Fálkinn - 20.07.1960, Blaðsíða 16

SiRfíili maðurinn
— oa lclturinn hani
Kvenlólkið skildi aldrei neitt!
Það var alltaf sínöldrandi og hót-
aði að bora gat á bátinn svo hann
sykki, eða draga hann á land og
mölva hann í eldinn. Gamli maður-
inn hafði verið heilsutæpur upp á
síðkastið. Fyrst voru það nú lappirn-
ar, sem voru ónýtar, en verra var
þó hitt, að jafnvægistaugarnar voru
farnar að bila. Hann riðaði og datt
kylliflatur þegar minnst varði.
Þetta var alveg að gera út af við
aðra dótturina. Hvenær sem gamli
fiskimaðurinn fór út, hljóp hún upp
á hólinn til að líta eftir honum. Hún
gat séð til hans þangað til hann
hvarf niður fyrir naustið. Ef bið varð
á að báturinn sæist koma fram, hélt
hún að eitthvað hefði orðið að, en
báturinn kom alltaf og sá gamli réri
honum út að veiðibátnum sínum. Þá
fór hún inn og var þar hálftíma,
síðan út aftur til að athuga hvort
gamli maðurinn kæmist í land.
Þetta var alveg að fara með hana.
Báturinn var ekki á marga fiska.
Hann flaut af gömlum vana, en þeir
höfðu átt marga stundina saman,
gamli maðurinn og báturinn. Hann
hafði keypt hann eitt vorið, eftir
óvenju góða verttíð. Þá var allt
grænt og fallegt, og hann hafði trú-
lofazt og farið skemmtiferðir með
konuefninu á bátnum, dag eftir dag,
mörgum til hneykslunar. Bátinn haf ði
hann skírt „Flóttann" — enginn vissi
hvers vegna, en þetta var, hvað sem
því leið, dýrðlegt sumarr
Hann hafði farið á fiski með bát-
inn veturinn eftir. Hann var aleinn
og sat við stýrið og söng. Þetta var
triilubátur, — ofurlítil skonsa framí,
en báturinn opinn að öðru leyti. Oft
var hann að hugsa um að setja stýris-
hús fyrir aftan lúgarinn, svo að hann
gæti varizt ágjöfunum án þess að
vökna, en aldrei varð neitt úr því.
Hann sat alltaf afturí, í olíustakkn-
um og reið öldurnar eins og draugur.
Hann fékk hreyfil i bátinn og afl-
aði vel í margar vertíðir, bankanum
til mikiliar ánægju, og alltaf var
hann einn. Margir vildu vera með
honum, en aldrei varð nema einn um
borð á „Flóttanum". Heppnin var
meö honum og hinir töldu hann á-
gjax-nan, þess vegna vildi hann helzt
vera einn, hvað sem hver sagði.
Gömul kertling uppástóð, að hún
hefði séð draug sitja við stýrið á
bátnum hans, hún hafði heyrt drauga-
væl, og þegar hún signdi sig, stakk
draugurinn sér fyrir borð. En fiski-
maðurinn hló að þessu, og daginn
eftir rotaði hann kóp. Á heimleið-
inni gekk hann við hjá kerlingunni
og fleygði kópnum inn í göngin.
— Þarna er draugurinn þinn, kerl-
ing, öskraði hann og hló svo trölls-
lega, að svarti kötturinn þaut eins
og skot út um gluggann og felldi
begóníupottinn kerlingarinnar um
leið. Kerlingin bölvaði og ragnaði
og spáði fiskimanninum dauða og
víti, tók siðan upp begóníuna, en
hún varð aldrei söm og jöfn eftir
það.
Drauginn sá hann aldrei, hann
hvarf eftir að hreyfillinn kom í bát-
inn.
Það var svo að sjá, að fiskimaður-
inn gæti ekki aflað nema á „Flótt-
anum“. Einu sinni hafði hann dregið
hann upp, til að bika hann í botn-
inn, og réð sig á annan bát. Þar farn-
aðist honum ekki vel.
Þeir fóru upp á eitt alræmdasta
skerið fyrir vestan Rein og misstu
bæði bát og afla. Fiskimaðurinn
komst í land á hálftómri olíutunnu,
með haimoníku á bakinu, sem gaul-
aði ámátlega i hvert skipti, sem hann
handfesti sig á tunnunni. Og tunnan
valt og valt, en fiskimaðurinn og
harmonikan komust sæmilega heil úr
svaðilförinni. Maðurinn, sem átti
harmoníkuna, vildi nú hvorki sjá
hana né fiskimanninn framar, svo
að nú heyrðist stundum í henni frá
íiskimannsbænum, þegar hljótt var
á kvöldin. Hann hafði skírt hljóðfær-
ið Söngsusi, og sagði að það þýddi
höll, á einhverju gleymdu tungumáli.
