Náttúrufræðingurinn - 1953, Blaðsíða 14

156
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
izt langs eftir jörðinni, en eru ekki fallin beint úr lofti. Víxllögun
er mjög einkennandi fyrir foksandslög.
2. Á sama stað (þ. e. fáa metra frá) er gerð mynd 2. (Allar
myndir voru rissaðar á viðkomandi stað): Hún sýnir hallandi hraun-
M ó htlLcc.
2. mynd. Móhellulögin hlaðast upp að hallandi hraunfleti.
flöt, sem lögin ekki leggjast á, samsíða honum, heldur hlaðast upp að.
Þetta eru sýnilega foksandslög, sem fylla smátt og smátt dæld í
hrauninu, en ekki aska fallin úr lofti. S. Þ. segir, að móhellulögin séu
samlæg undirlaginu. Hér á það ekki við.
3. Á sama stað er ennfremur þetta greinilegt: Móhellan fyllir
hverja smugu í ósléttu yfirborði hraunsins, sem hún liggur á. Hún
leggst þétt upp að og innundir hvern stein. Sá afkimi virðist ekki vera
til í úfnu og meira og minna uppbrotnu yfirborði hraunsins, sem hún
hefur ekki komizt inn í. Foksandur smýgur alstaðar, en aska fallin úr
lofti, hefði varla getað þröngvað sér þannig inn í afkimana.
4. Á sama stað. Jafnvel með berum augum, en þó sérstaklega í
lúpu, sér maður að komin á móhellunni, sem aðallega eru glerkorn,
eru meira og minna hnöttótt, og þetta eina atriði út af fyrir sig tal-
ar ótvíræðu máli um foksandsuppruna móhellunnar.
Hverfjallsmóbergið hefi ég skoðað bæði beint og eins með því að
gera svonefndar þunnsneiðar (úr tveimur sýnishornum, efst og neðst
í móberginu). Þá kemur í ljós, eins og venja er um upprunalegt gos-
móberg, að það er gert úr óreglulega löguðum glerbrotum.
Menn hugsi sér að gler sé mulið nokkuð rækilega með sleggju, þá
fæst hugmynd um gerð glerbrotanna í móberginu. Við finnum brot
með ólíklegustu gerð, stundum með löngum veikbyggðum trjónum og
oddum. Látum nú vind feykja svona efni eftir jörðinni langa leið.
Þá brotna trjónurnar af, kornin verða nokkuð jöfn á alla vegu, en
fyrst eftir mikinn núning verða þau meira eða minna kúlulaga og
með sléttfáguðu yfirborði.
1 móhellulögunum koma fyrir margar gerðir korna. Auðvelt er að