Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1952, Qupperneq 38

Náttúrufræðingurinn - 1952, Qupperneq 38
82 NÁTTÚRUF R/E ÐINGURINN heldur lina hellu, sem er þó mun fastari fyrir en ægissandurinn und- ir henni. Efsta lagið, VI. á 2. mynd, er sjálf rauðamölin, gosgjallið, sem er aðalefni Rauðhóls (merkt II. á 1. mynd). Þess má geta, að víða í gryfjunni, þar sem grafið hefur verið niður á barnamoldina, vantar lögin III., IV. og V. á rnilli hennar og gjalls- ins. Svo er t. d. í stálinu, sem sýnt er á 1. mynd. Rauðhólslögin finn- ast hvergi öll í einu stáli í malargryfjunni, en sneiðarnar tvær, sem sýndar eru á 1. og 2. mynd uppfylla hvor aðra. Lega ægissandsins yfir barnamoldinni sýnir, að sjávarborð hefur hækkað upp í a. m. k. 15 m hæð yfir núv. sjávarmál, eftir að barna- moldin hafði myndazt (í aðeins um 10 m hæð). Eins og sýnt var fram á í fyrri greininni, ber fána sandlagsins með sér, að sjórinn, sem hún lifði í, var ekki öllu kaldari en Faxaflói er nú, fremur nokkru hlýrri. Hin mikla mergð kísilþörunga — og þ. á m. eindregið bórealar tegundir (sjá viðauka) — auk annarra gróður- leifa í liinu ósalta vatni eða tjörn, sem þarna var fyrir, sannar enn fremur, að ísöldin var liðin og loftslag orðið milt, áður en sjór gekk á land. Hér skal nú til samanburðar við sandlagið í Rauðhól minnzt lítil- lega á aðrar sjávarminjar hér á landi. Það er löngu sannað, að sjór gekk inn yfir mestallt undirlendi ís- lands í lok ísaldar og lá þar einnig löngu síðar, eftir að hann var fullhlýnaður. Efstu mörk þeirra sjávarflóða liggja í 32 m hæð vfir núverandi sjávarmál á Hvaleyrarholti fast norðan við Rauðhól og t. d. 43 m y. s. í Öskjuhlíð í Reykjavík (hvort tveggja samkv. athug- un Þorkels Þorkelssonar),* um 60 m í Ölfusi, 80—100 m í Borgar- firði (Guðm. G. B.)** og nál. 110 m austur í Hreppum.*** Hæðar- mismunurinn frá einum stað til annars er í samræmi við reynslu frá Noregi o. fl. löndum, sem jökull þakti: Miðbik lands lyftist meir en útnes, þegar jökulfarginu létti. í uppsveitum Árnessýslu er bersýnilegt, að sjórinn fylgdi jökul- röndinni fast eftir inn yfir allt láglendið, um leið og hún hörfaði til fjalls. Hrúðurkarlabrot í yngsta jökulruðningnum sanna, að jökull- * Þorkell Þorkelsson: Old Shore-Lines in Iceland and Isostasy. Greinar Vísindafélags íslendinga I„ 1. Rvík 1935. ** Guðmundur G. Bárðarson: Forhar sjdvarminjar við Borgarfjörð og HvalfjörO. Rit Vísindafélags íslendinga I. Akureyri 1923. *** Árnesinga saga I„ 1. Rvík 1943.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.