Náttúrufræðingurinn - 1995, Qupperneq 54

Fréttir
Örvhentir Englendingar á
MIÐÖLDUM
Þrýstingur á fólk í menningarþjóðfélögum
nútímans í þá veru að það beiti fremur
hægri hendinni en þeirri vinstri hefur leitt
til þess að erfitt er að meta hlutfail þeirra
sem fæðast örvhentir. Löngum hefur verið
talið að um 5% manna séu örvhentir en
rannsóknir á 20. öld hafa gefið niðurstöður
sem liggja á bilinu 3-13%. Tölurnar eru
yfirleitt hærri því nýrri sem þær eru. Það er
talið stafa af því að í seinni tíð hefur
áhersla á notkun hægri handar umfram þá
vinstri farið minnkandi.
Breskir fornleifafræðingar hafa nýlega
Iagt fram niðurstöður rannsókna sem sýna
hærra hlutfall örvhentra fyrr á tímum.
Metin var örvhendi hjá 80 menntunar-
snauðum bændum sem grafnir voru upp úr
kirkjugarði í miðaldabænum Wharram
Percy í Yorkshire á Englandi. James
Steele við Háskólann í Southampton og
Simon Mays við Ensku erfðafræðistofnun-
ina rannsökuðu beinagrindur úr gröfum frá
11. öld fram á þá 16. Þeir mældu muninn á
lengd beina í hægri og vinstri handlegg á
hverri beinagrind. Rétthentir menn hafa,
jafnt sem örvhentir, tilhneigingu til að
nota fremur ráðandi handlegg er þeir bera
þunga hluti. Af þessum sökum hefur
ráðandi handleggurinn tilhneigingu til að
verða ívið lengri.
Niðurstaðan varð sú að á 81% beina-
grindanna var hægri handleggurinn lengri
en sá vinstri, á 3% voru handleggirnir jafn
langir og á 16% var vinstri handleggurinn
lengri. Mennirnir skiptust ekki í tvo skýrt
aðgreinda flokka heldur reyndist breyting-
in samfelld frá hægri til vinstri þannig að
öll millistig fundust.
Þeir félagar halda því fram að þetta háa
hlutfall örvhentra sýni að annaðhvort hafi
menning samtímans látið vinstri villu
örvhentra afskiptalausa eða örvhentir veitt
slíkum menningaráhrifum viðnám.
Þeir Steele og Mays benda á að
dreifingin sé nánast eins og sú sem Marian
Annett og samstarfsmenn hennar við
Háskólann í Leicester fengu er þau mældu
tímann hjá nútíma Bretum sem látnir voru
færa til pinna á ákveðinn hátt, fyrst með
annarri hendinni og síðan með hinni.
Niðurstaðan var um 15% örvhendi. Til
samans benda þessar rannsóknir til þess að
náttúrleg tíðni örvhendi hafi haldist nær
óbreytt í margar aldir.
Að mestu eftir New Scientist 26. ágúst
1995.
Sigmundur Einarsson tók saman.
52