna. Með því
hefur hann væntanlega átt við að þekking
manna á lífinu væri enn of skammt á veg
komin til þess að hægt væri að svara slíkum
spurningum af nokkurri skynsemi. Darwin
forðaðist líka að fjalla um uppruna lífs á
jörðinni í ritum sínum. í bréfi til Joseph
Hookers árið 1863 sagði hann að það væri
„alger fásinna að hugsa nú um uppruna lífs,
það væri eins hægt að hugsa um uppruna
efnisheimsins" (Farley 1977). í bréfi til
Hookers árið 1871 gat hann þó ekki stillt sig
Ekki voru allir þróunarsinnar
jafn varkárir og Darwin og
sumir þeirra hikuðu ekki við að
álykta að hið fyrsta líf hlyti að
hafa kviknað af sjálfu sér úr
lífvana efni. Fremsti og áhrifa-
mesti talsmaður slíkra kenn-
inga var þýski dýrafræðing-
urinn og þróunarsinninn Ernst
Haeckel (4. mynd). Haeckel
gerði skýran greinarmun á
heterogenesis (líf úr lífrænu
efni) og abiogenesis (líf úr ólífrænu efni)
og taldi heterogenesis ekki skipta máli
þegar fjallað væri um myndun fyrstu
lífvera jarðar (Farley 1977).
Haeckel tengdi þessar kenningar sínar
vinsælum hugmyndum um að frumur í
sinni einföldustu mynd væru gerðar úr
ósérhæfðu en óskilgreindu efni, frymi
(protoplasma), sem hugsanlega gæti
myndast beint úr ólífrænu efni. Það væri ef
til vill ekki stórt stökk úr ólífrænu efni yfir
í lifandi frymisklump. Samkvæmt þessari
kenningu væri það frymið frekar en fruman
sem væri lifandi. Enn skorti vísindamenn lil-
finnanlega þekkingu á frumustarfseminni.
Frumuskiptingum hafði ekki enn verið lýst
og hlutverk frumukjarnans var óþekkt.
172