Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1998, Page 36

Náttúrufræðingurinn - 1998, Page 36
1. mynd. Rennslisleiðir vatns í berggrunni frá ákomusvæðum að jarðhitasvæðum, samkvæmt túlkun Braga Árnasonar (1977) á tvívetnisinnihaldi þe.ss. niðurstöðum sem athuganir á kenniefnum hafa veitl um uppruna vatns á lághita- svæðum Islands og þann skilning sem þær, ásamt öðrum rannsóknum, hafa skapað á eðli lághitans. Að síðustu verður fjallað nokkuð um hagnýtt gildi niðurstaðnanna. TVÍVETNI OG SÚREFNI-18 Á íslandi hefur styrkur tvívetnis í vatni verið notaður í fulla þrjá áratugi til að kort- leggja grunnvatnsstreymi og skýra uppruna jarðhitavatns. Mælingar á úrkomu af nokkr- um stöðum á landinu á sjöunda áratugnum sýndu að tvívetnisinnihald var mjög breytilegt. I uppsprettum og staðbundnu grunnvatni var breytileikinn hins vegar lítill eða enginn. Bragi Árnason (1976) taldi að þetta stafaði af því að grunnvatnið væri nokkurs konar meðaltal fyrir úrkomuna og þar með að tvívetnisinnihald grunnvatnsins samsvaraði meðaltvívetnisinnihaldi úrkomu á hverjum stað. Hann notfærði sér þessar niðurstöður og með umfangsmikilli sýna- töku á sjöunda og áltunda áratugnum úr staðbundnum lækjum og uppsprettum mat Bragi meðaltvívetnisstyrk í úrkomu á íslandi (sjá 4. mynd í fyrri grein okkar (Stefán Arnórsson og Árný E. Sveinbjörnsdóttir 1998)). Einnig mældi Bragi tvívetnisinnihald jarðhitavatns af flestum lághitasvæðum landsins. Allt frá því að tvívetniskort Braga Árnasonar lá fyrir hefur það verið notað af íslensku jarðvísindafólki til að fá upplýs- ingar um ákomusvæði grunnvatns f lindum og meginrennslisstefnur þess neðanjarðar. í llestum íslensku jarðhitakerfunum er sam- sætustyrkur jarðhitavatnsins lægri (hærri mínustala) en í staðarúrkomu. Munurinn er mismikill, oftast á bilinu \0-30%c í 8D en getur orðið allt að 70%o. Hlutföll súrefnis og vetnissamsætna í jarðhitavatninu eru engu að síður á þann veg að það er greinilega úrkoma að uppruna. Bragi Árnason (1976) skýrði mismun í vetnissamsætum jarðhita- vatns og staðarúrkomu á þann veg að jarð- hitavatnið væri að uppruna úrkoma sem fallið hefði innar á landið og í meiri hæð (1. mynd). 114

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.