Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.08.1921, Page 6

112
Tímarit íslenskra samvinnufélaga.
þar niður með samsvarandi þunga. Ilvort lieldur mis-
viturlegar ráðstafanir félagsstjórna og framkvæmdar-
valds, slys eða aðrar orsakir leiddu til þess, að ábyrgð-
in léti til sín taka, er það á hinn bóginn áríðandi, að
liún komi réttlátlega niður. Hver, sem á kröfu á hend-
ui' samvinnufélagi, á að eiga fullan rétt til að fá hana
greidda til síðasta eyris, en hann má ekki hafa laga-
legan rétt til þess að ganga að hverjum manni, sem
honum sýnist, og rtja hann inn að skyrtunni. Krafan
verður að greiðast, en á félagslegan hátt, jafnt og hún
er til orðin vegna allra.
Skipulag félaganna hefir skapað þá réttarvenju
innan sinna vébanda, sem tryggir einstaklinginn fyrir
gerræði. Ilitt getur ef til vill orkað tvímælis, hvort í
skjóli landslaganna væri hægt að brjóta bág við þá
réttarvenju. En sé svo, þarf að fyrirbyggja það með
lögum, sem eru í samræmi við anda og skilavenju
skipulagsins sjálf.
Þó að það sé næsta áríðandi, að afli þessu sé rétt-
látlega beitt út á við og að ábyrgðin komi réttlátlega
niður, er liitt ekki síður nauðsynlegt, að vel sé búið
um upptök ábyrgðarinnar og að hún verki samkvæint
eðli sínu og kröfum i n n á v i ð, þroskandi og bætandi
á livern félagsmann. Undirskrift b ó n d a n s á sam-
eiginlegt ábyrgðarskjal er ekki einhlít, nema nafn hans
standi þar sem tákn þeirrar siðlegu vitundar og ábyrgð-
arkendar, sem samvinnan á að byggjast á. Skipulags-
formið sjálft og framkvæmdastarfsemina þarf því að
miða að tvennskonar áhrifum á hvern einstakling. I
fyrsta lagi, að kalla til fullrar meðvitundar ábyrgðar-
tilfinningu hans gagnvart eigin skuldbindingum. I öðru
lagi, að veita honum ákveðna hlutdeild í framkvæmda-
ráðum innan vissra takmarka og aðstöðu, til þess að
sjá ábyrgð sinni borgið.
En þessum tvöfalda tilgangi, ábyrgðarkend og ör-