Fálkinn - 20.07.1960, Blaðsíða 6

RíJcisstjórn íslands
liorfir móti sól á
Alþingishátíðinni.
Frá vinstri: Jónas
Jónsson, Tryggvi Þór-
hallsson og Einar
Arnórsson.
☆
Endurminningar frá Alþingishátíð
Vefflegasta, ag fjaímennasta hátíö9
setn haldin hefnr verið « Jfstandi
GAMLA DAGA, það er að segja
á fyrstu áratugum þessarar ald-
ar, höfðu unglingar gaman af að
spyrja eldra fólkið um þjóðhátíðina
1874, er Kristján IX. heimsótti Island
fyrstur konunga, „með frelsisskrá í
föðurhendi". Það fennti seint yfir
þann atburð. Fjöldi núlifandi fólks
man aðra konungskomuna, 1907, er
Friðrik VIII. minntist í ræðu á „hin
tvö ríki sin“ og danski forsætisráð-
herrann fékk magaverk, að því er
segir i Isafold frá þeim tíma. En eft-
ir þann magaverk fór sjálfstæðisbar-
áttu Islands að miða betur fram en
áður. Aðeins 11 árum síðar hafði Is-
land fengið viðurkenningu sem sjálf-
stætt ríki, í konungssambandi við
Dani að visu, en með fullum rétti til
að slíta að fullu öllum tengslum við
Dani eftir 25 ár.
Það var i endurskini frá sigrinum
1. des. 1918, sem þúsund ára afmæli
Alþingis var haldið hátíðlegt dagana
26.—28. júní 1930. Stjórnmálablöðin
hafa rifjað þann atburð upp, sagt
frá dagskránni og ræðuhöldunum og
í sambandi við það hafa sum þeirra
reynt að þakka sínum flokki hve há-
tíðin tókst vel. Svona barnaskapur
ætti ekki að sjást i sæmilega full-
þroskuðu stjórnmálablaði, þvi að
hann lýsir því, að blaðið telji lesend-
ur sína ekki hafa náð sæmilegum
fermingarbarnsþroska.
Alþingishátíðin tókst vel vegna
þess, að allir stjórnmálaflokkar vildu
að hún tækist vel, og vegna þess að
forsjónin lagði sinn skerf fram, þann,
sem er svo mikilsverður landi og
þjóð, sem á jafn mikið undir veðrinu
og við íslendingar eigum. Hún tókst
vel vegna þess, að til þess að stjórna
henni völdust menn, sem höfðu bæði
vilja og getu tií þess að gera það,
sem gera þurfti.
MIKIÐ FÆRST 1 FANG.
Ég efast um, að menn hafi yfirleitt
gert sér ljóst fyrir þrjátíu árum, hve
þung byrði var lögð á þá menn, sem
áttu að „bera ábyrgð á“ Alþingishá-
tíðinni, og þá fyrst og fremst á fram-
kvæmdastjóra hennar, Magnúsi Kjar-
an stórkaupmann. Menn verða að
hafa í huga, hve mikið aðstæðurnar
til þess að halda stórhátið hafa
breyzt næstliðin 30 ár. Hve bilakost-
urinn var margfalt minni en nú er,
Samt komust um 30 þúsund manns
á Alþingishátíðina, og langtflestir í
bíl. Björn Ólafsson sá um það; hann
var „samgöngumálaráðherra" Kjar-
ans. Engar óspektir urðu á Þingvöll-
um þrátt fyrir mestu gestakomu, sem
þar hefur verið. En lögreglunni
stjórnaði Bjarni á Laugarvatni, gam-
all leikfimikennari og í þeim 100
manna hóp var enginn, sem hafði
komið í lögregluþjónsbúning. Þeir
voru einkenndir á þann einfalda hátt
að kaupa handa þeim hvítar kápur
með bláum kraga, svo að þeir sáust
vel álengdar fjær í öllum fjöldanum.
Eitt mesta vandamálið var að út-
vega næturstað öllum þessum gesta-
fjölda, bæði erlendum og innlendum
boðsgestum og svo öllum landsbúum,
sem vildu heiðra hátíðina með nær-
veru sinni, ýmist af forvitni eða þjóð-
rækni. Framkvæmdastjórinn leigði í
því skyni 4.500 tjöld, sem sett voru
upp inni á Leirum, skipulega eins og
borg, sem teiknuð er með reglustik-
um og beinum götum en ekki með
krókaleiðum eða krákustígum. 1 sér-
stöku hverfi í Háugjá var tjaldstað-
ur stúdenta; þeir voru margir, því
að norrænt stúdentamót var haldið
á Þingvelli þessa daga. Og það var
af forsjálni ráðið að hafa stúdentana
sér, svo að þeir þyrftu ekki að tala í
hálfum hljóðum eða neita sér um að
„sjunga om studentens lyckliga dag“.
Á Þingvallatúni voru tjöld þing-
manna og erlendra blaðamanna, sam-
boyuisvya oyiMiiyui a ^í.ipingistianöinni.
6
Fálkinnt 24. tbl. 1960