Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.08.1921, Page 29

Tímarit íslenskra samvinnufélaga. 135
af hverju það getur komið öðru en verðlagsstigmun-
inum.
Söludeildir félaganna munu starfa að meira eða
minna leyti á grundvelli kaupmenskunnar og úthluta
með meiri eða minni takmörkunum afgangi verðfram-
færslunnar fyrir kostnaði. Gæti það nægt til að skýra
umrætt framferði þeirra félagsmanna sem nokkuð eru
„á svellinu lausir“.
Þá er komið að fjórða og aðalatriðinu. Um þau
einkenni eða verkanir verðskipulagsins, sem þar ræðir
um, er enginn ágreiningur. Gangverðsskipulagið verkar
þannig, að það gerir ekki kost á, að öðlast allar um-
bætur, sem af verslunarsamvinnunni leiða, nema með
því að ganga undir merki félagsskaparins. Kostnaðar-
verðsskipulagið verkar aftur á móti þannig, að það
gjörir kost á að ná nær öllum umbótunum, án þess að
ganga undir merki lians; hamlar þannig vexti lians og
gengi.
Við leggjum aðaláliersluna á sitt atriðið hvor. Eg
á vöxt og gengi félagsskaparins og umbætur almenna
verslunarhátta með útbreiðslu hans. Hann á umbætur
utanfélagsviðskifta og telur því til gildis, að það sé
„siðmætara“, „víðtækara“ og „hugsjónahærra“.
Æðsta hugsjón höf. í kaupfélagsmálum virðist þannig
vera sú, að félögin hagi starfsháttum sínum þannig, að
þeir menn sem standa utan við og andspænis umbóta-
starfsemi þeirra, njóti jafns hagnaðar við félagsmenn,
þá menn sem bera fram og lialda uppi merki samvinnu-
hreyfingarinnar; hitt sé minna vert, þótt til þess þurfi
að velja þá starfshætti, sem valda því, að félögunum
verði torvelt, eða jafnvel ómögulegt, að ná því tak-
marki, sem þau hafa sett sér: að ná umráðum og um-
bótum verslunar almennings í sínar hendur.
Hugsjón höf. er all-nýstárleg og alls ekki samkvæm
stefnuskrá félaganna. Eg hefi fyrir mér stefnuskrá