Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1952, Page 43

Náttúrufræðingurinn - 1952, Page 43
MEIRA UM RAUBHÓL 87 10. Þetta hraun, sem nefnist Hvaleyrarhraun, er ellilegast allra hrauna í næsta umhverfi Hafnarfjarðar. En það er helzt ellimerkja á því, að sjórinn hefur klappað í það stall um núverandi strandlínu, þar sem kölluð eru Gjögrin. Lágt er það berg að vísu, aðeins fáeinar mannhæðir, en mun þó vera mesta eða jafnvel eina sjávarbergið milli Hvaleyrarhöfða og Vogastapa. 11. Enn verður eldgos á Reykjanesskaga og að þessu sinni úr sprungu, sem liggur fram með Undirhlíðum, langleiðina milli Kald- ár og Vatnsskarðs. Þaðan rann hraun það, sem nú er kallað Bruni í heild, en nyrzti hluti jtess Kapelluhraun. Það breiddist yfir allan suður- og vesturhluta Hvaleyrarlnaunsins, en náði ekki Rauðhól, féll fram af lágu sjávarbergi vestan við Gjögrin og myndaði þar dá- lítinn tanga út í sjóinn innan við Straum. Bruninn er unglegastur að sjá og vafalaust einnig yngstur allra þeirra hrauna, sem runnið liafa út í Faxaflóa sunnanverðan. Sjórinn hefur ekki brotið framan af því að neinu ráði og engan stall klappað í það. í Kjalnesinga sögu, sem talin er „að líkindum rituð á fyrra hluta 14. aldar“# og segir frá atburðum á landnámsöld og fram á 10. öld, er getið Nýjahrauns, og hlýtur þar að vera átt við Brunann (og Kapelluhraun). Nafnið Nýjahraun er enn fremur ótvírætt haft í þeirri merkingu í máldaga, sem prentaður er í Dipl. Isl. IV, bls. 751, og þar talinn vera frá 1448 eða síðar. í máldaganum segir m. a., að Hvaleyrarkirkja eigi land „suður í Nýjahraun og síðan ofan með öllu Nýjahrauni“. Nýjahraunsnafnið hefur nú fyrnzt, en það bendir eindregið til, að menn hafi orðið þess varir, er lnaunið rann. Engin frásögn um þá atburði hefur varðveitzt til jressa dags, en allt, sem vitað er um Brunann (öðru nafni Nýjahraun), bendir mjög ákveðið til, að hann hafi runnið á landnámsöld eða litlu síðar. VIÐAUKI DIATOMÉER i Diatoméjord fra RauÖhúU ved Hafnarfjöröur, Island Alfabetisk Fortegnelse over Diatoméerne: Achnanthes delicatula — minutissima Anomoeoneis exilis var. lan- ceolata Caloneis amphisbaena var. subsalina — bacillum — silicula — Hauckiana — lanceolata ----fo. capitata ----var. elliptica — linearis — Östrupii Anrphora coffeaeformis — ovalis — — var. libyca — perpusilla * Guðni Jónsson: Formáli. íslendinga sögur, 12. bindi. Rvfk 1947.

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.