Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 21

Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 21
Rennsli í Skaftárhlaupum og aur- og efna- styrkur í hlaupum 1994, 1995 og 1996. Skýrsla Orkustofnunar, OS-96066/VOD-7. 79 bls. Wolfe, C. J., I. Th. Bjarnason, J. C. VanDecar & S. C. Solomon 1997. Seismic structure of the Iceland mantle plume. Nature 385. 245-247. ■ SUMMARY An intemational geophysical project named ICEMELT (the melt that produces Iceland), is us- ing means of seismology to illuminate the mantle under Iceland down to approximately 650 km depth to construct a model of the mantle plume under Iceland. The plume and its interaction with the Atlantic Ridge is the main source of the exces- sive volcanism in this region, and hence the source of the existence of Iceland. The plume is imaged by analysing the effect it has on seismic waves, that are slowed down when they traverse thc pait of the mantle that is affected by the heat of the plume. For this task, data were collected continuously 1993-1996, with broad- band seismometers, that are sensitive to earth- quakes anywhere in the world. These measure- ments have confirmed a remarkably narrow plume with a diameter between 150-300 km at 100-400 km depth undir Iceland. The plume probably reaches down to at least 650 km depth, and its geographic center is under central Iceland and the western part of Vatnajökull, which is also the Ioca- tion of the most powerful volcanic systems in Ice- land. Analysis of surface waves has revealed a large reduction (approx. 10%) in S-wave velocity at ap- proximately 50 km depth in the mantle under cen- tral Iceland and along the volcanic zone north of Vatnajökull. This velocity reversal probably marks the upper extent of a partially molten astheno- sphere, the melting region or oven where the mate- rials that make lceland are smelted. Seismic activity associated with volcanoes under the Vatnajökull glacier was well recorded by seismometers located on the glacier and other places (1. and 3. ftgures). Three events of seismic tremor were recorded originating under the glacier. In July 1995 and August 1996 tremor was recorded in association with jökulhlaups from the Skaftá cauldrons, and in September-October 1996 erup- tion tremor was recorded from the Gjálp eruption. Comparison of these three tremor events indicate that the tremor frorn the Skaftár cauldrons could be associated with small volcanic eruptions, lasting approximately two days in July 1995 but only half a day in August 1996. Ingi Þ. Bjamason and Bergþóra S. Þorbjamar- dóttir (1996) have interpreted the sequence of me- dium size (size approx. 5.0) earthquakes in the Bárðarbunga volcano as a manifestation of in- creased pressure in the volcano for at least 22 years, that resulted in the Gjálp eruption in 1996. The increased pressure is due to flow of magma front the mantle into the region under the volcano. It is difficult to predict the continuation of these events, but an additional medium size earthquake in Bárðarbunga should be a likely signal for further eruptions in this sequence. PÓSTFANG HÖFUNDAR/AuTHORS ADDRESS Ingi Þ. Bjarnason Raunvísindastofnun Háskólans Science Institute University of Iceland Hofsvallagata 53 / IS-107 Reykjavík 83
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.