Fálkinn - 18.12.1937, Qupperneq 13

F Á L K I N N
9
in hafði verið lögð fyrir Karl
keisara fimta á ríkisdeginum i
Agsborg 1530 og var textimi á
latínu og afrit af honum átti
Melankton ekki. Gerði hann því
þýsku þýðinguna, sem út kom
1531 eftir minni, því að keis-
arinn hjelt latneska frumritinu
og neitaði að láta það af hendi
áftur og glataðist það síðan.
Melankton var síðan að breyta
játningunni og þessvegna eru
ýmsar útgáfur til af henni.
A Norðurlöndum var prent-
hstin einnig mikið notuð í þágu
siðaskiftanna á fyrri hluta 10.
aldar. Þá voru að visu ekki
nema fáar prentsmiðjur til í
Danmörku og Sviþjóð og eng-
in í Noregi, svo að mikið var
jjrentað af Norðurlandabókum
í Þýskalandi. í Svíþjóð kom
fyrsta siðskiftabiblían, „kon-
ungsbiblían“ eða Gustafs Vasa-
Biblían ut á sænsku árið 1511.
en fyrsta biblian í finskri liýð-
ingu kom ekki út fyr en 100 ár-
iim síðar, árið 1642. Árið 1550
kom biblía Kristjáns III. út og
var þýdd á dönsku af kanúk-
anum Christjern Pedersen sagn-
fræðingi. Myndirnar i þessari
biblíu eru allar skornar i trje,
eftir biblíumyndum Lúthers.
Kirkjum og prestum i Dan-
mörku, og Noregi var skipað
að kaupa biblíu þessa, en ekki
urðu nærri allir til þess, því að
útgáfan var dýr einkum var
hún lítið keypt í Noregi enda
átti lærdómur Lúthers erfitl
uppdráttar þar framan af. Er
talið að ekki liafi nema 96 ein-
tök af. biblíu þessari selst lil
Noregs. Nú er þessi biblía nær
ófáanleg, en hún var gefin út
af Levin og Munksgaard árið
Sýnishorn af Guð-
brandsbibliu, m°ð
inngangi Guðbrands
biskups að Gamli
lestamentinu, prent-
að 1584.
yjufrnS)oíti
at> flimcr iTSc*
trðsis a bv
@$ri/?ue 03
pojiuUritcf
P4Íf 03 pci
tur þ«r njfa
off«samls
fwmrnrtít
©ðtttía %t»
Ofimcrttcb fkaí •
. « pyralifKf} þt
ll&iic wanl'ligc
kfrtjt
h'Á ma Ztfia
ttifítíttm
ornwíe pfer Uh
Xcfíamanfcð
S.OKarf, Zufy
S gnmto £e|?amenffim
2P?ftí fijíf5/®o fm atfit þaö at cfne gtf
þaff nu cnDa/2 esO pat þaílCe ccfc amtaö'
3<r/CDectiMttöc aö þnm tmqtfi þaC
íeifa (Stícgortae/ þaö cr aftCltgar titfrtttr.
Itamertffitu/ tyima DJidiimg ao paft þefu
tttus z Pctrc acrer mcrEcíigfr 3D?cft. &fí <
f. (Xanfal'fD Jíifningcua/þuiab þiin 6cr £
Og ©. Pafl DnCut Smtoíþco/5íö þfí j?uí.
gu iXifntngarfmtar* Cs úKXom,-i. <0rc
íiumflf af <cöuCe|3ítfmnguffe fnrcr þctfcö.
fugrr yn |u/ao eyrtirt fte ntntff af ÍSfobe Skwtbs epícr DCtínmgufíf/ z f
rppapftrtfctT. 3 famanwfa ctjfaroff©. pefwropfarrftclffflfí or
íOg pta giora tr þar fprer/at fpt viiia títfia off/aö vitt ede f?uíö '
Ut %tifamfco/þfUðtir fefa pana vanbfiqa/meb pui aö þctr fiafþ-
gaöfafiífsa srunöaalla og fctmjfa mj þui gamla Xefíafúur
©o fcm pat ©. íncaj fFrifat Qt<t 17. Qfb pttt t Ztffp*'
Dvtíntttgaftar/ þuerf þcer þtcilöe fuo i ©. jjoff '
tnmfa aö fnreríqta
patqamtct
1928 í ljósprentaðri útgáfu, á
sama liátt og þetta forlag hefir
gefið út íslensk bandrit.
