Náttúrufræðingurinn - 1998, Side 27

nítrats og fosfats í ám á Suðurlandi.
Skyggðu svœðin lýsa breytileika nœring-
arefnanna í drágánum Fossá við Jaðar og
Stóru-Laxá (við brú) og til samanburðar er
styrkur efnanna í lindánni Brúará við
Efstadal og Sogi, þ.e. útrennsli Þingvalla-
vatns. - Range ofannual concentrations of
nitrates and phosphates in the run-off riv-
ers Fossá and Stóra-Laxá, and the spring-
fed rivers Brúará and Sog in S-Iceland.
Based on Halldór Armannsson et al.
(1973) and Sigurjón Rist (1974).
fjalllendi eru tíðast með efnastyrk á bilinu
20-30 nrg/1. Ár sem koma upp í grágrýtis-
mynduninni (árkvarter) eru tíðast með
efnastyrk á bilinu 30-50 mg/1 og á svipuðu
róli eru ár á blágrýtissvæðum með uppruna á
láglendum grónum heiðum. Lindár af
móbergs- og hraunasvæðum eru tíðum með
efnainnihald á bilinu 40-70 mg/1 (Svanur
Pálsson og Guðmundur Vigfússon 1996) og
hærri tölur sjást sjaldan nema þar sem
jarðhitaáhrifa eða áhrifa af eldvirkni gætir
(Sigurður R. Gíslason o.fl. 1992).
Flestar mælingar á fosfór í uppruna-
nítrats og fosfats í ám í Borgarfirði.
Skyggðu svœðin lýsa breytileika nœring-
arefrianna í nokkrum dragám í Borgarfirði
(Grímsá við Fossatún, Flókadalsá v. brú,
Þverá v. brú og Norðurá við Stekk. -
Range of annual concentrations ofnitrates
and phosphates in the run-off rivers
Grímsá, Flókadalsá, Thverá and Norðurá,
and the river Hvítá (mainly spring-fed at
this site) in Borgarfjördur district (W-Ice-
land). Based on Sigurjón Rist (1986).
drögum straumvatna eru af lindasvæðum.
Fosfór er snefilefni í slíku vatni og styrkur
þess í upplausn breytist fljótt eftir að komið
er í yfirborðsvatn, fyrir áhrif upptöku gróð-
urs og sets og síðar rotnunar. Fyrir vikið er
oft erfitt að vita nákvæmlega hvaða ástandi
niðurstöðurnar lýsa. Því vinnst lítið með
stökum mælingum á fosfór. Búast má við
samsvörun milli styrks fosfats í uppruna-
vatni ár og uppleystra efna, en sú sam-
svörun er án efa breytileg milli vatnakerfa.
Leiðni endurspeglar ekki styrk niturs í
árvatni, þar sem hann er ekki jarðrænn að
uppruna.
105