Konan hans hét Jenny og ól hon-
um fjórar dætur og einn son. Þegar
hann kom heim úr verinu á vorin,
stóð hún á tilteknum stað á hólnum
og veifaði. Ef hún hafði eignazt
dreng á vertíðinni, veifaði hún rauð-
um klút, en hvítum ef telpa hafði
fæðzt. Loks fór hún að veifa klút-
laust.
Einu sinni hafði hann komizt í tæri
við hval. Þetta var smáhvalur, sem
kom upp rétt hjá bátnum. Hann
slöngvaði handskutlinum og hvalur-
inn dró marga metra af línunni fyr-
ir borð. Loks varð fiskimaðurinn að
skera á, þegar ekki voru nema nokkr-
ar álnir af línunni eftir á keflinu. En
nokkru siðar hljóp hvalurinn á land,
og þeir sem drápu hann drógu hann
í næsta kaupstað og seldu hann.
Fiskimaðurinn bölvaði og ragnaði og
sagðist heimta að fá aftur skutul-
inn og línuna, en þeir hlógu bara að
honum, og eftir það varð hann fúll
hvenær sem á hvalveiðina varminnzt.
Sérstaklega eftir að hann frétti hve
mikið þeir höfðn fengið fyrir „hval-
inn hans“.
Hann fór þvert yfir fjörðinn á
„Flóttanum" einhverntíma þegar leit
út fyrir rok, og það varð líka rok.
Hann varð að fara í var undir landi
og var þar í barningi hálfan þriðja
sólarhring, varð olíulaus og varð að
róa alla leið heim, en það mátti eng-
inn fá að vita. Þegar hann kom
heim sagði hann Jenny, að hann
hefði lent á kendiríi í Boðey, þess
vegna hafði honum seinkað svona.
Jenny sagði hann ljúga því og hellti
vænu staupi af brennivíni í kaffið
hans, — um vorið eignuðust þau ann-
an soninn.
Aldrei varð hann sæmilegur bóndi.
1 mestu heyskaparönnunum datt hon-
um allt í einu i hug, að ekki mætti
dragast að bika bátinn, jafnvel þó
hann hefði verið bikaður fyrir stuttu.
Svo dró hann bátinn á land og fór
að stússa við hann, og þá hvessti
Jenny brúnirnar, rigsaði út á tún
og fékkst við heyið ein.
Flestum fannst, að eitthvað mundi
vera bogið við manninn. Margir áttu
báta, en það var ekki einleikið hvern-
ig hann fór með sinn bát, dekraði
við hann eins og nýfæddan kálf og
hljóp úr heyinu I brakandi þerri til
að bika hann. Trúað fólk sagði ,,þú
skalt ekki aðra guði hafa“, og það
sagði það lika við trúboðann þegar
hann kom, og hann samdi alvarlega
ræðu, sem hann hélt í bænahúsinu
nokkru fyrir höfuðdag.
En hinn forherti syndari sat heima
og var að splæsa kaðal, í stað þess
að fara í bænahúsið, þó að þetta
væri á laugardagskvöldi. En þrátt
fyrir bikanir og málningu hlaut bát-
urinn að eldast. Hann varð grár og
feyskinn og það varð gamli maður-
inn líka. En þó liðu mörg ár svo enn,
að enginn aflaði betur en „Flóttinn".
Hann reri í hvaða veðri sem vera
vildi, og alltaf náði hann lendingu
aftur. Stundum kom hann að vísu
með brotna siglu og marandi í kafi,
en alltaf hafði hann það. af.
Synir hans vildu ráða hann upp á
hlut, þegar þeir keyptu sér þilskipið
og netin, og ætluðu sér að eignast
nót eftir nokkur ár, en hann hristi
höfuðið.
Þegar fimmtiu lesta skipið kom inn
á voginn, var gamli • maðurinn að
negla blikkplötu yfir rifu í stafnin-
um á bátnum sínum. Hann athugaði
bátinn hátt og lágt í nokkrar mín-
útur, og mun hafa komizt að raun
um, að hann væri góður ofansjávar,
en lélegur að neðanverðu. En það
sagði hann engum, heldur reri út
að skipi sona sinna til að þess að
óska þeim til hamingju.
En nýja skipið aflaði ekki eins vel
og það hafði útlit til. Líklegast væri
réttast að athuga hvort ekki væri
hægt að hafa meira upp úr búskapn-
um, undir eins og búið væri að borga
lánið og veiðarfærin. Þeir bræður
höfðu áætlað, að hægt yrði að borga
skipið á fimm árum, en breyttu fljót-
lega áætluninni í fimmtán ár. Gamli
maðurinn sagði fátt, og drengirnir
16
Fálkinn, 24. tbl. 1960