Jón biskup Arason bafði setl
prentsmiðju á Hólum og var
hún endurbætt mjög af Guð-
brandi biskupi Þorlákssyni,
sem rjeðst í það að þýða biblí-
una og koma henni út á ís-
lensku. Ivom Guðbrandsbiblía
út árið 1584 og verður jafnan
talin eitt merkasta verk is-
Verður þvi ekki annað sagt, en
að íslendingar hafi verið fljótir
til að eignast bibliuþýðingar á
eigin máli. Guðbrandsbiblía og
Oddstestamenti eru nú mjög fá-
gætar bækur, ekki síst bin síð-
arnefnda, sem mun vera dýr-
asta bókin íslenska, sem til er.
Norðmenn sátu á hakanum
hvað prentsmiðjur snertir, og
kom það til af því, að þeir voru
þá algerlega háðir Dönum,
höfðu engar sjálfstæðar bók-
mentir og dönsku fjrrir ritmál.
„Nóttin langa“, sem kölluð hef-
ir verið, var þá kolsvört. Það
var ekki fyr en árið 1643 að
Norðmenn fengu prentsmiðju í
Noregi, um 100 árum á eftir
íslendingum og 50 árum á eftir
Dönum og Svíum.
lenskrar prentlistar. En áður
bafði Oddur Gottskálksson þýtt
Nýja Testamentið og kom það
út á prent 44 árum á undan
Guðbrandsbiblíu, árið 1540.
Hlaðsiðu úr Lúi-
hersbiblíunni frá
1534, upphafið á
Amos spámanni.
Eins og myndin
sýnir var ytri
i'rágangur útgáf-
unnar mjög vand
aður og fylgdi
mynd hverjum
flokki alls 123, og
a p phafsstafirnir
voru mjög íburð-
armiklir. Eintak-
ið, sem myndin
er tekin úr, gaf
Lúlher Jóhannesi
Agricola og hefir
hann gert leið-
rjettingarnar, sem
9ct* gtop(>ct
$ '$0 tftö/.pa#.:?juiO0/t)c»-
viítcr a»> 'JOCsétu‘jVQlitpér^-tWr/KC/
\chcn fcatrtcr jfrad/nirjnt V'liftÞfá
Í& 2\*5ni£eö tnn
-j ÍÚnice*
f jí Íör ror feftn «ri>t>r‘íc»i, Vþb fptjri>/
jCrr »*trft .iV»K iTÍÍc•»
í :■'%vnÞ f'cjuc jrimaufrf hotni
\4‘ 1 Mfmwitöcííjutcnnmcc/ v
fK' 1 '• i\cjÞcn a.>r«>ftt( íiil*. b'tí £-t><tmtÍ
’•" ''‘ŒÍMrTX-jfoT <1( .ofcf nfcrívrV«hn.''{ro. .*
^olHKKfrrrfXíl'.'mVÞrít
rnö' VKf tt.'tiírttCama!o, a'ií fvíiirmdit fcivSíih'i bcmniþ/Nvtj
nc ‘■f'tlcfipimi tiírHfn ivicffit gtbrcjjtbm babcn/ÁítóMbcrn ícfc* tvíi cni
fcii ?vt)»dui nui'bur* i?auc jC'»ihcI/tiá» fd t»te F'iílcþt íÉScnpöbab
v.i ,rtifji. ynbub mi bujMTjfa, mbm ijcn '> m> Mc tmv
n'oncr mtff' bon fclbc‘?li1?n?htnpt ncm/öcr öcti f'vtftcr r.o*bctn
t'fhðiirjr ivjufcauFiotmi batr bdð&ofct inn 0>ru fol ficn &ír trcc
ítcfuua'crocn /Vruhrnct
^ofptdlnOfr X'mb brcv rtib ricr faj/fr rctUni (tafó/
n *( Klijrnicbt fdvncn/iCanimli, bao fic bic pjTAnnnicn tv.itci f,r>
fartijcji ífíb jiiö.I.tHvú ftt'cin vcftncbcn tj.'.þcu/^oiiÞcnj Kh a'ticíii
' jcui itm
Qftrtvk-
sjást á spássíun-
itm op á milli lin-
anna.