Samvinnan - 01.12.1964, Blaðsíða 21

frá sér með annarri hendinni.
Svo reyndi hann að einbeita
sjónum sínum á mig.
„Þú — ætlar þó ekki — að
gerast sá níðingur — að — að
hafa af mér eignirnar mínar?“
Mér virtist hræðsla í augum
hans. Og mér leið ekki vel. Trú-
lega hefur þjáð mig þessi til-
finning, sem við köllum sam-
vizkubit.
„Hvað ætli ég vilji hafa af
þér. Og þú þarft ekki að vera
hræddur við mig, Guðfinnur
minn. Ekki vil ég þér nema
gott.“
„Ég — sé — þetta — allt
núna,“ sagði hann. „Þú ætlar
— að — stela — af —- mér —
eignunum — úr — því — að —
ég tapaði — skilríkjunum — og
— asnaðist til — að hafa —
þetta — allt — á — þínu —
nafni. Þú — hefur — alltaf
— verið — talinn — blendinn!"
Og nú gramdist mér við
hann, máske í eina skiptið á
ævinni, sem mér gramdist við
hann. Þurfti hann nú líka að
leggjast á sveif með álagavöld-
unum og segja, að ég væri
blendinn? Ég þagði um stund,
af því að ég vissi, að maður á
ekki að tala meðan gremjan
hefur yfirhöndina í huga
manns. En þegar ég tók til
máls einbeitti ég mér að því að
tala lágt og vingjarnlega:
„Vertu ekki að vitleysunni
þeirri ama, Guðfinnur minn.
Það ætlar enginn að hafa neitt
af þér.“
„Jú — þú — þú — ætlar
að — féfletta mig.“
Ég fann að mér tókst að
víkja gremjunni úr huga mér,
því lengur sem ég einbeitti mér
að því, og mér veittist létt að
tala lágum og vingjamlegum
rómi:
„Sjáðu nú, Guðfinnur minn
góður. Þér sjálfum og öðrum
er það Ijóst, að þú átt mjög
skammt eftir, því miður. Þótt
þessi hugdetta þín, að einhver
ætli að hafa af þér eigur þín-

Það umlaði eitthvað í sjúklingnum, honum frænda mínum, en
ég var ekki viss um, að hann fylgdist með því, sem ég var að
segja.
ar, væri rétt — sem alls ekki er,
þá getur það ekki skipt þig
neinu máli.“
Hinum veika manni tókst að
lyfta höfðinu lítið eitt af kodd-
anum. En það var of mikil á-
reynsla fyrir hann, og hann
hneig aftur út af. Það liðu
nokkur andartök, áður en hann
hafði safnað nægilegum kröft-
um til þess að geta tuldrað:
„Þú — ætlar — að stela öllu
— skilríkin — glötuð — eða —
þú hefur — náð þeim — og —
svo — léztu mig skrifa!“
„Guðfinnur minn, reyndu að
vera rólegur," sagði ég blíð-
lega, „og reyndu að bægja þess-
ari fráleitu grillu úr huga þér.
Og þó svo, að þú getir það ekki,
sem ég held samt, að þú getir
— þá skulum við hugleiða ró-
lega það, sem við vitum báðir,
ég á við, hvað tekur við eftir
dauðann. Við erum báðir al-
gerlega sannfærðir um, og
styðjumst við skoðanir lærðra
vísindamanna, að eftir dauð-
ann taki við alger útslokknun,
engin vitund, myrkur eða öllu
heldur alger hvíld eins og rétt-
ara er að kalla það. Ha? Er
það ekki rétt?“
Nú er mér ekki ljóst, hvort
hann fylgdist með því, sem ég
sagði. En hann tuldraði:
„Ég veit — ekkert — ekkert.“
„En þegar þú hefur rætt
þessi mál við mig heilbrigður
og skýr í hugsun, þá hefur þessi
skoðun þín verið jafn ákveðin
og skilyrðislaus og hún er hjá
mér. Þar fyrir utan gætum við
rennt huga að því, að einu erf-
ingjar þínir eru systkini þín
þrjú. Bræður þínir báðir eru
mjög vel efnaðir menn og
systirin er gift margmilljónara.
