Fálkinn - 20.07.1960, Blaðsíða 19

í ofboöi voru grafin ný göng ofan í námuna til aö reyna að bjarga manns-
lífum. En þaö var of seint.
klukkan væri bráðum að verða Ijög-
ur, svo að það gilti einu hvort ég
liti eftir þessu eða ekki.
— Allt í lagi, sagði ég. — En þetta
tekur aðeins eina mínútu.
OG EIN MlNÚTA VAR EFTIR.
Mér þótti vænt um mág minn. Öll-
um þótti vænt um hann. Hann var
alltaf nærgætinn og vinalegur. Við
þarna í Coalbrook kölluðum hann
Jólasveininn, því að hann átti alltaf
eitthvað til að gefa krökkunum og
öllum umrenningunum, sem komu í
þorpið. Stundum fékk hann skæting
fyrir þetta hjá konunni sinni — þ.e.
a.s. systur minni. En þessi sex feta
risi með ljósa hárið hélt góðgerða-
starfseminni áfram, eigi að siður.
Okkur þótti öllum vænt um hann,
bæði svörtum og hvítum. Það er það
bezta, sem hægt er að segja um
hann — núna.
Þrjátíu sekúndur.
Ég gekk fram hjá 8—9 basútó-
negrum, sem voru að moka kolum
á vagnana, og nú fann ég að hreyf-
ing var komin á bergið. Það var
líkast og titringur kæmi í jörðina, og
ég heyrði einhvern hrópa, að hætta
væri á ferðum. „Ingozi“.
Nokkrir svertingjar hlupu fram
hjá. Nú skalf fjallið og nötraði, og
allt í einu varð sprenging, allt í
kringum mig. Ég tókst hátt á loft
— þó ég sé 100 kg þungur, og slengd-
ist upp að timburþilinu í einu afhýs-
inu, en þar höfðu styrktarstaurar
verið reknir undir loftið. Svo heyrð-
ist þrumuskruðningur — og 800 smá-
lestir af grjóti hrundu og fylltu námu-
göngin.
Sterkur hvinur heyrðist í göngun-
um. Mér datt í hug „tunnelarnir",
sem þeir nota til að prófa hraða
módelflugvéla í. Hljóðið var eins.
Ég hafði fengið högg á höfuðið og
studdi mig við staur. Á næstu sek-
úndu rakst höfuðið á mér upp í loft-
ið, þrem metrum fyrir ofan mig.
Ósjálfrátt ríghélt ég mér við st-aur-
inn með hægri hendi og krosslagði
fæturna utan um hann, alveg eins
og api.
Klukkan var slegin. Deginum var
lokið.
Stormgusa þaut gegnum göngin,
blindaði mig með koladusti, sem
fyllti á mér vitin og komst alla leið
ofan í lungu. Ég var í hálfgerðu roti,
en fann að gangurinn hrundi hægra
megin við mig og grjótkastið lenti
á hryggnum go herðunum á mér.
Drunurnar ætluðu að æra mig. Ég
var að missa meðvitundina, en samt
hélt ég mér dauðahaldi um staurinn.
MILLI HEIMS OG HELJU.
Stormrokurnar komu af hruninu
í ganginum. Þær linuöustu smátt og
smátt, en drunurnar héldu áfram.
Allt var svart og fullt af kolaryki.
Ég var grafinn í grjóti og mylsnu
upp að mitti. Lungun hrópuðu á loft,
ég gat ekkert séð og ekki hreyft
fæturna. Ég heyrði einhvern kveina
á zúlú-máli: „Ukuzisa! Ukuzisa!" —
Hjálp! Hjálp!
Þú verður að komast héðan, sagði
ég við sjálfan mig. Komast héðan
áður en göngin falla alveg saman!
Svo sleppi ég takinu á staurnum,
sem hafði bjargað mér frá bráðum
bana. Ef ég hefði ekki ríghaldið um
hann, mundi stormhviðan hafa slengt
mér á grjótið og lamið mig í hel. Nú
sat ég á steinum og reyndi að draga
að mér hægri fótinn, en hann var
fastur. Svo reyndi ég vinstri fótinn.
Hann var lika fastur.
Angistin yfirbugaði mig — ég veit
ekki hve lengi. Svitinn bogaði af
mér, inn I augun og munninn, og ég
tautaði skjálfandi við sjáfan mig: —
Vertu rólegur! Hertu upp hugann.
