Fálkinn - 18.04.1966, Page 10

10 FÁLKINN
KLÁMFENGNIR LEIKIR EÐA ÁDEILA Á SAMTÍMANN?
’-----------------------— ... ...
Stutt kynning á því
sem amerískir
nefna „HAPPENING'
FYRIRBURÐIR
Það byrjaði svona:
Einn góðan veðurdag kom að því,
að málararnir urðu leiðir á málverkun-
um sínum, og þeir tóku til sinna ráða.
Sá fyrsti var Bandarikjamaðurinn Allan
Kaprow. Hann var þá nýbúinn að opna
sýningu á verkum sínum í New York
árið
1958
og gekk um í sýningarsalnum. En —
að því er sagan segir — „þegar hann
sá ekkert á veggjunum annað en mynd-
ir, varð hann gripinn örvæntingu.“
Hann byrjaði á því að reka járnfleina
í veggina, tjaldaði síðan salinn þveran
og endilangan með léreftsdúk, sem hann
setti lit á af handahófi. Því næst reif
hann göt á þessi tjöld og gegnum þau
var á nýjan leik hægt að skoða myndir
sýningarinnar, með nokkrum erfiðis-
munum þó. Ekki nóg með það, heldur
jók hann enn á ringulreiðina með mis-
litum Ijósaperum, sem kviknaði og
slokknaði á með óreglulegu millibili.
Með þessu skapaði hann líf í sýning-
una.
Menn nefndu þetta „fyrirburð“, og
sú nafngift er víst ekki fjarri lagi. f
Ameríku kallast það „Happening". Og
þegar á næsta ári, það er að segja
1959
fóru fyrstu fyrirburðirnir fram undir
nafninu „Happening". Og hvar? Um
það eru menn ekki á einu máli, þó að
ekki sé lengra um liðið en sex ár: í
New York eða Köln? Og hver var það,
sem fann upp fyrirburðina? Allán
Kaprow (og þá ásamt listbræðrum
sínum) í New York — í Köln list-
málarinn Wolf Vostell, maður um þrí-
tugt og stór eftir aldri, aðallega á þver-
veginn (vinir hans gáfu honum viður-
nefnið „kjötfjall“, sem hann kafnar
engan veginn undir).
Er fyrirburður list? Vissulega Hann
er samsettur úr sviðsatriðum eins og