Náttúrufræðingurinn - 1998, Page 20

vestur- og Vest-
urlandi.
A kuldaskeið-
um á ísöld ruddu
jöklarmiklu laus-
efni til sjávar og
því er hula
lausra jarðefna
fremur þunn og
vatnsgeymd jarð-
laga lítil. Af því
leiðir að grunn-
vatnsstreymi er
aðallega um berg-
grunninn (Frey-
steinn Sigurðs-
-------------------------- son 1993).
Einnig eru fjöll berangursleg og jarðvegs-
þekja fjallshlíða þunn eftir ellefu hundruð
ára búsetu. Lekt berglaga minnkar með
aldri þeirra og vaxandi ummyndun.
1. mynd. Upptök Austurkvíslar (Skálakvíslar) Vestarí Jökulsár. Hákon
Aðalsteinsson að efnamœla leysingavatn sem sprettur upp við
jökulsporð Sátujökuls. - Origin of the glacial river W-Jökulsá. Hákon
Aðalsteinsson measuring chemicals in the meltwater at the snout of the
Glacier Sátujökull. Ljósm./photo Gísli Már Gíslason.
vestan Skjálfanda, en þær yngstu, þ.e. nú-
tímahraun og gjóska (yngri en um 10
þúsund ára), eru á virku gosbeltunum. Þar á
milli eru árkvarterar myndanir (0,8 til 3 milljón
ára) næst tertíer-
um myndunum
og síðkvarterar
(10-800 þúsund
ára) næst nútíma
myndunum.
Flest móbergs-
svæði eru síð-
kvarter, svo sem
fjallgarðar aust-
an Jökulsár á
Fjöllum og
hryggirnir við
Tungnaá og
Skaftá. Mestallt
fjalllendi um
miðbik landsins
jarðmyndanir.
Víðlend lág-
lendis- og heiða-
svæði tilheyra
hinum tertíeru
jarðmyndunum,
einkum á Norð-
tilheyrir síðkvart-
erum jarðmynd-
unum. Annað
fjalllendi er að
mestu tertíerar
2. mynd. Unnið að sýnatöku í Austurkvísl Vestarí Jökulsár, 500 m frá
jökulsporði. - Sampling benthos in W-Jökulsá, 500 m from the glacier
snout. Ljósm./photo Gísli Már Gíslason.
98