Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1980, Qupperneq 71

Náttúrufræðingurinn - 1980, Qupperneq 71
Bréf til Náttúrufræðingsins Nefið á lundanum er hreinasta listaverk Með þessari yfirskrift er ekki fyrst og fremst átt við það hve lögun þess er óvenju tilkomumikil og litaskiptin aðdáunarverð. Hvort tveggja hefur án efa orðið til þess hve margir hafa valið honum veglegt nafn, eins og t. d. prófastur. Vera má, að kápan hans svarta og skjallahvíta hafi einnig vakið at- hygli og minnt á klæðaburð betri borgar- anna, sem löngum er litið til með lotningu og aðdáun. Það er heldur ekki ofsögum af því sagt hve lundinn ber sig vel, þegar hann stendur, beinn í baki og starir út í bláinn, eins og stjörnufræðingarnir, þótt hann velji fremur þann tímann, er sólin skín. Það mætti líka segja mér, að hann væri þess fullviss að enginn annar fugl í veröldinni geti státað af eins stæðilegu nefi og þar á ofan með eins frábærlega fögrum og vel völdum litum. Það væri heldur engin goðgá að ætla, að hann teldi sig hér um bil öruggan með heiðursvcrðlaunin, ef stofnað væri til feg- urðarsamkeppni á meðal fuglanna. Um slík verðlaun var þó ekki ætlun mín að eyða orðum, heldur var það áform nritt, að lýsa undrun minni og aðdáun á þessu veiðitæki hans, sem ég hygg að eigi fáa sína líka I öllum heiminum. Og þá er komið að því að reyna að færa rök að þessum orðum mínum. I Náttúrufræðingnum 44. árg., 1974, bls. 99—100, fór ég fram á að fá það upplýst hvernig lundinn fer að gónra mörg síli i nefið og koma með þau úr kafinu, til að færa ungunum. Eg var og er þess fullviss, að engir væru líklegri til að svala þeirri forvitni minni en þeir, er veitt hafa fæðuháttum lundans eftirtekt. En bráð er barnslundin og einnig hjá öldruðum mönnum. A síðast liðnu sumri fór ég þvi á stúfana og spurði nokkra menn, sem háfað höfðu lunda og jafnvel svo þús- undum skipti á einu sumri, og fékk hjá þeim margvíslegar upplýsingar og allar sam- hljóða, í meginatriðum. Sllkum heimildum frá sjónarvottum verður ekki á móti mælt. En hvernig lundinn fór að raða t. d. níu trönusílum á milli skoltanna og bæta því tiunda við, án þess að missa neitt af hinum, var stóra gátan, sem ekki hefur verið ráðin svo viðunandi sé. Eg bað þvi einn vin minn að góma jirjá lunda, sem örugglega væru komnir til ára sinna. Það gerði liann við fyrsta tækifæri. Ætlun min var að láta athuga nef þeirra rækilega og einnig tungur, þvi það gat ég ekki sjálfur, vegna sjóndepru. Eg fékk því aðstoð annarra augna og eig- endur þeirra voru líka ákaflega spenntir að reyna að ráða þessa gátu, enda sjálfir áhugamcnn við alla náttúruskoðun. Eftir mikið rýn, með stækkunarglerjum, margar vangaveltur og mörg orðaskipti, var niður- staðan þessi: Innan á efri skoltinum eru margir sam- liggjandi gaddar, sent allir hallast inn. Þeir virðast stærstir við munnvikin, en hverfa svo alveg þegar nálgast nefbroddinn. Svipaöa gadda er ekki að finna innan á neðra skolti. Á tungunni efst eru aftur á móti margir stifir hornkenndir broddar, sem allir vita í átt að kokinu. Lögun tungunnar og bygging virðist líka benda til þess, að hún sé miðstöðin í þessu merkilega og aðdáunarverða veiði- tæki. Það er ekkert vafamál, að hún er liöug og sveigjanleg og ótrúlega sterk, þegar á reynir. Ystu brúnir hennar eru hornkenndar og hún fellur eins vel að efri góm og verða Náttúrufræðingurinn, 50 (1), 1980 65 5
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.