Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1968, Blaðsíða 10

Náttúrufræðingurinn - 1968, Blaðsíða 10
4 NÁTTÚR UFRÆÐIN GURINN Stytzta leið til sjávar á Suðurlandi er austur á Skaftafellsfjöru, 145 km. En Þjórsá fer ekki þá leið eins og kunnugt er, heldur er stefnan jöfnum höndum til vesturs og suðurs um 230 km veg. Hún kemur úr norðaustri og fellur til suðvesturs. Á máli þeiri'a, sem búa á bökkum Þjórsár heitir það: „Hún kemur úr landnorðri og fellur til útsuðurs.“ Þjórsá fylgir aðalsprungustefnu landsins og liinn beini kafli hennar í byggðum er vafalítið gömul brotalína og mis- gengi. Þegar ég var drenghnokki norður í Eyjalirði fyrir um 40 árum, stóð mér verulegur stuggur af Þjórsá. Neðan frá sléttlendinu horfði ég á hnarreistar fjallabrúnirnar í suðri, og sagt var við okkur stiák- ana: „Þegar þið farið í göngur suður á Fjöllin skuluð þið vara ykk- ur á Þjórsá. Allir lækir falla þar að lokum til norðurs, nema upp- tök Þjórsár, og ef þið villist í þoku og takið að fylgja Þjórsá, ]rá þurfið þið að ganga yfir öll örælin til byggða á Suðurlandi, ætli þið yrðuð ekki úti, greyin mín.“ Við þreyttumst aldrei á að hlýða á söguna af Kristni Jónssyni, en hann villtist á Fjöllum haustið 1898. Hann var svo óheppinn, að lækjarsytra, sem hann fann og hugðist nota til að vísa veginn út úr þokunni norður í daladrögin, reyndist vera engin önnur en Þjórsá sjálf. Á áttunda degi villunnar fundu bændur í Eystri-Hrepp, sem voru að sækja skóg til eldsneyt- is, Kristin, í skógarkjarri suðvestan í Búrfelli. Pálmi heitinn Hann- esson hefur skráð söguna „Villa á öræfum“ og birt í bókinni Hrakn- ingum og Heiðavegum I. Hvort tveggja var stálminni Kristins og undurfagur stíll rektors, að sagan er perla, vafin snörum þætti um móðuna miklu, sem virtist aldrei ætla að taka enda. Ráðlegg ég þeim, sem kynna vilja sér landslag og staðhætti við Þjórsá inni á öræfum, að lesa þessa baráttusögu. I sama bindi Hrakninganna lýs- ir Pálmi einnig dirfskuför Sturlu í Fljótshólum, er hann hélt einn síns liðs úr Bárðardal og niður með Þjórsá að vestan, snemma vors 1917. Samanburður á stárám landsins. Þar sem Þjórsá fellur til sjávar milli Flóa og Landeyjasands um svonefndan Þjórsárós, er hún stórfljót á íslenzkan mælikvarða. Hún er næstvatnsmesta á landsins og á flestum sviðum tilþrifa- mest. Oft er spurt, hvort Þjórsá sé ekki mesta á landsins. Það fer nú eftir því við livað er miðað. Þessu er ekki ólíkt farið og í íþrótt-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.