Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.08.1921, Blaðsíða 21

Tímarit íslenskra samvinnufélaga. 127
ósæmilegt að draga sér, eí'tir kenningu þeirra í garð
kaupmanna.
3. Að það leysi á einfaldan og óhrekjanlegan hátt
hnútinn um skattskyldu kaupfélaganna.
4. Að það leggi ráðin um alment verðlag í hendur
félaganna, en taki þau af kaupmönnum, og skapi þar
með almenna réttarbót fyrir öll viðskifti.
Þrjú af þessum atriðum má skilja frá verðlags-
skipulaginu sem þvi algerlega óviðkomandi.
Nafnbundna fyrirframpöntun getur samþvðst hvorri
verðlagningaraðferðinni sem er, enda játar höf. það, og
skilur hana því frá sjálfur. Hún er sjálfstætt skipulags-
atriði. Hitt mun rétt vera — sem höf. segir — að þetta
skipulag hafi til þessa tíma verið meira tengt við
kostnaðarverðsreglun a.
Eg hefi enga tilhneigingu til að draga úr ástæðum
þeim, sem færðar hafa verið nafnbundu fyrirfram pönt-
uninni til gildis. Miklu fremur felst eg á þær, og tel
betur farið, að vakin sé athygli á henni.
Að hið lága verðlag dragi úr, eða útiloki, hagnað
af viðskiftum utanfélagsmanna, kemur því að eins til
greina, að félögin skifti við utanfélagsmenn. Það geta
þau gert eða látið ógert algerlega án tillits til þess,
hvorn verðlagningarmátann þau aðhyllast.
Eg er líkrar skoðunar og höf., að réttmætast og
eðlilegast sé, að félögin skifti að eins við sína eigin
félagsmenn. Æskilegast teldi eg þó, að þau gætu einnig
skift við félagsmenn annara samskonar félaga og verka-
fólk sitt. Mætti koma svo fyrir viðskiftunum við verka-
fólkið og félagsmenn annara félaga, að þeir fengju a.
m. k. jafn háa uppbót á viðskiftum sínum og félags-
menn fá sjálfir til óbundinna umráða, en tilsvarandi
hluti við það sem félagsmenn leggja til félagsþarfa og
sjóða, gengi á einhvern hátt til almennra félagsþarfa.
Ættu félögin ekki fyrir þannig löguð viðskifti að verða
9*