Náttúrufræðingurinn - 1952, Qupperneq 50

94
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
og fá á sig líki fullorðinna fiska, en á skoltum hænganna koma fram
sterkar griptennur, sem þeir síðar festa sig með í húð hrygnunnar.
(Sjá 1. mynd um miðju og 2. mynd (metam. 6 og $). Þegar þessi
þroski fer fram eru seiðin að sökkva í dýpri sjávarlög og finnast á
þessu stigi aðallega milli 1000 og 2000 m dýptar. Dverghængarnir
festa sig nú jafnskjótt og þeir mæta hrygnum, sem ekki hefur dverg-
hæng fyrir. Virðist eins og eitthvað komi í veg fyrir að fleiri en einn
hængur festi sig, nema þá alveg samtímis. En flestar hrygnur, sem
fundizt hafa, eru aðeins með einn hæng. Hængarnir fá allt sitt viður-
væri frá hrygnunum, þareð æðakerfin vaxa saman. Maginn og ýmis
önnur innyfli hætta að vaxa. Einu innyfli hænganna, sem ná fullum
þroska, eru lifur og kynfæri. Sennilegt er, að hængarnir lifi mörg
gottímabil.
Það má telja alveg víst, að það eru hængarnir, sem leita hrygn-
urnar uppi. Þeir eru betur lagaðir til sunds og hafa auk þess stór
þeffæri. Líklega gefur lirygnan frá sér lyktarefni, sem hængurinn
þefar uppi.
Það eru ekki öll sædyfli, sem hafa fastgróna dverghænga. í nokkr-
um ættum (t d. lúsiferar) eru hængarnir frjálsari ferða sinna, og festa
sig aðeins stuttan tíma, meðan hrygningin fer fram.
Eins og frá var sagt lifa fullvaxnir fiskar á miklu dýpi, 1500—2000
m eða meira. Heimkynni sædyflategunda er eingöngu hin hlýrri höf
milli 40° N. br. og 35° S. br. Þeir fiskar, sem l'innast Jiér við land og
við Grænland, hafa borizt út fyrir sitt eiginlega útbreiðslusvæði og
berast liér upp á landgrunnið með djúpstraumum, sem liggja sunn-
an að, upp landgrunnsliallann.
Sædyflin eru sérstaklega grimmiiðleg rándýr að sjá. Kjafturinn er
afskaplega víður, tennur hárbeittar og eru bæði á skoltum og í koki.
Liggja þær aftur svo bráðin kemst auðveldlega niðurleiðina, en
sökkva í holdið og spyrna á móti ef hún ætlar að reyna að forða sér.
Maginn er stór og hefur mikið þanþol. Eru þess dæmi að djúpsævis-
fiskar hafa gleypt ættingja, sem voru miklu stærri en þeir sjálfir.
Fæðan virðist einkum vera liskar, en auk þess hafa í mörgum þeirra
fundizt leifar ýmissa annarra dýra, t. d. ljósátu, rækja, marflóa og
krabbaflóa.
Sædyflin verða ávallt einkar gott dæmi um næstum ótæmandi
hæfileika dýranna til að laga sig að sérstöku umliverfi og lífsskilvrð-
um þess. Hefur dr. Bertelsen gert ýtarlega og mjög athyglisverða