Ekki verður séð, að þeim ríði
það á miklu, hvort þau taka arf
eftir þig eða ekki. Það er ekki
einu sinni víst, að þeim yrði
það til nokkurs góðs.“
„Rétt — er — rétt“, tuldraði
sjúki maðurinn. Þú átt ekkert
— með — að — ásælast — eig-
ur mínar."
„Ég er búinn að segja þér,
vinur minn, að enginn ætlar
að ásælast eigur þínar, hvorki
ég né aðrir. Þér er óhætt að
trúa því. Á hinn bóginn finnst
mér það ætti að vera róandi
að gera sér ljósar þessar stað-
reyndir, sem ég var að benda
á. Ég er sannfærður um, að þú
skilur þær ekki síður en ég, ef
þú bara leiðir hugann að þeim.
Sem sé, þótt svo væri, sem ekki
er, að einhver ætlaði að hafa
af þér eigur þínar, þá má þér
standa nákvæmlega á sama,
hvað sjálfan þig áhrærir. Og
varðandi erfingjana, systkini
þín, þá er algert aukaatriði fyr-
ir þau, hversu mikinn arf þau
taka eftir þig.
í þriðja lagi, sem raunar er
aðalatriðið, og gerir öll önnur
sjónarmið fráleit, eftir stuttan
tíma stendur þér alveg á sama,
hver ráðskar með eigur þínar.
Sem sé eftir umskiptin tekur
við alger hvíld, algert vitundar-
leysi, eins og við höfum sann-
færzt um. Ekkert það sem verð-
ur eftir okkar dag, getur því
skipt okkur máli.
Nú vottaði fyrir þráa í svip
hans og hann tuldraði:
„Nei, mér — er ekki sama.
Ég — vil — að — eigurnar —
gangi til minna — eftir —
minn dag.“
„Þær ganga líka þangað
frændi minn. En hitt þykir
mér furðulegt, að þú skulir
ekki átta þig á því, að eftir
tiltölulega skamman tíma hlýt-
ur þér að standa á sama um,
hvað gerist hér á þessari
mauraþúfu, sem við köllum
jörð.
Þótt þeir tækju sig til og
færu að kasta atómsprengjunni
hvorir á aðra, þá ertu blessun-
arlega laus við hrellingar af
því, þar eð mjög náin framtíð
ber í skauti sínu algert vitund-
arleysi og algert hlutleysi
gagnvart öllu þér til handa.“
Mér rann til rifja að sjá
þj áningarsvipinn á andliti
hans, meðan hann stritaðist
við að muldra:
„Heldurðu — virkilega — að
— mér standi — á sama — um
mannkynið — drengur!“
Ég stundi. Það var greinilegt,
að hann skildi ekki sjálfsagða
hluti, enda þótt hann hefði
vafalaust átt létt með það heil-
brigður. En hann þjáðist, það
leyndi sér ekki. Eðlilega féll
mér það mjög illa, því að ef til
vill var ég orsök að geðshrær-
ingu hans — og kannske voru
þjáningar hans meiri vegna
hennar.
Annars var sá tími kominn,
að læknirinn gæfi honum deyf-
andi sprautu, og þá myndi hon-
um líða betur. Og í ráðaleysi
mínu með að gera eitthvað til
þess að sefa huga hans reyndi
ég enn á ný að fullvissa hann
um, að enginn ætlaði að hafa
neitt af honum.
Á meðan ég var að því kom
læknirinn.
Hann heilsaði þurrlega að
venju og þreifaði á slagæð
sjúklingsins. Síðan leit hann á
Framh. á bls. 58.
SAMVINNAN 21