Samvinnan - 01.12.1964, Blaðsíða 24

NATO FIMMTÁN ÁRA
Aðdragandi að stofnun bandalagsins
og árangur af starfi þess
Fullyrða má, að ekkert
ríki hafi fyrr eða síðar haft
jafn mikla möguleika til
heimsyfirráða og Bandarík-
in höfðu fyrstu árin eftir lok
heimsstyrjaldarinnar síðari.
Tjón þeirra í þeim hildarleik
hafði verið tiltölulega lítið,
miðað við skakkaföll þau, er
fjölmörg önnur ríki biðu.
Iðnaðarveldi þeirra, her og
floti voru öflugri en nokkru
sinni fyrr, og auk þess áttu
þau þá ein ríkja kjarnorku-
sprengjuna, þetta skelfilega
tæki, sem á einum góðviðris-
degi í ágúst setti jafnt skrið-
dreka sem stalínorgel á bekk
með klubbu steinaldar-
mannsins. Sú staðreynd, að
Bandaríkjamenn þá ekki
neyttu þessa dæmalausa
aflsmunar, er öflugust rök-
semd gegn nöldri þeirra, sem
sífellt bera þeim á brýn
heimsvaldastefnu og ný-
kóloníalisma.
Ætla má að framferði
annars mesta stórveldis ver-
aldar í stríðslok hefði orðið
nokkuð á annan veg, ef vís-
indamenn þess hefðu orðið
fyrstir til að leysa kjamork-
una úr læðingi. Að minnsta
kosti bendir hin skefjalausa
ágengni, er Sovétríkin sýndu
af cér fyrstu árin eftir stríðs-
lok og raunar fyrr, til þess.
í félagi við Hitler lögðu þau
undir sig hina pólsku hluta
Úkraínu og Hvítrússlands.
Með góðu samþykki sama
manns herjuðu þau á Finna
og brutu undir sig Eistland,
Lettland og Litháen, smáríki
vestræn að menningu og
byggð þjóðum sem eru lítt
eða ekki skyldari Rússum en
íslendingar. íbúar þessara
ríkja voru myrtir svo skipti
hundruðum þúsunda eða
fluttir til þrælabúða norður
við íshaf eða austur í Síber-
íu, þar sem aðbúnaðurinn
var litlu betri en í Ásvits og
Buchenwald. í stríðslokin
bættu svo Rússar við
ríki sitt Karpata-Úkra-
ínu, Búkóvinu og Bessarabíu,
en af þessum landsvæðum
er að minnsta kosti hið síð-
asttalda byggt rúmensku
fólki, fjarskyldu íbúum
Sovétríkjanna. Þá lögðu
Rússar undir sig og hina
Framh. á bls. 58.
Efst til vinstri: Bjarni Benediktsson, utanríkisráffherra, undir-
ritar Norður-Atlantshafssáttmálann í Washington í apríl 1949.
Til vinstri viff ráðherra stendur Thor Thors, sendiherra Is-
lands í Washington. — Neffri mynd til vinstri: Utanríkisráðherr-
ar NATO á fundi í París. Fulltrúi íslands á fundinum er dr.
Kristinn Guffmundsson, þáverandi utanríkisráffherra, en hann
var um skeiff forseti Atlantshafsráffsins. — Efst til hægri: ís-
lenzka sendinefndin á ráðherrafundi NATO í apríl 1953. Frá
vinstri: Hermann Jónasson, Bjami Benediktsson og Gunnlaug-
ur Pétursson, þáverandi fastafulltrúi íslands hjá NATO. I hak-
sýn fyrir miffju er Pétur Benediktsson, sendiherra, formaffur
Samtaka um vestræna samvinnu. — Miffmyndin til hægri: Ital-
inn Manlio Brosio, núverandi framkvæmdastjóri NATO heilsar
Pétri Thorsteinssyni ambassador, núverandi fastafulltrúa Is-
lands í ráffi Atlantshafsbandalagsins. — Neðsta myndin til hægri
gefur hugmynd um þá sókn Sovétríkjanna vestur á bóginn, er
koffnaffi niffur vegna samhuga andstöðu NATO-ríkjanna. Svörtu
svæffin eru þau, sem innlimuff voru í Sovétríkin um og upp úr
síffari heimsstyrjöld, en þau gráu eru ríki, sem Rússar gerffu sér
háff um svipaff leyti. Tölustafirnir merkja sem hér segir: 1. Svæffi
tekin af Finnum. 2. Eistland. 3. Lettland. 4. Litháen. 5. Hinir
pólsku hlutar Hvítrússlands og Úkraínu. 6. Karpata-Úkraína. 7.
Bessarabía og Norffur-Búkóvína. 8. Norðurhluti Austur-Prúss-
lands. 9. Suffurhluti Austur-Prússlands (lagffur undir Pólverja).
10. Pólland. 11. Oder-Neisse héruffin. 12. Austur-Þýzkaland. 13.
Tékkóslóvakia. 14. Ungverjaland. 15. Rúmenía. 16. Búlgaría. 17.
Albanía.
24 SAMVINNAN