Andvari - 01.01.1943, Blaðsíða 15

andvaiu
Einar Hjörlcifsson Iívaran
11
hjartnanna og miskunnarleysið, hvort sem þetta var sprottið
af heimsku og fáfræði (Vitlausa Gunna) eða eigingirni og valda-
græðgi (Ofurefli). Hann vissi, að rótin var hin sama, sem slíkt
illgresi var sprottið af, hvort sem það þroskaðist i sál auð-
niannsins eða öreigans.
í fyrstu fannst Einari allmikil deyfð yfir andlegu lífi Vestur-
Íslendinga. Þetta var og þannig, þangað til þeir fundu sitt
deiluefni; hefði það og verið ólíkt íslendingum, ef það hefði
dregizt mjög lengi að afla sér einhvers til að rífast um. Komu
upp harðvítugar og leiðinlegar deilur um smámuni og dægur-
flugur, um mannasetningar í trúmálum, sem jafnvíðsýnn mað-
ur sem Einar var alla tið gat ekki með nokkru inóti litið á
seni nein sáluhjálparskilyrði. En þótt manni finnist nú oft
hroslegt að lesa þessar deilur, eftir svo langan tíma, þá voru
l^ær oft svo illvígar og persónulegar, að undrum sætir. Lundar-
*ar íslendinga er ekki hógvært venjulega, þegar út í þrætur
,er. Hörð barátta norrænna manna við óblíða náttúru, vetrar-
hörkur og stórhríðar, úfinn og hættulegan sjó, þokur og ísa,
°g hér á landi barátta við elda og öskufall, hungur, harð-
rétti og kúgun, hefur gert skapið hart og nokkuð miskunnar-
hiust. En á milli óblíðu og harðinda koma hér á norðurhjörum
hinir yndislegustu bliðudagar, sem verða enn þá hugljufari
°g dásamlegri sökum viðbrigðanna. Þetta mótar skap norrænna
Gennana. Það má segja, að þeir séu oftast reiðubúnir til þess
;*ð kasta sverðinu og grípa hörpuna. íslenzk raunsæi er venju-
'ega rómantísk og draumlynd í aðra röndina. Það þarf óvenju-
’egá góðar gáfur og óvenjulega mikla menntun til þess að verða
þess megnugur að hefja sig upp yfir deilurnar og dægurþrasið.
Hvortveggja þessi skilyrði hafði Einar Kvaran. Hann var llug-
gáfaður og gágnmenntaður. Þess vegna varð hann aldrei star-
hlindur ofsatrúarmaður á neina stefnu í landsmálum né félags-
'nálum, gat ætíð virt og metið aðstöðu andstæðinganna og litið
h málin einnig frá þeirra hlið. Einmitt á þann hátt fann hann
oft veilurnar i málstað þeirra, miklu fremur en aðrir, sem
stöðugt einblina aðeins á sinn eigin málstað. Hæverska var
honum í blóð borin, allur ruddaskapur og klúryrði vnr honum