Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1943, Side 22

Náttúrufræðingurinn - 1943, Side 22
156 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN inu. En sé farið að athuga ræturnar kemur ýmislegt óvænt í ljós. Hætur þeirra eru mjög umfangsmiklar, samanborið við aðrar urtarætur. Þær smjúga langt milli sleina og inn i holur og bjarg- rifur. Þetta verður að bafa i huga ef ræktun fjallajurta í stein- bæðum á að lánast. Gömul breiða af rjúpnalaufi (holtasóley) er venjulega aðeins fáeinir em á Iiæð. En ræturnar geta náð 1 -2 m í jörð niður. Þessar löngu rætur kvíslast um stórt svið i mold- inni og eru færar um að afla vatns furðanlega vel, jafnvel á „þurrum“ stöðum. Hitabrejdingar svo djúpt í moldu, eru miklu minni en á yfirborðinu og rakinn jafnari. Margar fjallajurtir eru þannig vanar litlum en jöfnum raka og þrífast vel við slik kjör. Þessarra hluta vegna komumst við oft að þeirri einkenni- legu staðreynd að sumar fallegustu fjalljurtirnar i steinhæðum deyja úr þorsta í sumarhitunum; og ef þær eru látnar vaxa i rökum jarðvegi, þá gufar of mikið af valni úr þeim og þær frjósa síðan i Iiel. —- JökuIIeir-garðurinn með alldjúpum jökulleir og stórum steinum er oft lausnin á því vandamáli að rækta vand- gæfar fjallajurtir. Skilyrðin þar nálgast kjörin i fjöllum livað jarðveg snertir. Hann er djúpur, kaldur og vel framræslur. Því rakari sem veðráttan er, þeim mun betri verður framræslan að vera í leirmoldinni. Ivalkmolar, án jarðvegs, en aðeins mcð kalk- dufti, liafa reynst vel í rökum jarðvegi á Englandi, en þar sem loflslag er þurrara þarf að blanda ögn af jarðvegi eða laufmold saman við. Þarf að nást jafnvægi milli jarðvegs og veðurfars svo að ekki verði of blautt á rótum að vetrinum eða í rigninga- tið að sumrinu. Samt vcrður jarðvegurinn að balda í sér nægum íaka svo ekki verði of þurt að sumrinu í þurkatíð. Við gerð slíks garðs er rélt að liafa i liuga, að lífræn efni halda vel í sér vatni og að því grófari sem jarðvegurinn er þeim mun ver helzl hon- um á rakanum — að jafnaði. Ýmsar jurtir sem á meginlaudi Evrópu vaxa í margskonar jarðvegi, eru í raka loftslaginu á Eng- landi bundnar við kalkborinn jarðveg. Þannig hefir lika reynsl- an sýnt að kalkmulningur (flísar) á betur við rætur margra fjalljurta, sein taldar eru forðast kalkborinn jarðveg, heldur en sandsteinn eða granít. Ef við gróðursetjum fjalljurtir við skilyrði ]iar sem þróun rótanna er takmörkuð vegna of þétls og smámul- ins jarðvegs, þá hefir það í för með sér aukinn raka rótanna. Eí á binn bóginn þróun rólanna er Iítil vegna ]iess að þröngt er um þær (t. d. í holu milli steirfanna), þá þurfum við að auka vatns- birgðir jurtanna, til að bæta upp hið litla vatnssvið ,sem ræturnar ná til. I báðum dæmum (tilfellum) dregur úr þrótti jurtanna

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.