Náttúrufræðingurinn - 1943, Blaðsíða 7

Bárður b. Tómasson:
Uppruni ísafjarðar (Skutilsfjarðareyrar).
Fyrir svo sem átta þúsund áruni mun veðurfar liafa verið farið
að mildast hér á landi til mikilla muna. Að því er eftirfarandi
liugleiðingar snertir, má gera ráð fyrir, að Isafjarðardjúp hafi
verið auður sjór og að nokkrar fiskitegundir hafi verið farnar
að leila þangað norður á nýjan leik. Drangajökull og Gláma
voru ein ísbreiða. Skriðjökull tevgði sig út eftir hverjum smá-
firði, á nokkrum stöðum út að andnesjum, skapaði dali og firði,
ýtli á undan sér eða dró með sér ofurmagn af leir og grjóti (Mo-
ræner). Skriðjökullinn álti þannig mestan þátt í mótun fjarða
og dala, svo að ótvírætt heinist hugurinn að þvi, að Skulilsfjarð-
areyri sé einn af þessum jökulruðningum, en með eftirfarandi
orðuin liefi ég hugsað að beina liugum manna að öðrum mögu-
leika fyrir myndun eyrarinnar, en þeim, að undirlag ísafjarðai
sé jökulruðningur.
Á þessu timabili, fyrir svo sem álta þúsund árum, var kuldalegt
umhorfs i hyggðarlagi ísafjarðar. Seljalandsdalur, Tungudalur,
Dagverðardalur og Engidalur voru allir fullir af klaka. Istungan
teygði sig úl undir Bása, en var orðin svo þunn, að oft sprungu
slór stykki framan af skriðjöklinum og flutu hurt.
Líklegl má telja, að fjörðurinn hafi verið mun dýpri en hann
nú er, vegna þess, að skriðjökullinn hefir skrapað botninn í alda-
raðir, svo að isjaki sá, sem staðið hefir á botni, Iiefir liafl allmikla
léttingu (uppdrift), þannig að ætla má að einhverju sinni, með
óvenju miklu slórstraums flóði hafi ístungan sprungið af, þvert
yfir fjörðinn, þar sem eyrin er nú, og flotið Inirt sem síðasti Iiaf-
isjakinn úr Skutilsfirði.
Hugsanlegt er, og má jafnvel telja það líklegt, að á næstu öld
um hafi verið álíka milt veðurfar, og nú er. Skriðuföll úr Eyrar-
lilíð og Óslilíð og framhurður Hnífsdalsór voru þá mildum mun