Grafðu frá fótunum á þér.
Ég fann gólfið undir mér hristast,
og enn ætlaði skruðningurinn að gera
mig vitlausan. Ég óttaðist að verða
grafinn lifandi þá og þegar. Ég
reyndi að toga í steinana, sem
þrengdu að fótunum á mér og skeytti
ekkert um þótt ég rifi fingurna til
blóðs, bryti á mér neglurnar og risp-
aðist á handleggjunum. Og alltaf
heyrði ég kveinin í deyjandi mann-
inum, sem var þarna skammt frá
mér í myrkrinu. Ég reyndi að kalla
til hans: — Biddu — ég kem bráð-
um!
Ég henti steinunum frá mér i all-
ar áttir. Ég hafði svo miklar kvalir
í fótunum, að mér fannst þeir vera
brotnir á mörgum stöðum. Mig svim-
aði og ég hafði hellu fyrir eyrunum
og vissi varla hvað ég gerði. Og mér
fannst ég mundi ekki eiga nema
nokkrar sekúndur ólifaðar. Sviminn
hefur líklega stafað af gasinu í loft-
inu.
BARÁTTAN VIÐ DAUÐANN.
Rödd í myrkrinu. Einhver, sem jós
úr sér formælingum og bænum til
guðs á víxl, sumpart á zúlú-máli,
sumpart á búa-máli. En eftir nokkra
stund varð mér ljóst, að þetta var
mín eigin rödd. Nú hafði ég losað
grjótið frá hægri fætinum niður að
ökla, en sjálfur fóturinn var enn
skorðaður undir steini, sem mun hafa
vegið 6—7 kíló. Steinninn var skorð-
aður við staurinn.. Loks sá ég, að
ef ég gæti losað vinstri fótinn, mundi
ég eiga auðveldara með að ná þess-
um steini burt.
Allur námugangurinn riðar og
skelfur, eins og þegar hundur hristir
rottu- Ég er að sleppa mér af hræðslu
og býst við að björgin hrynji þá og
þegar yfir mig og grafi mig. Ég get
ekki hugsað, allt er á ringulreið.
Stundum slokknar meðvitundin,
stundum hef ég rænu og skil hvað
ég er að gera. Ég hef fengið svöðu-
sár á höfuðið undan egghvössum
steini, það blæðir úr hundrað sárum
á mér — en ég hef ekki hugmynd
um það — veit aðeins, að ég er í
lífshættu.
Ég hef verið eins og óður maður
í 3—4 mínútur, kannske meira. Mér
fannst það vera margar aldir. í dag
eru margir dagar liðnir síðan þetta
gerðist, en ég get ekkert sagt um
hve lengi ég barðist við dauðann
barna í koldimmum námuganginum.
En nú hafði ég losað vinstri fót-
inn. Ég lyfti honum, en trúði varla
að það væri fóturinn á mér. Og fót-
urinn var heill. Mér hægði stórum
við það. En ég átti bágt með að
anda. Gangurinn var fullu af súrri
kolasvækju og ég vissi, að þarna var
eitrað loft, lyktarlaust og ósýnilegt.
Loks gat ég losað hinn fótinn. Það
kom á daginn siðar, að hann var
brotinn um öklann. Nú heyrði ég
vatnsrennsli og fann að bergið við
hliðina á mér var orðið vott. Nú
var um að gera að komast gegnum
ganginn, út að námugígnum. Ég fikr-
aði mig áfram, skreið lengi, unz ég
uppgötvaði, að ég hafði farið i öfuga
átt. Eitt sinn varð hár fyrir hend-
inni á mér. Mannshöfuð stóð upp úr
urðinni. Ég skreið til baka, fikraði
mig áfram á hnjánum og olnbog-
unum.
Aftur rakst ég á mannslik. Það lá
á grúfu, hálfgrafið í urðina. 1 sömu
svifum heyrði ég skruðning bak við
mig. Grjóthrun. Ég tók á slagæðinni
á manninum. Hún hreyfðist ekki.
Höfuðið var í klessu.
Áfram! Allt í einu varð tóm fyrir
hendinni á mér. Ég var kominn fram
á brúnina á námugígnum, sem gekk
50 metra niður fyrir ganginn, sem ég
var í. Upp á yfirborðið voru nærri
200 metrar. Að baki mér var dauð-
Framh. á bls. 32.
FálkinUj 24. tbl. 1960
19