Náttúrufræðingurinn - 1995, Blaðsíða 30

eftir um þetta efni er sótt í tímaritsgrein
eftir Pat Shipman (1990).
Spencer hóf doktorsnám í mannfræði
við Michiganháskóla í Bandaríkjunum og
valdi sér sagnfræðilegt verkefni um
mannfræðinginn Ales Hrdlicka, sem fyrr
er getið og hvers vegna hann hefði ekki
hlotið þá virðingu sem honum bar meðal
amerískra mannfræðinga. Þegar Spencer
fór yfir bréf sem fóru á milli Hrdlicka og
Keiths uppgötvaði hann að Keith hafði
farið með ósannindi um fyrstu afskipti sín
af piltdownmálinu. Eftir doktorspróf
kynntist Spencer áströlskum vísindasagn-
fræðingi, Ian Langham, sem einnig grun-
aði Keith um græsku og sýndi fram á að
hann hlyti að hafa vitað meira um stein-
gervingana í Piltdown en hann lét uppi. Að
Langham látnum birti Spencer árangur
rannsókna þeirra beggja í fyrrnefndum rit-
um.
Á þeim tíma sem piltdownbeinin voru
grafin úr jörðu naut Arthur Keith mikillar
virðingar sem mannfræðingur, þótt sú
virðing ætti raunar eftir að vaxa (Keith var
aðlaður 1921). Mætti því ætla að Millar
hefði átt að telja hann, engu síður en Eliot
Smith, færan um að standa fyrir fölsun-
inni. En einmitt vegna þessarar virðingar
hvítþvær Millar þennan landa sinn: „Sir
Arthur Keith, einn fremsti samanburðarlíf-
færafræðingur heims, er líklega eini mað-
urinn sem hlýtur að teljast hafinn yfir allan
grun, einungis vegna þeirrar virðingar sem
hann nýtur.“
Grunsemdir hafa líka beinst að Pierre
Teilhard de Chardin (1881-1955). Hann
var franskur jesúíti sem tók ungur þátt í
uppgreftinum við Piltdown. Síðar átti hann
eftir að öðlast frægð fyrir þátt sinn í að
grafa upp og túlka leifar frumstæðs manns
í Kína á áratugnum fyrir síðari heims-
styrjöld. Þessi frummaður var þá talinn
eina tegundin af sjálfstæðri ættkvísl, Sin-
anthropus pekinensis eða pekingmaður.
Hann er nú flokkaður ásamt jövumanni og
fleiri frumstæðum mönnum til tegundar-
innar Homo erectus, reismaður. Teilhard
lenti upp á kant við kirkju sína fyrir að
reyna að sætta þróunarkenninguna og
kaþólskar kreddur. Kirkjan bannaði útgáfu
rita hans og þau fengust ekki birt fyrr en að
honum látnum.
Teilhard de Chardin getur ekki verið
höfundur piltdownfölsunarinnar. Til þess
kom hann of seint til Englands. En sumir
hafa gefið í skyn að hann hafi vitað af
henni. Mönnum hefur til dæmis dottið í
hug að hann hafi áttað sig á svindlinu og
ákveðið að koma upp um það með því að
lauma svo fráleitum dýrasteingervingi í
jörðina að trúgirni fræðimanna væri of-
boðið6. En svikin hafi þá verið orðin svo
sannfærandi að þetta hafi ekki tekist og
Teilhard hafi tekið þann kost að þegja.
Lengi vonuðust menn til þess að Teil-
hard myndi skilja eftir sig einhver þau
gögn sem varpa kynnu ljósi á piltdown-
svindlið. Sú von hefur brugðist og trúlega
fæst málið aldrei upplýst.
Hvers VEGNA?
Hvað knýr menn til að hætta æru sinni
með fölsun af þessu tagi? Þess hefur verið
getið til að þegar piltdownbeinunum var
holað í jörð hafi sá sem það gerði, hvort
sem það var Dawson, Eliot Sinith eða
einhver annar, talið að ófundinn forfaðir
manna hlyti að líta nokkurn veginn svona
út. Þess vegna hafi það, að láta bein af
þessu tagi finnast, aðeins flýtt fyrir óum-
flýjanlegri framvindu mála.
■ „NEBRASKAMAÐURINN"
Bandarískur dýrafræðingur og steingerv-
ingafræðingur, Henry Fairfield Osborn
(1857-1935), er þekktastur fyrir rannsókn-
ir sínar á útdauðum ranadýrum, forfeðrum
og frændum fíla. Hann var lengi forstöðu-
maður Bandaríska náttúrugripasafnsins í
New York.
í febrúar 1922 barst Osborn bréf frá
bónda og jarðfræðingi, Harold J. Cook,
6 Teilhard de Chardin gróf í Piltdown upp jaxl úr
steingerðum fíl, Etephas planifrons, sem mælingar á
geislavirkni benda til að sé frá Ishkul í Túnis, en
einmitt þar hafði Teilhard verið áður en hann kom til
Piltdown.
28